Phương Thanh: Thổn thức với đời

[Hanna]

Khi Phương Thanh cất tiếng hát cũng là lúc chị đang thổn thức với chính cuộc đời mình

Hiếm nghệ sĩ nào như Phương Thanh. “Trò nào nàng muốn là có trò đó. Mà trò nào nàng cũng làm cho ra trò chứ chẳng phải làm chơi. Đối với nàng, tất cả chỉ là chuyện nhỏ” - một người bạn của Phương Thanh nói. Phương Thanh làm đủ nghề, chỉ còn thiếu mỗi xiếc, ảo thuật là chị chưa thử. Nghe chị nói, nhiều người đang hồi hộp chờ đợi. Người viết tạm gói gọn các trò của Phương Thanh trong 4 câu thơ này:

“Ca hát, đóng phim, đóng kịch mời

Cải lương, khiêu vũ chị đều “xơi”

Thời trang, giám khảo liên tục tới

Coi bói, làm thơ, đá bóng chơi!”.

“Hot girl” bánh tráng trộn

Nghe thiên hạ kháo nhau là Phương Thanh “leo” lên sân khấu kịch, hơn 50% khán giả hoảng hồn. Mới nghe chị đi đóng phim đó, làm người mẫu đó, hát cải lương đó..., giờ lại đóng kịch nữa. Nhưng không làm khán giả giật mình, không phải là Phương Thanh. Chả trách có người bạn gặp chị là cứ gào lên: “Làm ơn để thiên hạ thở với chứ!”. “Tôi làm nhiều, tôi mới không kịp thở chứ mắc mớ gì thiên hạ hả trời?” - Phương Thanh giận dỗi.

Trước khi ra mắt Tình ca phố (Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ), nghe đâu Phương Thanh được xem là một “ẩn số”. Chưa ai thấy chị đóng kịch bao giờ, ngoại trừ một vở cách đây khá lâu mà chắc ai nấy cũng lãng quên mất rồi. Nhưng khi xem Phương Thanh diễn, tài năng của chị cứ lồ lộ ra đó chứ chẳng ẩn vào đâu được. Một cô bán bánh tráng trộn, rõ quê, rõ nghèo nhưng rõ teen là đúng chất của chị Chanh rồi. Phải gọi vai diễn đó là “hot girl” bánh tráng trộn thì Phương Thanh mới chịu. Phương Thanh đi đóng kịch như bà nội trợ đi chợ không thèm xách theo giỏ, lận theo tiền. Vài giờ sau, chị ung dung mang nào cá, thịt, rau củ quả về nhà nấu nướng ngon lành. Cũng như trước khi lên sân khấu, chị chỉ mất một buổi tập vỏn vẹn 1 giờ rồi chẳng trang bị gì, ngơ ngác đến hồn nhiên. Tuy nhiên, vai diễn duyên đến mức khiến cả sân khấu ngả nghiêng! Yêu Sài Gòn mà không yêu những bánh tráng trộn, yêu Tình ca phố mà không yêu Phương Thanh mới là chuyện lạ.


Ca sĩ Phương Thanh. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Nghe đâu chỉ một cuộc điện thoại vào một ngày đẹp trời nào đó là đạo diễn mời được Phương Thanh ngay. Mà giả như ngày đó u ám đến mấy, Phương Thanh chắc cũng không chối từ. Một lời đồng ý “đơn giản” nhưng không phải chị “đang giỡn” với kịch. Chị yêu những người trẻ tha thiết, khoái giúp họ đến kinh ngạc. “Tôi đi đóng kịch, cát-sê ít lắm nhé! Nhưng chẳng quan trọng đâu. Mình đi hát, cát-sê trên trời dưới biển biết bao nhiêu rồi, giờ giúp là chính. Câu nệ gì ba cái chuyện vai nhỏ, vai lớn” - chị nói. Nếu biết sự tham gia của mình mang lại lợi ích chính đáng cho người khác, trong vòng 5 phút, Phương Thanh quyết định liền. Có thể trên sân khấu ca nhạc, Phương Thanh muốn mình là trung tâm nhưng trên sân khấu kịch, chị chỉ muốn mình “nép” vào đâu đó. Phương Thanh như một nét chấm phá thú vị trong bức tranh mà thiếu nó sẽ giảm đi đáng kể cảm xúc.

“Kẻ phá bĩnh” đáng yêu

Phương Thanh nếu có một ưu điểm và một khuyết điểm thì đó là nặng tình cảm, nhẹ lòng tin. Từ chối hình như không có trong từ điển của chị thì phải. Nếu có chăng chắc chị cũng tự áy náy, day dứt lắm! Sở dĩ Phương Thanh đi đóng phim là vì bị dụ dỗ một cách... tuyệt đối. Phim đầu tiên Phương Thanh đóng là Trái tim không ngủ yên đã khá lâu mà chị còn nhớ rõ cũng là một lần “nhẹ dạ”. Sau vai đó, các đạo diễn không cho chị “ngủ yên” thật. Trên phim, nếu vai nào đẹp lộng lẫy, tính cách nhu mì thì đó không phải là Phương Thanh. Vai chị phải là bất bình thường như bà thầy bói, bà trùm ôsin, bà giám thị hắc ám, chị Ba giang hồ... Chị cũng không thiếu những vai khổ sở, nội tâm dữ dội như gái điếm; người vợ, người mẹ nghèo, buôn bán, đạp xích lô,

dọn phòng...

Ngoài phim trường, Phương Thanh đích thị là “kẻ phá bĩnh” đáng yêu khi luôn vượt ra khỏi những con chữ ban đầu trên kịch bản. Ai chưa làm việc với Phương Thanh phải biết trước một điều: Chớ có ép làm y chang kịch bản, cứ thả ra phim trường rồi chị sẽ “nhảy múa” vô cùng thú vị. Bảo đảm không đạo diễn nào phàn nàn, ngoại trừ diễn quậy quá. Những nguồn cảm hứng, sáng tạo chẳng hiểu từ đâu tới. Phương Thanh không còn là “kẻ ngoại đạo” của phim nữa, chị cứ lù lù bước lên màn ảnh; truyền hình có, điện ảnh có; vai già có, vai trẻ có; tiếng tăm có, giải thưởng cũng có luôn. Sắp tới, chị lại đóng phim Tết và không ai dám đoán trước là một ngày không xa, Phương Thanh sẽ tiến xa như thế nào trong điện ảnh nữa.

Có người bảo trong Phương Thanh có 70% giang hồ và 30% nghệ sĩ nhưng chị tự nhận là 100% giang hồ chẵn. Giang hồ có nhiều loại, Phương Thanh tất nhiên không thuộc loại bặm trợn, hèn hạ, đâm thuê chém mướn. Chị là giang hồ hành hiệp. Chẳng thế mà hễ ai có chuyện buồn đều đến bên chị thủ thỉ, ai gặp khúc mắc đều đến nhờ chị gỡ rối, riêng ai khó khăn là chị tự động đến giúp ngay. Mọi khoảng cách của mọi người xung quanh với Phương Thanh là 0 mm. Phương Thanh lạ lùng thật khi chẳng đề phòng, cảnh giác ai. Hèn gì bạn bè, đồng nghiệp gặp chị là ôm hôn lia lịa. Phẩm chất nổi bật của Phương Thanh là thẳng thắn, thành thật đến tha thiết. Hỏi cái gì cũng nói, điều tra cái gì cũng khai, vui buồn gì cũng không thể giấu. Chị là ngôi sao bình dân trong mắt công chúng.

Bài hát vận vào đời

Phải hơn 15 năm trước, lúc Phương Thanh tuổi còn trẻ và tên còn “nhỏ”, đạo diễn Lê Hoàng từng tiên tri chị sẽ nổi tiếng. Ca sĩ Bảo Yến cũng có lần nhìn được tiếng tăm của chị sau này. Không lâu sau, Phương Thanh nổi tiếng thật. Khi Phương Thanh hát Giã từ dĩ vãng thì chị giã từ cuộc sống nghèo khổ trước đó; khi hát Trống vắng, Lang thang, Tình xa khuất, Ta chẳng còn ai... thì chẳng trọn vẹn thật, kể cả Khi giấc mơ về cũng vậy. Rõ ràng, khi soi rọi những bài hát vào đời thực của chị đều có những sự trùng hợp đến kinh ngạc khiến nhiều người có lý do để tin rằng những bài hát đã vận vào đời họ. Nghe nhiều người kể lúc cuộc đời Phương Thanh thay đổi sau Giã từ dĩ vãng, nhiều người thèm khát được như chị. Nhưng sau đó nghe những Trống vắng, Tình xa khuất thì sợ đến run. Phương Thanh bảo quẻ cuộc đời mình cứ theo những bài hát. Hành trình âm nhạc cũng chính là hành trình của cuộc đời. Khi cất tiếng hát cũng là lúc chị đang thổn thức với chính cuộc đời mình. Vậy nên cứ ôm vào trong, ôm nhiều quá nên dáng đứng hát cũng chẳng được hiên ngang, thẳng đứng, vươn lên như người ta. Thấy Phương Thanh cúi cong trên sân khấu khi hát cũng là vì vậy.

Thời gian gần đây, Phương Thanh bảo dường như quẻ cuộc đời chị đang có sự thay đổi lớn. Thu âm nhạc buồn thì không thể ra đĩa được. Đưa bài hát buồn thì thu âm mãi không hoàn chỉnh, cứ hẹn tới hẹn lui. Vậy mà đưa cái gì vui vui, hài hài quậy tưng bừng là xong ngay. Chị kể: “Ngày xưa ai đưa nhạc buồn, sầu não là thích lắm! Hát say mê. Bây giờ lại thấy sợ. Cảm xúc trong người tự nhiên thay đổi vậy chứ không phải là mình ép buộc”. Ở thời điểm này, chị tự cho là đã bước vào hậu vận và đến lúc sắp xếp lại cuộc đời mình. “Tiền vận và trung vận tôi đã mạo hiểm quá nhiều tình cảm thì lúc này tôi phải sống cho bản thân mình, cho con. Tôi kiểm soát được cuộc sống mình và biết mình đang ở đâu” - chị chia sẻ. Mới hôm rồi nghe Phương Thanh làm thơ con cóc thế này:

“Đã đến lúc ta cũng phải lấy chồng thôi

Bạn bè xung quanh ta đã có hết rồi

Một mình không thể chinh chiến thêm được nữa

Tìm bạn đồng hành sắp tới chắc là vui...”.

Mọi người đều muốn tin rằng quẻ tình duyên sẽ đến với Phương Thanh để chị không còn thổn thức mà chỉ có hân hoan với yên vui.

Khóc khi nhận Giải Mai Vàng

Phương Thanh từng 3 lần đoạt Giải Mai Vàng ở hạng mục Nữ ca sĩ được yêu thích nhất vào năm 1998 (Giã từ dĩ vãng); năm 1999 (Sợi nhớ, sợi thương và Một thời đã xa); năm 2005 (Ca dao mẹ). “Một trong những kỷ niệm mà tôi không thể quên với Giải Mai Vàng là lần đầu tiên nhận giải năm 1998, tôi đã bật khóc ngay trên sân khấu. Lúc đó, tôi còn quá trẻ (25 tuổi) mà đã vinh dự được nhận giải thưởng quá lớn như vậy nên cảm xúc dâng trào, đứng khóc ngon lành” - Phương Thanh kể. “Thật vui khi bây giờ, tôi vẫn gắn bó với Giải Mai Vàng với tư cách người đi trao giải. Mỗi năm được đến dự, tự tay trao tượng Mai Vàng cho các em trẻ tôi thấy tự hào và hãnh diện lắm!” - Phương Thanh nói thêm.