NYT: 8 điểm nổi bật trong đơn tố giác ông Trump

9/26/19

WASHINGTON (New York Times) — Ủy ban Tình báo Hạ viện vào hôm thứ 5 công khai hồ sơ tố giác nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm gây áp lực để lãnh đạo Ukraine mở cuộc điều tra Joe Biden – cựu Phó Tổng thống và là đối thủ chính trị của ông ta.

Photo by Doug Mills/The New York Times
Uỷ ban cũng công bố lá thư của Tổng thanh tra Cộng đồng Tình báo – cơ quan điều tra và xác định được khiếu nại đáng tin cậy, và đáng quan ngại khẩn cấp. Những tài liệu này, ban đầu bị chính phủ ông Trump tìm cách ngăn chặn, không cho công khai với Quốc hội và công chúng, dẫn đến làn sóng Dân chủ kêu gọi luận tội Tổng thống.

Dưới đây là 8 điểm chính trong những tài liệu mới được công bố.

1. Các viên chức Toà Bạch Ốc tin họ đã chứng kiến ông Trump lạm dụng quyền lực cho mục đích chính trị cá phân.

Các viên chức Toà Bạch Ốc đã chia sẻ thông tin này với tôi, bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những gì diễn ra trong cuộc điện đàm. Họ bảo với tôi rằng, đã có “một cuộc thảo luận đang diễn ra” với các luật sư Toà Bạch Ốc về cách xử lý cuộc điện đàm như thế nào vì họ đã chứng kiến Tổng thống lạm quyền nhằm phục vụ cho mục đích cá nhân.

2. Các luật sư Toà Bạch Ốc tìm cách và đã che dấu biên bản cuộc điện đàm

Những ngày sau cuộc điện đàm, tôi được biết từ nhiều viên chức Hoa Kỳ rằng, các viên chức cao cấp Toà Bạch Ốc can thiệp nhằm giấu kín tất cả hồ sơ về cuộc điện đàm, đặc biệt biên bản chính thức ghi lại từng từ một về cuộc gọi được tạo ra, theo thông lệ, bởi Phòng Tình huống của Toà Bạch Ốc. Một loạt hành động này cho tôi thấy, các viên chức Toà Bạch Ốc hiểu trọng lực của những gì diễn ra trong cuộc điện đàm.

Theo người tố giác, các luật sư Toà Bạch Ốc “đã chỉ thị” các viên chức đem số biên bản, tài liệu liên quan đến cuộc điện đàm diễn ra vào ngày 25 tháng 7 được lưu trữ trong hệ thống điện toán thông thường cho phép các viên chức cao cấp từ các bộ và các cơ quan khác truy cập, trong việc phối hợp chính sách vào hệ thống lưu trữ thông tin bảo mật, nhằm giới hạn người xem.

Trong phụ lục đính kèm khiếu nại, người tố giác cho hay, các viên chức chia sẻ, “đây không phải là lần đầu tiên” mà biên bản điện đàm tổng thống được xử lý như vậy, “cho một mục đích duy nhất là bảo vệ những thông tin chính trị nhạy cảm chứ không phải những thông tin an ninh quốc gia nhạy cảm.

Khiếu nại không nêu danh các luật sư Toà Bạch Ốc, nhưng chắc chắn có cố vấn pháp lý hàng đầu Pat A. Cipollone.

3. Bộ Ngoại giao xem việc Giuliani với tay tới Ukraine giúp Trump là mối đe doạ an ninh quốc gia.

Bắt đầu từ khoảng giữa tháng 5, tôi nghe được từ nhiều viên chức Hoa Kỳ rằng, họ quan ngại sâu sắc khi nhìn thấy Giuliani lách các thủ tục đưa ra quyết định an ninh quốc gia để liên lạc với các viên chức Ukraine, chuyển thông điệp qua lại giữa Kiev và Tổng thống. Những viên chức này đã bảo với tôi rằng: các viên chức Ngoại giao, có cả đại sứ Volker và Sondland, đã nói chuyện với ông Giuliani trong nỗ lực ngăn chặn thiệt hại cho an ninh quốc gia Mỹ.

Người tố giác kể lại việc các viên chức cao cấp Ngoại giao phải chật vật như thế nào khi đối phó với bối rối do luật sư tư của Tổng thống, ông Rudy Giuliani tạo ra, nhằm gây áp lực cho các viên chức Ukraine phát triển những thông tin gây tổn hại cho Biden, cả trong cuộc điện đàm vào ngày 5 tháng 7 và sau đó. Nhiều viên chức cho rằng, lãnh đạo Ukraine tin, bất cứ cuộc hội kiến hay điện đàm giữa ông Trump và tân Tổng thống của họ đều phụ thuộc vào việc Ukraine có thực hiện những yêu cầu của Giuliani hay không.

4. Trump thúc đẩy điều tra Joe Biden trùng hợp với việc “đột ngột thay đổi chính sách về viện trợ cho Ukraine.”

Tôi được biết từ các viên chức Hoa Kỳ rằng, vào ngày hoặc khoảng ngày 14 tháng 5, Tổng thống yêu cầu Phó Tổng thống Mike Pence huỷ chuyến công du dự tính đến Ukraine tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống Zelensky diễn ra vào ngày 20 tháng 5, thay vào đó Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry đã dẫn đầu phái đoàn. Theo những viên chức này, rất rõ ràng với họ rằng, Tổng thống không muốn gặp gỡ ông Zelensky cho đến khi nhìn thấy tân Tổng thống Ukraine “hành động” như thế nào.

Đây là hai trong biểu hiện gây áp lực lên Ukraine trước cuộc điện đàm vào ngày 25 tháng 7. Người tố giác tỏ ra thận trọng, không chắc liệu hành động này có liên quan đến tín hiệu rộng lớn hơn. mà trong đó ông Trump muốn ông Zelensky thực hiện những yêu cầu từ Giuliani. Người tố giác kể về sự việc (phần lớn bị bôi xoá trong phần phụ lục), cùng với cuộc bàn luận việc ông Trump ngăn cản gói viện trợ quân sự được Quốc hội phê chuẩn cho Ukraine.

5. Một công tố viên bị chỉ trích rộng rãi (cựu Bộ trưởng Tư pháp Yuriy Lutsenko) kích thích lợi ích của Trump và Giuliani bằng cách bơm cáo buộc Joe Biden và con trai cho một cộng tác viên bảo thủ của tờ The Hill.

Trong một số tuyên bố công khai, Lutsenko cũng chỉ ra rằng, ông ta mong muốn được trao đổi trực tiếp với Tổng trưởng Tư pháp Barr về những vấn đề này. Cáo buộc được Lutsenko đưa ra vào tối vòng sơ bộ bầu cử tổng thống Ukraine vào ngày 31 tháng 3 nhằm giữ ghế. Vào lúc đó, người bảo trợ chính trị của Lutsenko, Tổng thống Poroshenko đang bị dẫn trước và có vẻ bị đánh bại. Trong khi đó, đối thủ Zelensky công khai cho biết sẽ thay ghế Bộ trưởng Tư pháp Lutsenko. Vào ngày 21 tháng 4, Poroshenko thua, Zelensky thắng áp đảo.

Theo người tố giác, Lutsenko và đồng minh tìm đến cộng tác viên bảo thủ của tờ The Hill – John Solomon – vào mùa xuân năm 2019. Solomon chuyên viết theo thể loại điều tra, thúc đẩy những câu chuyện về kẻ thù của ông Trump thường dính tới những hành vi bất chánh, và những câu chuyện này được xướng ngôn viên Fox News Sean Hanity phụ hoạ

Lutsenko là người kế nhiệm ông Shokin, ban đầu được xem là một công tố viên tốt hơn, nhưng hình ảnh ông phai mờ theo thời gian. Người tố giác lưu ý, “Ông Lutsenko không được huấn luyện pháp lý bài bản, sử dụng ghế Bộ trưởng Tư pháp của mình để bảo vệ những viên chức tham nhũng.” Nhưng ông Trump và Giuliani lại có ý định điều tra những gì mà Lutsenko đã bơm cho Solomon.

Trong cuộc điện đàm với ông Zelensky, Trump dường như muốn nói đến Lutsenko. “Tôi nghe nói các ông có một công tố viên rất tốt và ông ta bị loại, thật bất công,” Trump nói. “Nhiều người đang nói về chuyện này, về cách mà người ta loại công tố viên tốt, và các ông có nhiều người xấu liên quan.”

Trump sau đó còn nói thêm, “Tôi nghe nói, vị công tố viên này bị đối xử tệ lắm, và ông ta là công tố rất công bằng, vì vậy chúc may mắn với mọi thứ!”

6. Người tố giác bày tỏ sự lo ngại trước sự dính líu của William Barr

Trong quá trình làm nhiệm vụ của mình, tôi nhận được thông tin từ nhiều viên chức Chính phủ về việc Tổng thống Hoa Kỳ đang dùng quyền lực của mình để kêu gọi một quốc gia bên ngoài can thiệp vào bầu cử Mỹ 2020. Can thiệp bao gồm, gây áp lực lên một nước khác để điều tra những đối thủ chính trị lớn trong nước. Luật sư tư của Tổng thống, ông Rudolph Giuliani là nhân vật trọng tâm trong nỗ lực này. Tổng trưởng Tư pháp William Barr có vẻ cũng liên can.

Người tố giác cho hay, ông nghe từ các viên chức khác, trong cuộc điện đàm, ông Trump đã hối thúc Tổng thống Ukraine hợp tác với Tổng trưởng Tư pháp William Barr trong cuộc điều tra hai cha con Biden.

Điều này chính xác. Theo biên bản cuộc điện đàm, Trump đã bảo Zelensky: “Có nhiều lời bàn về con trai của Biden, rằng Biden ngăn chặn điều tra, và nhiều người muốn tìm hiểu chuyện này, vì vậy, ông có thể làm bất cứ điều gì với Tổng trưởng Tư pháp sẽ rất tuyệt. Biden đi khắp nơi khoe khoang đã ngăn chặn điều tra, vì vậy ông có thể để mắt xem …”

Và sau khi hứa sẽ cho tân Bộ trưởng Tư pháp mở các cuộc điều tra theo mong muốn của Trump, Zelensky hỏi liệu Hoa Kỳ có thông tin gì có thể chia sẻ về mục đích này không, Trump cám ơn và bảo, “Tôi sẽ nói Rudy và Tổng trưởng Tư pháp Barr gọi.”

7. Tổng thanh tra giữ bí mật danh tánh người tố giác

Tôi biết danh tánh người khiếu nại. Tuy nhiên, theo luật, người khiếu nại yêu cầu Văn phòng Tổng thanh tra Cộng đồng Tình báo CICIG khôn công bố danh tánh vào lúc này. Cho quý vị biết, người khiếu nại có luật sư đại diện, nêu danh luật sư với ICIG, và yêu cầu liên lạc với luật sư về vấn đề này với các uỷ ban tình báo Quốc hội.

Thông báo trên được Tổng thanh tra Michael Atkinson ghi trong thư gởi cho hai uỷ ban tình báo Thượng viện và Hạ viện.

8. Tổng thanh tra đánh dấu thông tin không quá nghiêm trọng, nhưng kết luận khiếu nại khẩn cấp và đáng tin cậy.

Đơn khiếu nại thừa nhận rằng người tố giác không phải là một nhân chứng trực tiếp trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống với Tổng thống Ukraine vào ngày 25 tháng 7 năm 2019. Tuy nhiên, những thông tin khác thâu thập được trong quá trình ICIG thẩm tra sơ bộ đã hậu thuẫn cáo buộc của người khiếu nại, trong nhiều vấn đề có việc, trong cuộc điện đàm Tổng thống “tìm cách gây áp lực cho lãnh đạo Ukraine ra tay hành động hỗ trợ tái tranh cử tổng thống năm 2020. Hơn nữa, mặc dầu thẩm tra sơ bộ chỉ ra một số dấu hiệu định kiến chính trị gây tranh cãi về phía người tố giác nghiêng về phía ứng cử viên chính trị đối thủ, nhưng chứng cớ như vậy không thay đổi xác định của tôi rằng, khiếu nại liên quan đến mối quan tâm khẩn cấp “đáng tin cậy,” đặc biệt là các thông tin mà CICG có được khi thẩm tra sơ bộ.

Đoạn này trích trong thư của ông Atkinson, thừa nhận người tố giác không trực tiếp có mặt trong cuộc điện đàm vào ngày 25 tháng 7, và đưa ra ý kiến có thể người này không ủng hộ Trump về mặt chính trị. Nhưng Atkinson, viên chức do Trump bổ nhiệm, sau khi thẩm tra sơ bộ, đã kết luận thông tin người tố giác đưa ra “đáng tin cậy” và đặt ra quan ngại khẩn cấp mà Quốc hội phải xem xét.

Hương Giang (Theo New York Times)