Châu Á : Donald Trump đánh mất cơ hội trói tay Bắc Kinh

Emmanuel Macron ba bước nới lỏng phong tỏa, Joe Biden lập nội các, Donald Trump thua Trung Quốc trong cuộc chiến địa chính trị, Armenia và Azerbaijan cùng thua Nga ở Kavkaz ... đó là một số thông tin và phân tích nổi bật trên báo Pháp hôm nay, 24/11/2020.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại thượng đỉnh G20, ngày 29/06/2019. AP - Susan Walsh

Công luận Pháp chờ đợi tổng thống Macron thông báo gì về Covid-19 qua thông điệp vào lúc 20 giờ hôm nay ? Libération cảnh giác « Chưa có bỏ phong tỏa đâu ». Le Figaro khuyến cáo chủ nhân điện Elysée : Trước làn sóng hoài nghi của dân chúng, phải tránh lời lẽ cường điệu gây thêm hoang mang. Trái lại, phải nói chính xác những khó khăn và chiến lược sống chung với dịch cho đến khi có thuốc ngừa. Cuối cùng là phải vạch ra một chân trời tự do tươi sáng. Về thời sự quốc tế, nhật báo thiên hữu giới thiệu « Anthony Blinken, ngoại trưởng tương lai Hoa Kỳ vừa được Joe Biden chỉ định là một chuyên gia quan hệ quốc tế dạn dày kinh nghiệm và còn là một người thông thạo tiếng Pháp, một tín hiệu tốt cho Châu Âu ».

RCEP : Hệ quả sai lầm của Donald Trump
Trang ý kiến, nhà báo Renaud Girard trở lại bốn năm của tổng thống mãn nhiệm với bài phân tích tiếc rẻ : Thất bại địa - kinh tế của Donald Trump tại Châu Á.

Theo chuyên gia chính trị quốc tế của Le Figaro, về địa chiến lược, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thành công xây dựng một mặt trận chung ở Châu Á chống Trung Quốc, nhưng về kinh tế, tổng thống Donald Trump đã phạm ít nhất là hai sai lầm nghiêm trọng, giúp cho Bắc Kinh chiến thắng qua các thủ đoạn vận động hành lang, chiếm chỗ trống của Hoa Kỳ bỏ lại.

Trước hết, ngay khi lên nắm quyền, tổng thống thứ 45 của Mỹ, chống đa phương một cách triệt để, đã phá hoại hiệp ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP, một công cụ chính trị và thương mại xuất sắc của người tiền nhiệm, với 12 thành viên từ Châu Mỹ trải dài đến Châu Á, xuống tận nam Thái Bình Dương. TPP còn là một guồng máy ngoại giao tinh vi với mục đích ngăn chận chính sách « một vành đai một con đường » để bành trướng thương mại của Trung Quốc. Qua TPP, Hoa Kỳ còn có vũ khí buộc Bắc Kinh tuân thủ các tiêu chí và chuẩn mực từ thương mại cho đến tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ theo điều kiện của Tây phương.

Về an ninh, nếu Trung Quốc có ý đồ bành trướng ở Biển Đông với các căn cứ quân sự ở Hoàng sa và Trường sa, TPP có khả năng biến thành một liên minh quân sự : Singapore kiểm soát eo biển Malacca, Nhật Bản tập trung hải quân ở Hoa Đông, Việt Nam ngó về đảo Hải Nam, nơi Trung Quốc có một căn cứ hải quân quan trọng, còn hải quân Mỹ, số một thế giới, có một chuổi căn cứ hay quân cảng đón tiếp từ Hàn Quốc, Nhật, Việt Nam, Singapore, Philippines, Úc, tạo thành thế liên hoàn án ngữ Trung Quốc. Đứng trước đội hình chiến lược đó, Trung Quốc phải bó tay.

Lẽ ra Donald Trump phải quyết định xây dựng một cách thông minh và kiên nhẫn một liên minh thương mại và chiến lược chống Trung Quốc tại Thái Bình Dương, đại dương mà Hoa Kỳ độc quyền kiểm soát từ năm 1945 đến nay. Tiếp theo đó là mời gọi đồng minh Châu Âu tham gia vào TPP đặt trên nền tảng là những điều kiện nghiêm ngặt, thì Trung Quốc không còn đường tiến thoái, phải chấp nhận luật chơi của Tây phương.

Thay vì chọn một chiến lược tiệm tiến và tập thể, Donald Trump xé lẻ, làm cao bồi một mình. Diễn văn của ông tại Davos ngày 26/01/2018, theo đánh giá của nhà báo Pháp Renaud Girard là rất xuất sắc. Ông đã nói những sự thật mà trước đó không một nhà lãnh đạo nào khác dám nói. Ông nói với Trung Quốc : « Ngưng ăn cắp đi ». Đúng là qua tin tặc, gián điệp và hù dọa các công ty hoạt động tại Hoa lục, Trung Quốc đã chiếm đoạt công nghệ của Tây phương. Donald Trump nói thẳng là chính quyền Trung Quốc không tôn trọng tinh thần và văn bản luật lệ của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới, mà các nước Tây phương đã cho phép Trung Quốc gia nhập vào năm 2001 mà không đặt điều kiện tiên quyết.

Sai lầm thứ hai của Donald Trump là tuyên bố dũng cảm này không được thực hiện qua hành động. Trung Quốc là một miếng thịt to khó nuốt một mình. Vào thời điểm Donald Trump vào Nhà Trắng, Tây phương nói chung còn phương tiện để buộc Trung Quốc vào khuôn khổ. Giờ đây thì quá trễ, theo nhà phân tích Pháp. Về địa chiến lược, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã củng cố được một liên minh chống Trung Quốc với bộ tứ kim cương Mỹ, Ấn, Nhật, Úc, nhưng trong mặt trận kinh tế, Hoa Kỳ đã thua một trận đánh quyết định, do lỗi của Donald Trump.

Ngày 15/11/2020, RCEP-Hiệp Định Đối Tác Kinh Tế Toàn Diện Khu Vực, do Bắc Kinh đề xướng đã được ký kết, bên lề Thượng đỉnh ASEAN.