Nghệ sĩ Trung có nhận xét đầu chua xót về cải lương

[Romano]

"Với tư cách một khán giả, tôi thấy chất lượng thí sinh miền Nam, nơi được xem là "cái nôi" của cải lương nhưng lại thua xa các thí sinh miền Bắc", nghệ sĩ Trung Dân chia sẻ.Giải Trần Hữu Trang là một trong những giải thưởng uy tín bậc nhất trong lĩnh vực cải lương. Giải thưởng này là "bệ phóng" cho nhiều ngôi sao cải lương Việt Nam hiện nay như: NSƯT Vũ Linh, NSƯT Ngọc Huyền, nghệ sĩ Thanh Ngân, Vũ Luân, Tú Sương, Lê Tứ...
Sau 6 năm vắng bóng, cuộc thi Tìm kiếm tài năng diễn viên sân khấu cải lương Trần Hữu Trang 2020 chính thức trở lại và thu hút đông đảo nghệ sĩ tham gia.

Trong đó, có những người là Nghệ sĩ Ưu tú như Lê Trung Thảo, Hoàng Tùng, Thiên Hoa. Có người từng đạt giải Chuông vàng vọng cổ như Võ Thành Phê. Lại có người là các nghệ sĩ lão thành như Thanh Sơn, Linh Trung. Bên cạnh đó là dàn đào kép trẻ đang đắt show trong giới cải lương hiện nay như Nhã Thy, Như Huỳnh, Tô Tấn Loan, Thanh Toàn...

Điều đó phần nào chứng minh, giải thưởng Trần Hữu Trang là một vinh dự đối với người làm nghề, là ước mơ mà bất kỳ nghệ sĩ cải lương nào cũng muốn chạm tay vào.

Thế nhưng, đằng sau một cuộc thi đầy danh vọng đó là những trăn trở mà không phải ai cũng dám thẳng thắn nhìn vào để xem mình học hỏi được gì, rút kinh nghiệm được gì trên con đường nghệ thuật đúng đắn và nghiêm túc.

Dưới đây là những chia sẻ của nghệ sĩ Trung Dân ở khía cạnh một khán giả theo dõi cuộc thi, một nghệ sĩ, một đồng nghiệp dành nhiều yêu thương cho bộ môn nghệ thuật truyền thống đầy tự hào này của người Việt.

"Thí sinh miền Bắc ca hay hơn, diễn giỏi hơn thí sinh miền Nam"
Nghệ sĩ Trung Dân bày tỏ: "Giải Trần Hữu Trang là một trong những giải uy tín mà những người làm nghệ thuật sân khấu cải lương mơ ước, bởi nó khẳng định về tài năng, tình yêu của họ với nghề, noi theo tấm gương của người đi trước đã được vinh danh là cụ Trần Hữu Trang.

Với tư cách một khán giả, tôi thấy chất lượng thí sinh miền Nam, nơi được xem là "cái nôi" của cải lương nhưng lại thua xa các thí sinh miền Bắc. Thí sinh miền Bắc ca hay hơn, diễn giỏi hơn. Tuồng tích của họ cũng phong phú, đa dạng hơn. Cho nên, mình cần suy nghĩ lại về cách đào tạo, định hướng để những người yêu cải lương có cơ hội phát triển.Với tư cách một người dân Việt Nam, sau 3 đêm xem chung kết giải Trần Hữu Trang 2020, tôi phát hiện nhiều tiểu phẩm của các thí sinh, đa số là thí sinh khu vực miền Nam đưa các trích đoạn cải lương về thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Chúng ta không chối bỏ được, đó là lịch sử nhưng chúng ta cần tôn trọng, thể hiện nó ở một hoàn cảnh thích hợp.

Trong tình hình mới hiện nay, người Mỹ nhìn người Việt với ánh mắt thân thiện, bang giao có lợi cho người Việt nhiều hơn thì nên chăng, chúng ta hãy để lịch sử tồn tại trong tiềm thức hoặc trên những trang sách.

Chúng ta đem những điều đó ra nói hoài thì không hay, không đúng khi mà bão lụt, người Mỹ cũng viện trợ chúng ta.

Những người làm nghệ thuật nói riêng và người làm văn hóa nói chung rất cần sự nhanh nhạy, phải đi theo hơi thở của thời đại, hiểu được thời cuộc.

Tôi nói như vậy thì các thí sinh tham gia giải thưởng này nói tôi khó tính nhưng làm gì thì làm, chúng ta cần phải suy nghĩ. Các bạn tưởng làm tuồng tích về những câu chuyện đó thì sẽ lấy điểm. Đó là lối suy nghĩ rất hời hợt, ấu trĩ và vô cùng đáng tiếc.

Chúng ta vẫn có thể dựng các trích đoạn xưa, thời phong kiến thực dân, chuyện tình yêu, hiện đại, biết bao nhiêu đề tài. Nếu muốn nhắc cũng đừng làm quá, đừng nhắc hoài.

Những con người đã chết cho cuộc chiến mà tôi vừa nêu, họ xứng đáng được vinh danh. Nhưng vinh danh thế nào để người khác nhìn vào mà trân trọng, yêu quý chứ đưa vào giai đoạn này, một là không thích hợp, hai là phản cảm".

"Ban giám khảo ngồi chấm mà như chịu trận"
Nghệ sĩ Trung Dân chia sẻ tiếp: "Giải thưởng năm nay không quy định về tuổi tác, ai thích, ai yêu đều có thể bước vào thi. Đó là sân chơi rộng nhưng đôi lúc phải thận trọng. Chơi thế nào để mọi thứ đẹp và hoàn chỉnh.

Với tư cách một nghệ sĩ đồng nghiệp, tôi nhận thấy đội ngũ kế thừa cải lương hiện nay nhiều nhưng chất lượng ngày càng đi xuống.

Qua cuộc thi này, chúng ta nhìn thấy họ tập nhiều, bỏ công sức nhiều nhưng điều mọi người mong đợi thì lại không như mong đợi. Tôi chờ xem một vở tuồng xuất chúng, giọng ca "mùi đứt dây" thì gần như không có.Không như các loại hình biểu diễn khác, cải lương phải ca diễn, canh nhạc, nhớ lời, điệu bộ. Người làm cải lương phải yêu bộ môn này nhiều lắm mới làm được. Tuy nhiên, nếu chúng ta nhẹ nhàng, dễ dàng các tiêu chuẩn quá thì vô tình làm dễ họ.

Dễ dàng với người thi, dễ dãi với ban giám khảo. Hai cái này cộng lại thì nguy hiểm. Mỗi cái cần minh bạch với tiêu chí cụ thể.

Giải Trần Hữu Trang là một giải lớn. Người được giải cần khẳng định được nhiều thứ. Khi họ làm thì khán giả phải vỗ tay bảo, "đúng rồi, phải là vậy đó". Thế nhưng tôi thấy không có cái mới, ban giám khảo ngồi đó chấm mà như chịu trận.

Tôi không hơn ai nhưng câu hỏi dành cho thí sinh sau khi thi, gần như rập khuôn, không có gì mới. Thí sinh trả lời cũng ít đi vào trọng tâm. Điều họ trả lời bị hình thức, giáo điều nhiều, ít làm người nghe thỏa mãn.

Nếu mọi người làm với quy trình minh bạch, rõ ràng thì đó là sự tôn trọng khán giả, tôn trọng cụ Trần Hữu Trang – người mang tên giải thưởng đó. Tôi nghĩ cuộc thi năm nay chưa phải là cuộc thi, nó giống một cuộc thử nghiệm nhiều hơn.Tôi có thể hát cải lương được. Tôi có thể diễn cải lương được nhưng tôi không ca hay bằng các bạn. Tuy nhiên, nói về tình yêu với cải lương, chưa chắc các bạn bằng tôi.

Tôi không phải giám khảo, tôi nói với tư cách một khán giả, một công dân Việt Nam. Người nào không hiểu ý của tôi, hẳn có nhiều lý do. Tôi không sợ vì nếu sợ, tôi đã không nói. Nhưng qua đó, tôi sẽ biết người đó đang đứng ở đâu, đang làm gì trong thế giới này nói chung và giới nghệ thuật nói riêng.

Người ta giận tôi cũng không sao. Giận hờn, thương ghét ở đời là bình thường. Ai hiểu thì thông cảm, ai không hiểu thì thôi. Bởi tôi không được lợi ích cá nhân gì từ việc này. Người nào nhạy cảm thì sẽ nhìn ra lợi ích mà tôi vừa nêu".