Từ ‘Tổng thống’ thành ‘Đại diện dân cử’:chính sách ĐàiLoan của Biden trở lại khuôn khổ ‘1 Trung quốc

Hai tuần sau khi Biden nhậm chức Tổng thống Mỹ, xã hội quốc tế đã dần dần nhìn rõ bản phác thảo về “chính sách Đài Loan” của chính quyền Biden. Đó là “Những lời hứa vững như bàn thạch với Đài Loan”, “Cảnh báo Bắc Kinh ngừng gây áp lực với Đài Loan”, trong khi lại lập tức thay thế chức danh “Tổng thống Đài Loan” bằng “Đại diện dân cử của Đài Loan”.

Các học giả và chuyên gia Đài Loan tin rằng, việc thay đổi chức danh Tổng thống Đài Loan cho thấy chính quyền Biden có thể quay trở lại “Chính sách một Trung Quốc”, và mối quan hệ giữa Mỹ, Trung và Đài sẽ trở lại mơ hồ hơn, khác xa với các chính sách của chính quyền Trump, theo Sound of Hope ngày 3/2.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tuyên bố tại phiên điều trần đề cử Ủy ban Đối ngoại Thượng viện vào ngày 19/1 rằng cam kết của Mỹ đối với Đài Loan là chắc chắn và lâu dài. Nó không chỉ bảo đảm khả năng tự bảo vệ của Đài Loan mà còn hy vọng rằng Đài Loan sẽ đóng một vai trò lớn hơn trên trường quốc tế.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cũng chỉ ra trong phiên điều trần đề cử của Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Thượng viện vào ngày 22/1 rằng sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan trong những năm qua là “vững chắc” và cũng đã nhận được sự ủng hộ của nhiều bên. Sau khi ông nhậm chức, ông sẽ bảo đảm rằng Hoa Kỳ sẽ tôn trọng các cam kết của mình và hỗ trợ khả năng tự vệ của Đài Loan.

Ngoài ra, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng Emily Horne cho biết trước các câu hỏi của giới truyền thông sau khi đại diện của Đài Loan tại Mỹ, Tiêu Mỹ Cầm, tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống Biden, rằng cam kết của Hoa Kỳ với Đài Loan là “vững như bàn thạch”, Biden sẽ sát cánh cùng bạn bè và đồng minh để thúc đẩy sự thịnh vượng chung, an ninh và giá trị ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm cả Đài Loan.

Trong thông cáo báo chí đầu tiên của Bộ Ngoại giao Mỹ vào ngày 24/1 phản đối các cuộc xâm lấn không phận liên tục của Trung Quốc vào Đài Loan, họ cũng nhắc lại cam kết của mình đối với Đài Loan là “vững như bàn thạch”, thúc giục Bắc Kinh ngừng các hoạt động quân sự chống lại Đài Loan, ngừng gây áp lực ngoại giao và kinh tế, và tiến hành đối thoại có ý nghĩa với Đài Loan.

Trong hai tuần kể từ khi Biden nhậm chức, chỉ cần chạm tới vấn đề Đài Loan, lời hứa với Đài Loan sẽ luôn xuất hiện kịp thời. Theo đánh giá của ngoại giới, đây chắc chắn sẽ là giọng điệu mới trong chính sách Đài Loan của chính quyền Biden trong bốn năm tới.

Tuy nhiên, bất chấp việc chính quyền Biden nhấn mạnh vào việc đổi mới cam kết với Đài Loan, so với việc chính quyền Trump trước đó tách các vấn đề Đài Loan khỏi các vấn đề của Trung Quốc, chính quyền Biden rõ ràng đã quay trở lại chính sách Đài Loan truyền thống của Mỹ trong quá khứ.
Khi chính quyền Trump đề cập đến Đài Loan, họ hầu như không nói về “Chính sách Một Trung Quốc” và hiếm khi đề cập đến Thông cáo Mỹ – Trung. Thay vào đó, họ nhấn mạnh “Đạo luật Quan hệ Đài Loan” và “Sáu bảo đảm” được đặt ra vào thời Reagan.

Liên quan đến việc cựu Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố “dỡ bỏ các hạn chế trao đổi giữa các quan chức Mỹ và Đài Loan” trước khi rời nhiệm sở, nhóm Biden đang chuẩn bị bàn giao vào thời điểm đó đã trả lời báo chí rằng “Đạo luật Quan hệ Đài Loan” vẫn sẽ tiếp tục nhưng cũng đề cập rằng Mỹ sẽ quay về “Chính sách Một Trung Quốc” của Bắc Kinh.

Điều đáng chú ý là, so với các cựu quan chức của chính quyền Trump, những người trực tiếp gọi tổng thống và các quan chức Đài Loan là “Tổng thống” hoặc chức danh chính thức, thì chính quyền Biden sử dụng “đại diện được bầu” như trong quá khứ. Việc này cho thấy chính sách Đài Loan của chính quyền Biden đã trở lại lối mòn mà Mỹ đã tuân theo từ lâu.

Về vấn đề này, Lâm Vi Châu, Chủ tịch cuộc họp kín của Quốc dân đảng Đài Loan, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 29/1, “Sự thay đổi tế nhị này ở Mỹ có nghĩa là chính quyền Biden không ủng hộ Đài Loan đến như vậy!”. Ông ấy tin rằng Đài Loan phải tự ý thức rằng Mỹ đang điều chỉnh rõ ràng các chính sách đối với Trung Quốc và Đài Loan, và họ sẽ cần phải suy nghĩ kỹ về cách thức Đài Loan nên tự mình đối phó với Bắc Kinh trong tương lai gần như thế nào.

Tống Thừa Ân, người triệu tập Nhóm Kinh Dân Liên, cho biết trước khi rời nhiệm sở, ông Pompeo đã bãi bỏ các hạn chế đối với trao đổi giữa các quan chức Mỹ và Đài Loan, đồng thời chỉ ra rằng đó là một hạn chế do Mỹ tự đặt ra để xoa dịu ĐCSTQ, và tuyên bố rõ ràng rằng “Đài Loan không phải là một phần của Trung Quốc”. Nó giống như việc rà phá bom mìn, loại bỏ những trở ngại đối với Đài Loan và Hoa Kỳ”.
Tống Thừa Ân chỉ ra rằng nội dung tuyên bố lần này của Biden không bao gồm “các quan chức Đài Loan” cũng như “chính phủ Đài Loan”, mà thay vào đó, Biden quay lại quá khứ và sử dụng thuật ngữ “đại diện dân cử Đài Loan”. Ông nói rằng những dấu hiệu này cho thấy chính quyền Biden đã quay trở lại duy trì lập trường “không chính thức” đối với Đài Loan, sử dụng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa để ám chỉ phía bên kia, kéo ra không gian “một quốc gia, hai chính phủ”; Biden rõ ràng đã trở lại “Khuôn khổ Một Trung Quốc”, sẽ không đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về việc Đài Loan có phải là một phần của Trung Quốc hay không, và mối quan hệ Mỹ – Trung – Đài đã trở lại trạng thái mơ hồ hơn. Đây là sự khác xa với chính sách đối ngoại Pompeo của chính quyền Trump.

Chủ tịch Đảng Cơ Tiến của Đài Loan Trần Dịch Tư đã đặt câu hỏi về thái độ quá ôn hòa của chính quyền Biden đối với ĐCSTQ, và hy vọng rằng Đảng Dân chủ Hoa Kỳ “không chỉ nói,” mà phải có những hành động cụ thể để ngăn chặn ĐCSTQ xâm nhập vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan và giữa eo biển như một ‘thực tế bình thường’ mới.

Hương Thảo