Vợ chồng Tổng thống Ireland đă gây tranh căi sau khi Đệ nhất phu nhân Sabina Higgins kêu gọi Ukraine và Nga đàm phán chấm dứt chiến tranh bằng một bức thư đăng trên trang web của chính Tổng thống.
Vợ chồng Tổng thống Ireland Michael D. Higgins
Bức thư bất ngờ
Đó là bức thư bà Sabina Higgins viết cho một tờ báo chỉ trích một bài xă luận về xung đột ở Ukraine. Đệ nhất phu nhân Ireland bày tỏ cảm thấy “thất vọng” và “mất tinh thần” khi bài xă luận nói trên không khuyến khích bất kỳ cuộc đàm phán ngừng bắn nào để dẫn đến kết quả tích cực. “Cho đến khi thế giới thuyết phục được Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đồng ư ngừng bắn và đàm phán, th́ cuộc chiến khủng khiếp vẫn sẽ tiếp diễn” - tờ Financial Times dẫn lời bà Sabina Higgins.
Bức thư, được đăng trên tờ Thời báo Ireland vào tuần trước, đă được ông Yuri Filatov - Đại sứ Nga tại Ireland khen ngợi và cho rằng lập luận “có lư”. Tuy nhiên, bức thư này đă gặp nhiều chỉ trích, trong đó ông Cormac Smith - cựu Cố vấn của Bộ Ngoại giao Ukraine coi là “chiến thắng tuyên truyền” cho Nga. Erin McGreehan - Thượng nghị sĩ từ Fianna Fail (một đảng thuộc liên minh cầm quyền của Ireland) cho biết, việc đăng tải bức thư của bà Sabina Higgins là “không tôn trọng quốc gia” và kêu gọi Tổng thống xin lỗi. Hiếm khi các chính trị gia ở Cộng ḥa Ireland chỉ trích nguyên thủ quốc gia, nhưng cuối tuần qua, một số đại diện chính phủ đă kêu gọi Tổng thống Higgins giải quyết vấn đề và giải thích xem liệu ông có ủng hộ quan điểm của vợ ḿnh hay không.
Đầu tuần vừa rồi, Văn pḥng Tổng thống đă đưa ra một tuyên bố cho biết, quan điểm của nhà lănh đạo nước này là lên án cuộc xung đột ở Ukraine. Tổng thống đă nhiều lần kêu gọi Nga rút quân ngay lập tức và chấm dứt bạo lực trong khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng mọi phương tiện ngoại giao hiện có. Nhưng tuyên bố không đề cập đến lá thư của vợ ông, hoặc lư do tại sao nó xuất hiện một thời gian rất ngắn trên trang web chính thức của Tổng thống rồi bị rút lại.
Phát ngôn ở thời điểm nhạy cảm
Trong một tuyên bố vào tối 2-8, Đệ nhất phu nhân Ireland đă bảo vệ quan điểm của ḿnh. “Ngay từ đầu, tôi đă lên án mạnh mẽ việc Nga đưa quân sang Ukraine. Tôi cho rằng, không có ǵ là không thể chấp nhận được khi tương lai của nhân loại bị đe dọa bởi chiến tranh, sự nóng lên toàn cầu và nạn đói” - bà Sabina Higgins nói. Bà cũng giải thích thêm là đă đăng bức thư lên mục dành riêng của ḿnh trên trang web của Tổng thống, nhưng sau đó “đă gỡ xuống khi nó xuất hiện không phải ở mục riêng mà từ trang web chung President.ie”.
Tờ Irish Times b́nh luận, vợ/chồng hoặc đối tác của nguyên thủ quốc gia trong quá tŕnh hỗ trợ công việc của Tổng thống được quyền đưa ra quan điểm riêng của họ. Tuy nhiên, ranh giới điều ǵ là phù hợp trong việc bày tỏ quan điểm như vậy vẫn c̣n mơ hồ. V́ thế, không có ǵ ngạc nhiên khi quyền tự do tranh luận của họ đôi khi gây tranh căi. Mặc dù vậy, việc đăng quan điểm của bà Sabina Higgins trên trang web của Tổng thống (cho dù trong mục hoạt động riêng của bà) là một sai lầm. Bởi việc đăng nó theo cách này có thể thể hiện quan điểm của Văn pḥng Tổng thống về một lĩnh vực chính sách đối ngoại tế nhị.
Bà Sabina Higgins có bề dày thành tích là một nhà vận động chống chiến tranh và đă làm việc chăm chỉ để hỗ trợ Tổng thống Ireland. Không nghi ngờ ǵ nữa, một số lời chỉ trích mà bà phải đối mặt phản ánh sự tức giận về những b́nh luận gần đây của Tổng thống Higgins, đặc biệt là về cuộc khủng hoảng nhà ở.
Tổng thống Ireland vốn được bầu trực tiếp nhưng vai tṛ chủ yếu mang tính chất nghi lễ và thường không được phép b́nh luận về các vấn đề chính trị. Giống như nhiều quốc gia khác, Tổng thống được cho là sẽ không can thiệp vào vấn đề chính trị đảng phái. Nhưng Tổng thống Higgins lại được biết đến là người có xu hướng chỉ trích chính phủ về các vấn đề như chính sách nhà ở và hoàn cảnh của người tị nạn. Bà Sabina Higgins có quyền đưa ra quan điểm của ḿnh, nhưng đáng lẽ phải quan tâm nhiều hơn vào thời điểm này.