Khuyên người Việt ở Mỹ hăy đừng nghỉ hưu sớm. Hăy làm việc đến khi nào không làm được nữa th́ thôi, bởi c̣n sức khỏe, là c̣n làm việc, sau khi lấy kinh nghiệm từ bản thân, nên khi gặp bạn bè hay bất kỳ ai, nếu nghỉ hưu sớm sẽ gặp khủng hoảng tinh thần v́ thời gian rảnh rỗi quá nhiều với lại gặp khó kinh tế .
Những cư dân hưu trí trong khu Bali-Hi Mobile Homes Lodge trên đường Harbor, Santa Ana, đang đối mặt với t́nh h́nh giá thuê đất tăng cao, khiến họ phải sống chật vật nếu không đi làm thêm. (H́nh: Tâm An)
Ông Minh Trần, 70 tuổi, ở Santa Ana, Nam California, bày tỏ như vậy khi được hỏi rằng “có nên nghỉ hưu sớm hay không?”
Ông Minh Trần cũng như nhiều người khác đều có chung quan niệm là không nên nghỉ hưu theo nghĩa là không làm ǵ cả, trừ khi sức khỏe không cho phép. Bởi nghỉ hưu sớm sẽ đối mặt với nhiều vấn đề liên quan tới sức khỏe, thu nhập và đời sống.
Về hưu nhưng không ngừng công việc
Cách đây năm năm, ông Minh Trần đột nhiên bị bệnh, buộc phải nghỉ hưu sớm. V́ chưa chuẩn bị trước nên ông “bị khủng hoảng tinh thần v́ thời gian rảnh rỗi quá nhiều.”
Ông Minh cho hay: “Tôi cảm thấy cuộc sống nhàm chán và buồn bă trong một thời gian dài, rồi đi học đủ thứ để giết thời gian. Sau này, tôi đi chọn nghề lái xe taxi. Mặc dù lương hưu đủ sống và các con đă trưởng thành, có thể phụ giúp nhưng tôi vẫn đi làm cho vui.”
Cùng suy nghĩ như ông Minh, bà Lan Anh Nguyễn, 68 tuổi, ở Cypress, từng là một chuyên gia về thiết kế đồ thể thao tại Los Angeles.
Bà Lan Anh kể: “Tôi về hưu được một năm. Thực ra th́ tôi bị hăng cho nghỉ việc chứ không phải tôi chủ động nghỉ. Tôi rất yêu nghề và đă sống với nghề mấy chục năm nay. Tự nhiên ‘bị nghỉ hưu’, tôi rơi vào hụt hẫng và thất vọng. Điều tôi lo ngại nhất là thu nhập giảm hẳn. Lương hưu chỉ đủ cho tiền trả góp nhà, tôi phải rút từ tiền tiết kiệm để bù vào chi tiêu, nhưng tiền tiết kiệm không nhiều.”
Hoàn cảnh của bà Lan Anh tương tự nhiều người nghỉ hưu nhưng không đủ sống. Trong bối cảnh giá thuê nhà ở Nam California không ngừng tăng, nhiều người đang phải sống chật vật. Đặc biệt là những người độc thân, ốm yếu không c̣n sức lao động, đang ở trong các khu mobile home hoặc apartment thuê mướn.
Bà Hồ Kim Lan, 80 tuổi, cư dân khu Bali-Hi Mobile Homes Lodge ở Santa Ana, tâm sự: “Thu nhập của tôi chỉ có hơn $900/tháng mà hiện nay tiền thuê đất và điện, nước lên tới $860/tháng. Chồng tôi đă mất, tôi chỉ c̣n có một ḿnh. Tiền tiết kiệm không có, tôi không c̣n đủ tiền để sinh sống, phải nhờ con cháu mua gạo, mua rau cho.”
Không có cách nào khác hơn là phải tiếp tục làm việc để có thêm thu nhập, bà Lan Anh Nguyễn cho biết: “Tôi cũng đă đi nộp đơn xin việc nhiều nơi, cho dù với mức lương thấp, tôi cũng vui vẻ, chỉ để được làm việc. Nhưng không thấy người ta gọi. Có lẽ trở ngại lớn nhất là tuổi tác nên họ không tuyển dụng. Tôi thực sự chưa muốn nghỉ hưu.”
Với những người lương hưu không đủ sống th́ phải tiếp tục làm việc là lẽ đương nhiên. Nhưng ngay cả những người có dư dả tiền bạc, họ vẫn muốn làm việc v́ những lư do khác nhau, đa phần là để giữ cho tinh thần minh mẫn, cho cuộc sống họ có ư nghĩa.
Là một người làm việc chăm chỉ 10 tiếng mỗi ngày, 7 ngày một tuần, ông Sỹ Nguyễn, chủ một văn pḥng dịch vụ tư vấn luật ở Santa Ana tâm sự: “Người thân luôn muốn tôi nghỉ hưu để có thời gian đi du lịch, hưởng thụ. Nhưng tôi vẫn thấy ḿnh có đủ trí tuệ, minh mẫn để làm việc hiệu quả, th́ tại sao lại nghỉ hưu?”
Nhiều người về hưu như bà Hồ Kim Lan, ở Santa Ana, phải đối mặt với sự thiếu hụt về tài chính, tiền lương hưu chỉ đủ trả bill thuê đất, không đủ sống. (H́nh: Tâm An/Người Việt)
Trong khi chính phủ quy định tuổi nghỉ hưu là 67, nhưng ông Sỹ chưa nghĩ tới việc nghỉ hưu dù đă ở tuổi 70.
“Tôi làm việc không phải v́ tiền, v́ mưu sinh cuộc sống. Tôi làm việc để ‘enjoy’ cuộc đời, để giúp người khác thoát khỏi những vấn nạn của họ về nhiều mặt của đời sống như nợ nần, li dị, phá sản, tranh chấp tài sản… Tôi luôn tâm niệm rằng, ḿnh làm những việc hữu ích cho xă hội, th́ ḿnh sẽ được nhận lại những phước đức cho ḿnh và cho con cháu. Chính v́ thế tôi giữ được sức khỏe và nhiệt huyết trong công việc.”
Nói chuyện về nghỉ hưu, nữ kư giả Kiều Mỹ Duyên, chia sẻ: “C̣n sức khỏe th́ ḿnh c̣n làm việc. Mục đích của tôi là làm việc đặng có tiền để mà làm từ thiện. Tôi giúp đỡ những em bé mồ côi, khuyết tật ở Việt Nam và ở Cao Miên trong nhiều năm qua. Châm ngôn của tôi là ‘khi ḿnh thương một ai đó, th́ ḿnh không cần nói ra ḿnh thương, mà người ta cần ǵ ḿnh giúp th́ đó là thể hiện t́nh thương rồi.’”
Mặc dù đă quá tuổi nghỉ hưu hàng chục năm, nhưng bà Kiều Mỹ Duyên vẫn say mê làm việc. Có khi bà làm tới 15 tiếng một ngày. Bên cạnh nghề kư giả, bà c̣n là một nhà kinh doanh bất động sản dày dạn kinh nghiệm từ năm 1980.
Mặc dù có thu nhập cao nhưng bà sống rất giản dị: không trang sức, không đồ hiệu, không nhà đẹp xe sang. Tài sản của bà chỉ là những tấm h́nh, kỷ niệm về những chuyến đi khắp thế giới và những chuyến từ thiện không biết mệt mỏi.
Bà tâm sự: “Cuộc sống có ư nghĩa là cuộc sống giúp được người khác, giúp một cách chân thành không vụ lợi. Tuy vậy, tôi xũng xin chia sẻ với quư vị là phải để ư đến sức khỏe của ḿnh, có triệu chứng bệnh th́ đến ngay bác sĩ, đừng để quá chậm trễ.”
Về hưu là để làm những việc ḿnh thích, chứ không nên để “nhàn cư vi bất thiện.”
Khác với những người kể trên, ông Tường Nguyễn, 70 tuổi, ở Irvine, lại chủ động lựa chọn về hưu ở tuổi 67. Ông là một kỹ sư thiết kế công tŕnh, làm việc cho chính phủ tại Los Angeles. Hàng ngày ông phải đối mặt với nạn kẹt xe, công việc căng thẳng, áp lực và giờ giấc bó buộc. Ông đă chủ động xin về hưu nhưng không phải để an hưởng mà là để khởi đầu một sự nghiệp khác.
Ông Tường cho biết: “Tôi đă đi học rất nhiều lớp học để lấy chứng chỉ về nghề xây cất, sau đó tôi mở công ty riêng để làm những việc mà tôi thích.”
“Tôi có một vài người bạn, khi nghỉ hưu họ cũng có một số tiền dư dả, nên họ đă không làm việc nữa. Có điều, thay v́ thư giăn, giải trí lành mạnh, họ lại rơi vào cảnh ‘nhàn cư vi bất thiện’ như ăn chơi, bao mấy cô trẻ đẹp đi vũ trường, đi casino. Có người về Việt Nam, ham cưới vợ trẻ rồi bảo lănh qua, nhưng rồi họ lại gặp cảnh ‘tán gia bại sản.’”
Nữ kư giả, doanh nhân bất động sản Kiều Mỹ Duyên, mặc dù đă ngoài 70 nhưng bà vẫn không ngừng làm việc để có tiền làm từ thiện. (H́nh: Tâm An/Người Việt)
Ông Tường Nguyễn nói thêm: “Khi nghỉ hưu, quư vị đừng bao giờ để cho ḿnh rơi vào trạng thái nhàn rỗi, không có ǵ để làm. Ai đang có hạnh phúc gia đ́nh th́ lo giữ hạnh phúc. Ai độc thân th́ phải luôn giữ cho ḿnh được khỏe mạnh, lạc quan, năng động. Ít nhất th́ cũng nên đi tập thể dục, đi học hát, học khiêu vũ hay làm vườn, du lịch, nấu ăn. Nói chung là làm tất cả những thú vui lành mạnh ḿnh thích. Tốt hơn cả là đi làm từ thiện. Kết bạn với người có suy nghĩ tích cực để cho tâm hồn ḿnh trẻ trung.”
Chứng kiến nhiều người khi về hưu, lương không đủ sống, cũng có người về già th́ tiền tiêu không hết nhưng lại ăn tiêu phung phí, xa hoa,… nên ông Tường chiêm nghiệm.
“Khi c̣n trẻ, nên để dành tiền càng nhiều càng tốt vào các chương mục như 401K, HSA hoặc đầu tư nhiều nơi khác nhau, đừng tiêu xài hoang phí. Khi về già, nếu có điều kiện, có tiền bạc, th́ cũng nên biết cho đi. Cho đi nhiều sẽ nhận lại nhiều, cho tất cả sẽ nhận lại tất cả. Đó là phước đức. Tôi ngẫm thấy rằng, giàu có hay tiền bạc không làm người ta sống lâu, sống khỏe mà là nhờ phước đức. Bởi khi chết đi, tiền bạc không mang đi theo được, chỉ có phước đức là mang theo được.”
Ông Đào Trung ở Anaheim, 79 tuổi, từng làm nhân viên xă hội tại trung tâm vùng Orange County. Nghỉ hưu đă 10 năm nhưng ông vẫn minh mẫn và rất hài hước, yêu đời. Ông nói: “Không có điều ǵ tôi thích hơn là được nghỉ hưu. Có mời tôi ở lại làm tôi cũng từ chối. Tôi để dành thời gian làm việc tôi yêu thích đó là đọc sách và viết sách.”
T́nh trạng chung trên toàn nước Mỹ
Các vấn đề về bệnh tật phát sinh, khủng hoảng tinh thần, thiếu hụt tài chính khi nghỉ hưu,… không chỉ xảy ra đối với cộng đồng người gốc Việt ở Mỹ mà đó cũng là t́nh h́nh chung toàn quốc.
Tạp chí Wall Street Journal (WSJ) hôm 21 Tháng Từ vừa qua có bài: “The Case Against Early Retirement” của tác giả Richard W. Johnson trong đó có trích dẫn nghiên cứu của bà Maria Fitzpatrick tại đại học Cornell University và nghiên cứu của ông Timothy Moore tại đại học University of Melbourne, cho thấy t́nh trạng này.
“Ở Mỹ, tỷ lệ người bị bệnh và qua đời ở độ tuổi nghỉ hưu sớm (tuổi 62) tăng hơn 2% so với các độ tuổi khác, nhất là với đàn ông.”
Lư do bài báo nêu ra là bởi v́ đàn ông khi nghỉ hưu, có thời gian rảnh rỗi thường hay bị sa đà vào các tệ nạn hút thuốc lá, say xỉn và ăn ngủ không điều độ. C̣n phụ nữ thường hay bị trầm cảm, buồn bă, cô đơn. Ngoài ra những người nghỉ hưu thường phải đối mặt với t́nh trạng thiếu hụt tài chính, cuộc sống chật vật không đủ chi tiêu. V́ thế nhiều người cao niên phải tiếp tục kiếm việc làm nhưng không dễ ǵ kiếm được.
Nghiên cứu của Alice Zulkarnain và Matthew Rutledge tại trung tâm nghiên cứu hưu trí (Center for Retirement Research) tại trường Boston College chỉ ra rằng, nếu quư vị hoăn việc nghỉ hưu thêm 5 năm, th́ tỷ lệ tử vong ở đàn ông tuổi 60 trở lên, sẽ giảm đi 32%.”
Tác giả Richard W. Johnson đưa ra đề xuất: “Chính phủ cần phải thay đổi chính sách để tăng việc làm cho những người lao động lớn tuổi. Chúng ta có thể cải tổ ngành giáo dục và đào tạo, ưu tiên học tập suốt đời, để người lao động lớn tuổi có thể cập nhật các kỹ năng của họ. Cần đầu tư nhiều hơn vào các chương tŕnh và lợi ích cho những người lao động thất nghiệp lớn tuổi, những người thường gặp khó khăn trong việc t́m kiếm việc làm.”
Luật liên bang Hoa Kỳ cấm phân biệt tuổi tác tại nơi làm việc, được ra đời sau phán quyết của Ṭa Án Tối Cao năm 2009, cần được tăng cường thực thi hơn, để cho người lớn tuổi có cơ hội ở lại làm việc.
Những cải cách trên có thể mang lại lợi ích cho những công ty đang thiếu công nhân lành nghề. Nhưng điều quan trọng hơn cả là điều đó có thể giữ được mạng sống, cả về tinh thần và vật chất, cho nhiều người lớn tuổi sắp về hưu. (Tâm An)
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
