Thế giới có cả trăm ngh́n ca bệnh giống COVID-19, nguy cơ xảy ra đại dịch tiếp theo. Có hàng trăm ngh́n người có thể nhiễm các loại virus corona từ động vật ở Trung Quốc và Đông Nam Á hàng năm. Điều này khiến các chuyên gia lo ngại sẽ có ngày xảy ra đại dịch tương tự COVID-19.
Dơi là động vật mang nhiều loại virus corona. Ảnh: NPR
Theo Bloomberg, một nghiên cứu mới của Liên minh Y tế sinh thái (Mỹ) và Trường Y Duke –NUS ở Singapore đă đưa ra cảnh báo trên.
Các nhà nghiên cứu trên cho biết trung b́nh có 400.000 ca nhiễm bệnh kiểu như vậy xảy ra hàng năm, phần lớn không được ghi nhận v́ chỉ gây triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng và không dễ lây từ người sang người.
Dù vậy, mỗi lần virus truyền từ động vật sang người vẫn là một một cơ hội để virus thích nghi, có thể dẫn tới một đợt bùng phát kiểu COVID-19.
Nghiên cứu nói trên dựa trên bằng chứng rằng dơi là vật chủ chính truyền các virus như SARS-CoV-2 và con người sống gần nơi ở của chúng đặc biệt dễ bị tổn thương.
Ông Edward Holmes, một nhà sinh học tiến hóa tại Đại học Sydney nhận định: “Đây có lẽ là nỗ lực đầu tiên đánh giá con người nhiễm các virus corona từ dơi nhiều ở mức độ nào. Con người tiếp tục phơi nhiễm trước các virus corona ở dơi. Trong bối cảnh hiện nay, một trong những virus này cuối cùng có thể gây ra bùng phát dịch bệnh”.
Gần hai chục loài dơi mang virus corona sống ở khu vực châu Á, trong đó có ở miền nam Trung Quốc, một số khu vực ở Myanmar, Lào, Việt Nam và Indonesia. Đây là những nơi có nguy cơ virus truyền từ dơi sang người nhiều nhất.
Ông Peter Daszak và đồng nghiệp tại Liên minh Y tế sinh thái (New York) đă sử dụng mô h́nh phân bố dơi và dữ liệu dịch tễ học, sinh thái để ước tính nguy cơ phơi nhiễm với các virus corona và tỷ lệ lây nhiễm virus từ dơi sang người chưa được ghi nhận ở Trung Quốc, Nam Á và Đông Nam Á.
Cách tiếp cận này cung cấp bằng chứng khái niệm để đánh giá rủi ro có hệ thống về các sự cố virus lây từ động vật hoang dă sang người và chiến lược xác định các khu vực địa lư chủ yếu để ưu tiên giám sát động vật hoang dă, vật nuôi và con người.
Trong bối cảnh xác định nguồn gốc của COVID-19 gặp rất nhiều thách thức, cách tiếp cận của nghiên cứu nói trên cũng có thể hỗ trợ nỗ lực xác định các khu vực địa lư đầu tiên xảy ra t́nh trạng virus lây từ động vật sang người.
Nghiên cứu của ông Daszak ước tính trung b́nh có 50.000 trường hợp virus lây từ dơi sang người ở Đông Nam Á hàng năm và cho rằng con số này có thể lên tới hàng triệu.
Điều đó khiến nguy cơ phơi nhiễm với virus ở động vật trong tự nhiên lớn hơn rất nhiều so với khả năng phơi nhiễm với virus trong pḥng thí nghiệm. Trong khi đó, đây mới chỉ là loài dơi và nguy cơ phơi nhiễm c̣n lớn hơn nhiều khi tính tới mọi động vật trung gian khác, gồm chồn, cầy hương, lửng chó và các động vật có vú thường được nuôi và buôn bán lấy thịt và lông ở châu Á.
Nghiên cứu cho biết chỉ Trung Quốc đă có 14 triệu người làm việc trong các trang trại nuôi động vật hoang dă năm 2016. Ngành này có giá trị 77 tỷ USD hàng năm.
Ở châu Á, khoảng 478 triệu người sống ở khu vực có loài dơi mang virus corona sinh sống, gồm phần lớn Lào, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam, Nepal, Bhutan, bán đảo Mă Lai, Myanmar, đông nam Trung Quốc, đảo phía tây Indonesia.
VietBF@ sưu tập