Vietsn.com -- Một nhà văn viết từ Sài G̣n cho báo hải ngoại. Anh tâm sự về môi trường, rác thải tại Sài G̣n và Việt Nam nói chung. Sau bao năm th́ nơi đây đă trở thành băi rác của thế giới?Phải chăng ở hải ngoại sướng hơn bao giờ hết so với Việt Nam?
Văn Quang – Viết từ Sài G̣n
“C̣n đâu những buổi chiều dạo chơi bên bờ sông Sài G̣n thơ mộng. Xin cho tôi được sống lại với Hải Pḥng và Sài G̣n của tôi những ngày xa xưa.”
Xe cộ di chuyển trên đại lộ chạy hướng Đông-Tây dọc theo bờ sông Sài G̣n, trong h́nh chụp năm 2013. (Hoang Dinh Nam/ Getty Images)
Nói đến ḍng sông, tôi không thể nào quên có một thời tôi đă sống ở Hải Pḥng. Ở đó cũng có một ḍng sông, nước trong xanh soi bóng những dăy nhà lầu xuống như có thành phố thứ hai và những hàng cây ven sông thật đẹp. Buổi chiều, tôi thường cùng bạn bè dong chơi trên những khu như công viên chạy dọc theo bờ sông. Những cặp t́nh nhân cũng nắm tay nhau đi trên những con đường cát mịn trong vườn hoa.
Cuộc hẹn ḥ đầu tiên trong đời tôi cũng ở đấy. Người con gái trường trung học Ngô Quyền mà tôi theo đuổi mới 17 tuổi, tóa xơa ngang lưng rất hồn nhiên. Tôi chẳng biết cách nào đến gần bởi tôi dạy học ở một trường khác. Đành viết một “lá thư màu xanh” gửi đến nàng. Nàng biết tôi và đón nhận nhưng không dám hồi âm.
Tôi viết lá thư thứ hai “liều mạng” hẹn nàng ra bờ sông hồi đó được gọi là Bến Bính, một nơi ai cũng biết. Trước giờ hẹn tôi đă có mặt và hồi hộp đợi từng phút. Đúng 5 giờ chiều vẫn chưa thấy, tôi ngẩn ngơ. Nhưng bất ngờ không lâu sau đó, nàng xuất hiện và... tôi lúng túng như gà mắc tóc, tiến lại gật đầu chào. Cái nh́n e ấp đáp lại.
Chẳng biết nói lời nào phút ban đầu ấy. Chúng tôi lẳng lặng đi bên nhau, nh́n ḍng sông mà chẳng biết nh́n cái ǵ. Đi một đoạn dài tôi mới bạo dạn cất tiếng. Ôi cái thứ chuyện ban đầu lôi thôi lắm. Chỉ biết rằng cuối cùng rồi chúng tôi cũng nắm tay nhau. Và t́nh yêu như bắt đầu từ đấy nhưng chẳng ai dám nói “ai yêu ai.” Hiểu ngầm như thế là quá đủ.
Heo được các thương lái bơm nước bẩn rồi vận chuyển về Sài G̣n tiêu thụ.
Tiếc rằng quăng thời gian đó quá ngắn cho đến khi tôi được lệnh động viên vào Trường Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức và rồi cuộc di cư năm 1954 đă chia cắt chúng tôi, chẳng bao giờ c̣n gặp lại. Thôi th́ để một chuyện t́nh đẹp ngây ngô ấy qua đi.
Tôi ở lại làm việc tại miền Nam và ở măi cho tới nay gần 60 năm rồi. Ở đây cũng có ḍng sông Sài G̣n và cũng có những vườn hoa dọc theo ḍng sông với những nhà hàng khá sang khác hẳn bờ sông Hải Pḥng. Ḍng nước cũng trong xanh soi bóng những dăy nhà được gọi là “cao ốc,” những khu phố cực kỳ “hoành tráng” của dân nhà giàu.
Ở bờ sông Sài G̣n đă ghi dấu trong tôi quá nhiều kỷ niệm. T́nh bạn, t́nh yêu cùng đồng hành ở đấy cho đến cái tuổi già tôi không c̣n có cái thú đi dạo bên bờ sông như xưa nữa. Nhưng tất nhiên tôi cũng như hàng chục triệu dân Sài G̣n vẫn ăn uống, sinh họat hàng ngày với nước ḍng sống ấy và vẫn cứ đinh ninh rằng ḍng sông vẫn như xưa.
Nhưng thật bất ngờ khi đọc trên báo thấy cái tít to tướng trên đầu trang – mà dân làm báo gọi là tít vơ đét – báo động: “Dân Sài G̣n ăn nước pha xác heo thối.”
Theo báo Thanh Niên: “Cái sự mù mờ của người dân Sài G̣n có lẽ không hơn ǵ các vị lănh đạo tỉnh B́nh Phước. Họ cũng có biết ǵ đâu. V́ đă rất nhiều lần doanh nghiệp Đài Loan (lại Đài Loan) đóng tại xă Minh Tâm, huyện Hớn Quản vứt xác heo thối xuống sông Sài G̣n, nhưng chỉ khi báo chí khui ra các vị ấy mới chịu chỉ đạo điều tra làm rơ trách nhiệm của doanh nghiệp làm bậy. Mà cũng không hiểu cơ quan chức năng ở tỉnh này làm việc kiểu ǵ, cứ làm lơ, hay đang bảo vệ doanh nghiệp sai phạm?
“Ông phó chủ tịch tỉnh khi được hỏi đă trả lời rằng không biết ǵ v́ chưa nhận được báo cáo về vụ việc. Chuyện động trời mà lănh đạo phải chờ báo cáo mới biết? Hay thật!”
Khốn khổ v́ xác heo chết vứt dọc đường.
Bà Phó chủ tịch... nghẹt mũi
Hay quá là hay, nhất là khi nghe bà Nguyễn Thị Quư, Chủ tịch UBND xă Minh Tâm thanh minh thanh nga, “Hằng năm, đoàn của pḥng, Sở Tài Nguyên - Môi Trường, lănh đạo huyện Hớn Quản, xă Minh Tâm tổ chức nhiều đợt kiểm tra, nhưng không phát hiện công ty này xả thải ra sông Sài G̣n gây ô nhiễm.”
Tin vào những phát ngôn của bà này chỉ có nước đổ thóc giống ra mà ăn. Dân biết nhưng bà ấy là “phương diện quốc gia” muốn nói ǵ th́ nói, tin th́ tin chẳng tin cũng chẳng chết thằng Tây nào, bà chủ tịch vẫn cứ yên vị ngồi đấy. Phát ngôn nữa đi thưa bà chủ tịch. Dân ngửi thấy mùi thôi nhưng bà không ngửi thấy, có lẽ bà bị... nghẹt mũi. Xin thông cảm!
Cái ǵ cũng đúng quy tŕnh làm mộc đỡ đạn
Thật ra chuyện này người dân khu vực nhiều lần kêu cứu lên chính quyền địa phương v́ t́nh trạng hôi thối kinh khủng khắp vùng do khu chăn nuôi này gây ra th́ với chính quyền địa phương nhưng mọi chuyện vẫn êm re.
Có phải đó chính là “điểm tựa” để mấy doanh nghiệp đầu tư vào Việt Nam sẵn sàng coi VN như băi rác của họ - băi rác công nghệ, băi rác xả chất thải, khí thải. Cứ bảo rằng họ làm lén lút, nhưng hàng trăm xác heo thối vứt thẳng ra sông hoặc chất đầy bờ sông th́ sao gọi là lén lút được. Trừ khi tiền đă cản mũi th́ chẳng ai nh́n ra thứ ǵ hôi thối trước mặt. Chỉ nh́n thấy nét đẹp của đồng đô la.
Một người bạn của tôi đang ở Mỹ bảo, ở Mỹ, nếu rác thải đựng trong bao rách văng văi ra ngoài, không để đúng chỗ, đúng giờ, không phân loại sẽ bị phạt mỗi lần ít nhất $35 đô. Nhưng đấy là luật của... thiên hạ. ḿnh chẳng ăn nhậu ǵ. Luật của ḿnh khác. Luật là do các quan làm, các quan bảo nó là “đúng quy tŕnh” là đúng, bảo sai là sai, anh dân làm ǵ có quyền xía vô. Đă có các quan “no.”
Việc xử lư chất thải không đúng quy định tưởng chỉ là hành vi vi phạm hành chính nhưng thực ra, đó là hành động đầu độc cộng đồng. Ai dám chắc 10 năm nữa những đứa trẻ mới sinh ở khu vực mà Formosa xả thải độc hại sẽ không mắc những chứng bệnh quái gở v́ cha mẹ chúng đă phải sống trong môi trường bị nhiễm độc? Hay việc vứt xác heo chết xuống thượng nguồn sông Sài G̣n khác nào cố t́nh phá hoại môi trường, hủy diệt nguồn nước và lan truyền dịch bệnh cho hàng chục triệu người dân sống nhờ vào nguồn nước sông Sài g̣n?
Chủ doanh nghiệp tàn nhẫn
Chủ các doanh nghiệp biết rất rơ hậu quả việc làm của họ. Nhưng họ lại biết hành động của ḿnh sẽ được lờ đi, được tiếp tay, thậm chí nếu bị khui ra th́ cũng chỉ là “giơ cao đánh khẽ,” phạt mấy chục triệu đồng th́ ăn thua ǵ, hà cớ ǵ họ phải bỏ qua. Tiền họ bỏ túi mang về nước, độc hại, chết chóc, nghèo đói ḿnh chịu. Thế là doanh nghiệp đồng lơa với kẻ thù để đồng bào ḿnh tự giết lẫn nhau. C̣n có thứ kẻ thù nào nham hiểm hơn kẻ thù giấu mặt đó.
Bộ Luật H́nh Sự của ta trước đây chủ yếu chỉ phạt hành chính các doanh nghiệp gây ô nhiễm, dù là hành vi cố ư và gây hậu quả nghiêm trọng, nên không gây được áp lực với doanh nghiệp vi phạm. Nay Bộ Luật H́nh Sự sửa đổi năm 2015 được quốc hội khóa 13 thông qua và có hiệu lực từ 1 tháng 7, 2016 đă có nhiều thay đổi theo chiều hướng tăng nặng h́nh phạt doanh nghiệp vi phạm. Bộ Luật H́nh sự 2015 bổ sung h́nh phạt đối với pháp nhân là tội phạm môi trường. Theo giới luật sư th́ thời gian tới chắc chắn nhiều pháp nhân vi phạm môi trường sẽ bị xử lư h́nh sự.
Nhiều chuyên gia luật pháp đề nghị thêm, việc xác định hậu quả môi trường không dễ, v́ vậy cần xử lư theo hành vi, cách mà thế giới vẫn áp dụng và phải có những hướng dẫn cụ thể hơn nữa để dễ dàng định tội danh và h́nh thức xử lư.
Người dân đă đặt nhiều hy vọng vào bộ luật h́nh sự mới như là liều thuốc mạnh chấn chỉnh lại t́nh trạng lọan xả thải hiện nay. Nhưng một tin không vui từ Quốc Hội vừa cho biết, Bộ Luật H́nh Sự được Quốc hội khóa 13 thông qua phải tạm “treo” do phát hiện nhiều sai sót lớn.
Không biết đến bao giờ bộ luật này mới được thông qua đây. Dân dài cổ chờ. Nhưng đợi đến khi luật ban hành rồi, liệu có ai dám bảo đảm các cấp thừa hành sẽ tuân thủ đúng hay lại mập mờ làm ngược lại, khi bị hỏi vẫn cho là “đúng quy tŕnh.”
Cái sự “đúng quy tŕnh” này đang là cái mộc đỡ đạn cho tất cả những việc làm tai quái của các quan tham, không tham th́ dốt, không dốt th́ đổ vạ lung tung rằng “chưa nghe,” “chưa có báo cáo,” “chưa thể xử lư được,” “khi nào điều tra xong sẽ xử đúng người đúng tội.”
Ôi, câu trả lời nhẹ nhàng ngon ơ như thế người dân vẫn thường nghe, phải chăng đó là con đường chạy tội nhanh nhất, đỡ vất vả nhất? C̣n bao giờ xử lư là chuyện nói sau hay chẳng bao giờ nói nữa. Thế là huề cả làng.
C̣n nhiều chuyện vô đạo đức nữa, tôi chỉ nêu một vấn đề tiêu biểu trong thời gian gần đây
Biết heo độc vẫn bán cho dân ăn, chính quyền cũng đồng ư
Hàng loạt lô heo độc lén lút vận chuyển về TP Sài G̣n giết mổ được cơ quan chức năng phát hiện kịp thời nhưng thay v́ buộc tiêu hủy th́ cơ quan chức năng lại cho thương lái bán ra thị trường.
Ngày 31 tháng Năm vừa qua, Chi Cục Thú Y TP. Sài G̣n cho biết vẫn đang lưu giữ bốn lô (325 con heo) có nguồn gốc từ Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An, Đồng Nai có dấu hiệu bơm nước bẩn trước khi đưa vào các ḷ mổ tại thành phố.
Trong đó có ba lô đưa về cơ sở giết mổ Xuyên Á, một lô đưa về ḷ Tân Thạnh Đông (cùng đóng tại huyện Củ Chi). Sau khi làm việc, các chủ hàng đă thừa nhận số heo trên đă bị bơm nước bẩn trước khi vận chuyển về Sài G̣n.
Trước đó, rạng sáng 14 tháng Năm, Chi Cục Thú Y phối hợp Pḥng Cảnh Sát Pḥng Chống Tội Phạm Về Môi Trường (PC49) - công an TP. Sài G̣n kiểm tra, phát hiện tám lô (623 con heo) có dấu hiệu bất thường từ các tỉnh chuẩn bị nhập vào cơ sở Nam Phong (Quận B́nh Thạnh) giết mổ. Sau khi xét nghiệm, 623 con heo này đă bị thương lái bơm nước bẩn và tiêm chất acepromazine (thuốc an thần này đă bị cấm tiêm vào heo trước khi giết mổ).
Thế nhưng điều đáng nói là những lô heo độc này rồi cũng sẽ được ưu ái cho sống bảy ngày để “đào thải độc,” sau đó giết mổ bán ra cho người tiêu dùng mua về ăn.
Nếu vi phạm số lượng hàng trăm con heo với khối lượng hàng chục tấn mà chỉ xử phạt hành chính với mức 6 - 7 triệu đồng ($300) là quá nhẹ, không đủ sức răn đe bởi bằng cách này sẽ đem lại cho người giết mổ lợi nhuận lớn hơn nhiều so với số tiền bị phạt. Thêm vào đó, việc cho phép người vi phạm giữ gia súc sau bảy ngày rồi tiếp tục giết mổ để bán ra thị trường cũng là một cách xử lư không thể chấp nhận được, thiếu khoa học và thiếu đạo đức.
Việc này không chỉ có doanh nghiệp vô đạo đức mà chính quyền cũng tiếp tay gây tai họa cho dân, nó có thể đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của cả cộng đồng xă hội với thời gian lâu dài.
Sự việc ghê rợn này đă kéo dài. Năm 2015, Chi Cục Thú Y TP. Sài G̣n cũng đă phát hiện nhiều trường hợp heo bị tiêm thuốc an thần trước khi giết mổ.
Cụ thể, ngày 6 tháng 7, 2015, trạm thú y quận 12 phát hiện tại nhà không số thuộc tổ 47, KP.7, phường Hiệp Thành của ông Nguyễn Văn Văn đang giết mổ lậu 11 con heo. Tại hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện rất nhiều chai thuốc hiệu combistress (thuốc gây mê an thần) và chính ông Văn cũng thừa nhận mua loại thuốc này ở các tiệm thuốc thú y về tiêm vào heo trước khi giết thịt.
Ngày 22 tháng Bảy, 2015, trạm thú y huyện Hóc Môn phát hiện ông Nguyễn Văn Tiến ngụ tổ 11, ấp 1, xă Đông Thạnh đang giết mổ lậu 25 con heo. Ông Tiến cũng thừa nhận đă tiêm thuốc an thần vào heo trước khi giết mổ...
C̣n bao nhiêu vụ gian lận táng tận lương tâm của các con buôn và chính quyền địa phương toa rập giết hại dân Sài G̣n nữa không khám phá ra. Những tên này chính là những kẻ thù ngầm phá hoại đời sống của người dân Sài G̣n.
Thế nên các bệnh viện công cũng như tư ở Sài G̣n cứ mỗi ngày một đông kín chật chội đến nỗi không có chỗ len chân, bệnh nhân phải nằm dưới gầm giường. Mỗi năm nhà nước và người dân phải bỏ ra bao nhiêu tiền khám chữa những thứ bệnh quái lạ thư mà trước đây rất ít. Ôi người Sài G̣n của tôi đáng thương biết chừng nào.
C̣n đâu những buổi chiều dạo chơi bên bờ sông Sài G̣n thơ mộng. Xin cho tôi được sống lại với Hải Pḥng và Sài G̣n của tôi những ngày xa xưa.
Văn Quang (27-6-2016)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
