Chữ với nghĩa, người với ngợm: ÔI, "DÂN CHỦ", NGƯỢC NHAU CHAN CHÁT!

1/ Theo cố GS Vĩnh Sính (giảng dạy tại Nhựt Bổn, Gia Nã Đại), rất nhiều thuật ngữ chánh trị, khoa học của phương Tây trong buổi đầu gặp gỡ Đông Tây đã được người Nhựt dày công suy nghĩ để chuyển ngữ cho thích hợp - trong đó có "democracy".
Cả hàng ngàn năm ở Nhựt, Tàu, và cả nước Việt đâu có thiết chế chánh trị nào mà người dân làm chủ (thông qua hình thức bỏ phiếu bầu)! Lạ hoắc.
Thành thử khi người Nhựt tiếp xúc với phương Tây từ sớm (để rồi có công cuộc Duy Tân), họ gặp thuật ngữ chánh trị "democracy" mà nhức đầu trong việc chuyển dịch ra chữ gì cho hợp.
Người Nhựt dịch "democracy" sang Kan-ji (Hán tự, vì người Nhựt vẫn còn dùng Hán tự cho tới nay), lúc ban đầu, là: 平民主義 (bình dân chủ nghĩa), rồi 民本主義 (dân bản chủ nghĩa) - "dân bản" là gọi tắt cho "dĩ dân vi bản" 以民为本 (lấy dân làm gốc).
Và rồi họ tìm được chữ dịch thiệt đắc ý, "democracy" được gọi tắt là: 民主, tức "dân chủ" ("dĩ dân vi chủ", lấy dân làm chủ)!
Giới sĩ phu Trung Hoa, rồi người VN đã tận dụng cách dịch đó từ sĩ phu Nhựt Bổn, để cùng nhau hiểu "democracy" là thiết chế chánh trị dân chủ (民主).
2/ Có cái này thiệt giựt mình.
Hồi xưa, ngàn năm, trong thư tịch cũng có dùng hai chữ "dân chủ" 民主 rồi đa! Ủa, hồi xưa đâu có thiết chế chánh trị mà người dân được quyền bỏ phiếu, người dân đâu được quyền làm chủ?
Kỳ thực, hồi xưa, 民主 (dân chủ) tức là vua, là bậc thiên tử, nói rộng ra là dành cho quan lại cai trị dân! Là sao?
Ngữ pháp trong Hán tự thì thành tố chính được đặt sau, tỉ như "thanh thiên" (thành tố chính là "thiên": "thanh thiên" là trời xanh), "hoàng kỳ" (thành tố chính là "kỳ" đặt sau: "hoàng kỳ" là cờ vàng); cũng vậy "dân chủ" thì "chủ" mới là thành tố chính: "dân chủ" là "chủ của dân", là vua, người cai trị dân.
Trong Tả truyện, có câu "Tang Văn Trọng hữu ngôn viết: dân chủ thâu tất tử" 臧文仲有言曰: 民主偷必死 , nghĩa là "Tang Văn Trọng có nói: trộm của vua ắt phải chết". "Vua" ở đây được viết là 民主 ("Dân Chủ").
Vậy đó. Đọc thời nay thấy "dân chủ", hiểu đó là "democracy"; nhưng khi đọc sách xưa mà thấy "dân chủ" thì phải hiểu đó là "king", là "emperor".
3/ Cái rồi, lại giựt mình nữa!
Có lẽ là do nhiễm từ tiềm thức, ở cái xứ Á Đông chưa quen với "dân chủ" nghĩa là "democracy" thì phải? Thành thử ngay cả một số dân chủ viên, họ hăng hái tới mức chỉ muốn độc quyền dân chủ, ai nói khác là ném đá; và buộc mọi người phải công nhận là họ tranh đấu vì dân chủ (nếu không công nhận họ, nghi ngờ, là bị ném đá).
Tức không ít dân chủ viên đang hiểu và hành xử "dân chủ" hệt như "king", "emperor".
Nhìn thấy cái não trạng cổ hủ sống dai mà phát mệt, phát chán, rồi phát ngán.

Tới khi nào tôi thấy những người " Chống Trump " mà từ chối tiền của Trump thì như vậy mới là " Anh Hùng ". Chớ ghét người nào mà còn chìa tay " Xin Ân Huệ " thì còn không đáng Xách Dép cho tụi Ăn Xin nữa mọi người ơi.