Những cây bín bò

[florida80]

Quê tôi gọi cây bí là bín (bín đao, bín ngô), cây bầu là bù. Đã là bín là bù thì phải gắn liền với những chiếc giàn. Nhưng cũng có những cây bín bò là những cây bín không leo giàn mà chỉ bò hàng rào, bò giữa bãi đất, bò lên mấy cây cà, cây ớt già và có khi bò lên vồn mướp đắng đã cho lứa trái cuối cùng mà đơm hoa đậu trái.
Và chỉ có bín mới bò chứ cây bù thì nhất quyết phải làm giàn mới chịu ra trái, rất hiếm khi bò lung tung, có lẽ do trái bù nó dài còn trái bín thì ngắn...

Sau khi chọn một số cây bín cứng cáp trồng dưới giàn và cắm nè cho nó leo lên giàn chờ ngày hái trái thì mấy cây bín con còn sót lại thường được mạ tôi đem trồng quanh hàng rào. Nhìn vậy chứ cây bín bò hàng rào lại phát triển và cho trái nhanh hơn cả bín ở giàn, có lẽ do nó được tự do thoải mái hơn.

Mới thấy mấy bông hoa bín điểm vàng trên mấy bụi chè tàu, bụi hóp quanh nhà tuần trước. Tuần sau, đã thấy mấy trái non nép mình nhẹ nhàng trên hàng rào, rồi cũng chỉ vài ngày sau là trái đã to hái ăn được rồi.

Về Huế ăn cơm: Những cây bín bò - ảnh 1
Bầu bí nhà vườn ở Huế

ĐÌNH TOÀN

Cây bín đao có đặc tính là bò tới mô thì cho hoa đậu trái tới đó. Trái nằm bên hàng rào nhà tôi, cũng có những trái nằm bên hàng rào nhà hàng xóm. Có năm nhà hàng xóm trồng mấy cây mướp ngọt và cũng cho bò lên hàng rào, rứa là cứ bín hay mướp nằm bên vườn nhà mô thì nhà nấy hái cho khỏe. Vui nhất là những lần được mạ sai ra ngoài rồn (hàng rào) mà hái bín vô nấu canh, tôi chạy nhanh ra vườn chọn những trái bín đao gần nhất, dùng dao cắt cuống, không quên hái ngọn lá chuối để bao quanh trái bín cho khỏi bị mấy sợi lông trên trái đâm vô tay và chạy ù vô nhà...

Thích thú nữa là mấy trái bín nằm ngay giữa bụi. Chúng được đậu trái từ bao giờ cũng chẳng biết, cứ thế lớn dần, lớn dần cho đến khi trái to và già đi, phủ một lớp phấn trắng và lông tơ nhọn quanh trái cũng chẳng thể ai nhìn thấy chúng. Đến khi ba tôi xẻ rồn, dọn vườn chuẩn bị đón mùa mưa tới, ba lôi mấy cọng thân bín già ra thì mới phát hiện mấy trái bín to như con heo choai đang nằm im lìm giữa bụi hóp.

Bín đao bò lung tung, có khi lên mấy khóm nè trồng mướp đắng, có khi vắt lên mấy cây cà, cây mướp già và cũng cho trái, dù không nhiều nhưng cũng đủ mang lại niềm vui cho người trồng và làm cho khu vườn của nhà tôi thêm xanh mát mắt. Rồi chúng bò từ hàng rào lên mái tranh chuồng heo, được chỗ dựa vững vàng nên chúng cho cả mấy chục trái nằm dài thảnh thơi trên mái.


Gánh rau, bầu bí ra chợ

Bín đao là vậy, còn bín ngô thì có hẳn một giống mà bà nội tôi kêu là bín bò. Đặc tính của cây bín bò là không chịu leo giàn mà cứ bò là đà dưới đất. Chúng bò lên cỏ, lên rau, chui vô bụi và cũng cho trái. Những trái bín ngô nằm trên đất lầm lì và cũng lớn nhanh như thổi. Đến khi chúng to lên cỡ bằng cái nồi ba nấu cơm thì bà nội phải lấy rơm, lá cây lót cho, kẻo trời mưa xuống thì trái bí sẽ bị hư. Cũng như những trái bín ngô ở trên giàn to quá thì phải cột chiếc giống mây nâng trái lên không thì đứt cuống.

Những cây bín đao, bín ngô bò vươn mình cho trái suốt cả mùa hè là những gam màu thích thú của tuổi thơ anh em tôi. Khi mùa mưa bắt đầu, chúng được gom lại gác đầy một giàn trong chái bếp. Chúng tôi lại được dịp nhìn lên chiếc giàn và đếm từng trái một cho đến khi chúng vơi dần thành những tô canh ngon ngọt qua những ngày mưa gió...

(Trích Về Huế ăn cơm, NXB Lao động và Chibooks ấn hành)

Bín bò theo như người Tàu nói là dái..bò , giống như cà tím dài người Việt kêu là cà dái dê.