Lời tuyên bố chung của Đối thoại 2+2 giữa các bộ trưởng Quốc pḥng và Ngoại giao hai nước Mỹ và Nhật Bản cũng khẳng định: “Chính phủ hai nước luôn đề cao tầm quan trọng của sự ḥa b́nh và ổn định giữa hai bờ eo biển Đài Loan”. Sau khi chỉ huy Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái B́nh Dương của Hải quân Mỹ hôm 9/3 vừa cảnh báo rằng “Trung Quốc có thể sẽ tấn công Đài Loan trong ṿng 6 năm tới”.
“Trung Quốc có thể sẽ tấn công Đài Loan trong ṿng 6 năm tới”. Đây là phát biểu của Đô đốc Philip Davidson, chỉ huy Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái B́nh Dương của Hải quân Mỹ, trong phiên điều trần của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ ngày 9/3.
Tuyên bố chung của Đối thoại 2+2 giữa các bộ trưởng Quốc pḥng và Ngoại giao hai nước Mỹ và Nhật Bản cũng khẳng định: “Chính phủ hai nước luôn đề cao tầm quan trọng của sự ḥa b́nh và ổn định giữa hai bờ eo biển Đài Loan”. Gần đây đă xuất hiện nhiều lo ngại về khả năng sẽ xảy ra một cuộc Khủng hoảng Đài Loan. Liệu Trung Quốc có thực sự sẽ tấn công Đài Loan? Nhật Bản cần phải chuẩn bị như thế nào cho nguy cơ này?
Sau đây là tổng hợp một số phân tích của các chuyên gia Nhật Bản và Mỹ do báo Asahi Shimbun (Nhật Bản) thực hiện.
Những dấu hiệu đáng lo ngại
“Báo cáo thường niên về Chiến lược năm 2020” do Viện nghiên cứu các vấn đề Quốc tế Nhật Bản (JIIA) phát hành vào tháng 2 vừa qua đă gây được sự chú ư khi phân tích chi tiết về việc xung đột Mỹ - Trung trở nên nghiêm trọng xoay quanh vấn đề Đài Loan.
Theo báo cáo trên, sau khi bà Thái Anh Văn tái đắc cử lănh đạo đảo Đài Loan vào tháng 1/2020, Trung Quốc đă gia tăng áp lực quân sự lên Đài Loan, điển h́nh là việc gia tăng số lượng máy bay quân sự Trung Quốc bay vượt qua đường trung tuyến ở eo biển Đài Loan. Vào tháng 11 năm ngoái, các máy bay quân sự Trung Quốc đă bay vào vùng nhận diện pḥng không của Đài Loan nằm giữa đảo Đài Loan và quần đảo Đông Sa trong 26 trên tổng số 30 ngày trong tháng.
Trong ṿng 20 năm qua, Trung Quốc đă tránh bay vào vùng nhận diện pḥng không của Đài Loan, ngoại trừ một lần vào năm 2019. Báo cáo trên cho biết: “Dựa vào việc Trung Quốc gia tăng những hành động bất thường không theo các quy tắc ngầm, có thể thấy rằng những biến cố bất ngờ có thể sẽ xảy ra trong tương lai”.
Theo ông Takahashi Sugio, Trưởng Pḥng Chính sách Quốc pḥng, Viện Nghiên cứu Quốc pḥng Nhật Bản (NIDS), có bằng chứng cho thấy trong vài năm trở lại đây, Quân giải phóng nhân dân Trung Hoa (PLA) đă thường xuyên thảo luận về các phương án tấn công vũ trang hạn chế nhằm vào Đài Loan.
Ông Takahashi Sugio, Trưởng Pḥng Chính sách Quốc pḥng, Viện Nghiên cứu Quốc pḥng Nhật Bản. Ảnh chụp bởi Makino Yoshihiro
Mỹ cũng đang quan tâm đến khả năng Trung Quốc tấn công hạn chế vào Đài Loan. Ví dụ, vào tháng 11 năm ngoái, nhà nghiên cứu cấp cao Bryan Clark của Viện nghiên cứu Hudson, Mỹ đă công bố một chuyên luận có tiêu đề : “Lầu năm góc cần phải suy nghĩ lại về những kịch bản tồi tệ nhất chống lại Trung Quốc và Nga” (The Pentagon Needs To Rethink Its Worst-Case Scenarios Against China And Russia).
Theo đó, ông Clark b́nh luận: “Tôi cho rằng khả năng Trung Quốc sẽ tấn công quân sự vào Đài Loan là rất thấp, nhưng đúng là họ đang t́m cách gia tăng sức ép về kinh tế cũng như t́m cách phong tỏa mặt biển của Đài Loan”.
Bryan Clark, Nhà nghiên cứu cấp cao, Viện nghiên cứu Hudson, Hoa Kỳ. Ảnh từ trang chủ của Viện.
Ông Takahashi chỉ ra rằng: “Nếu Trung Quốc muốn tấn công Đài Loan, việc chỉ sử dụng vũ lực hạn chế là không đủ. Eo biển Đài Loan là nơi mà Trung Quốc không được phép để mất, v́ vậy nếu việc sử dụng vũ lực hạn chế thất bại, họ sẽ phải leo thang tấn công tổng lực. Không thể bỏ qua khả năng Trung Quốc sẽ tấn công giới hạn vào các đảo gần Trung Quốc như đảo Kim Môn, rồi leo thang trở thành cuộc tấn công vào chính đảo Đài Loan”.
Hơn nữa ông Takahashi cũng nói: “Nếu Trung Quốc mơ tưởng rằng ḿnh sẽ tấn công Đài Loan bằng vũ lực hạn chế, th́ có khả năng Đài Loan sẽ rơi vào t́nh trạng khẩn cấp”. Nói về phản ứng của Mỹ trong thời điểm đó, ông cho rằng: ”Phản ứng của Mỹ tùy thuộc vào quyết định của Tổng thống và Quốc hội Mỹ, nhưng rơ ràng là Mỹ sẽ không thấy Đài Loan chết mà không cứu”.