Trịnh Công Sơn được coi là một trong những nhạc sĩ lớn của tân nhạc Việt Nam với nhiều tác phẩm rất phổ biến. Tên tuổi của Trịnh Công Sơn được nhiều người biết đến hơn, từ khi ông cùng ca sĩ Khánh Ly hát tại Quán Văn, một quán cà phê đơn sơ dựng trên bãi đất cỏ sau Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn do nhóm sinh viên mang tên Khai Hóa từ cuối năm 1966.
Trong những năm sau đó, nhạc của ông được phổ biến và được nhiều ca sĩ trình diễn, đặc biệt là Khánh Ly.
Diễm xưa là một bài hát nổi tiếng của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, phát hành trong băng nhạc Sơn Ca 7 (1974( , lấy từ ý "Diễm của những ngày xưa".
Bài "Diễm xưa" được dịch ra tiếng Nhật dưới nhan đề Utsukushii mukashi và được Khánh Ly trình bày ở hội chợ Osaka năm 1970.
Bài hát Utsukushii mukashi do ca sĩ Yoshimi Tendo trình bày đã trở thành một trong 10 tình ca hay nhất mọi thời đại của Nhật Bản.
Năm 2004 "Diễm xưa" là nhạc phẩm Á Châu đầu tiên được Đại học Kansai Gakuin đưa vào chương trình giáo dục của mình trong môn Văn hoá và Âm nhạc.
Về người đẹp "Diễm xưa" của Trịnh :
Những năm đầu thập niên 60, gia đình Trịnh Công Sơn gặp khó khăn kinh tế, gian phố lớn ở đường Phan Bội Châu phải sang lại cho người khác và qua thuê một căn hộ ở tầng một dãy lầu mới xây ở đầu cầu Phủ Cam (Nhà số 11/3 Nguyễn Trường Tộ, hiện nay là nhà của anh chị Hoàng Phủ Ngọc Tường - Lâm Thị Mỹ Dạ).
Hằng ngày Trịnh Công Sơn đứng trên lầu ngắm các cô nữ sinh đi qua cầu Phủ Cam, đi dọc theo đường Nguyễn Trường Tộ đến trường Đồng Khánh. Trong đó, có cô Ngô Thị Bích Diễm - con gái thầy Ngô Đốc Khánh.- người Hà Nội, dạy Pháp văn tại trường Đồng Khánh và trường Quốc Học Huế.
Bích Diễm giống bố, người dong dõng cao, nét mặt thanh tú, bước đi thong thả nhẹ nhàng. Con người của Diễm rất hợp với cái tên Diễm và cũng thích hợp với tâm hồn bén nhạy của Trịnh Công Sơn.
Những ngày không thấy Diễm đi qua anh đau khổ vô cùng. Anh trông thấy con đường trước nhà "dài hun hút cho mắt thêm sâu". Nhưng anh cũng biết gặp Diễm để nói lên nỗi đau ấy không phải là chuyện dễ.
Thầy Ngô Đốc Khánh - thân sinh của Diễm, là một ông giáo rất nghiêm. Ông không chấp nhận một anh chàng lãng tử như Trịnh Công Sơn lúc đó.
May sao, họa sĩ Đinh Cường thuê nhà ở gần nhà Diễm để làm xưởng vẽ. Hai bạn canh chừng những khi thầy giáo có giờ dạy, mà Diễm đang ngồi ở nhà học bài thì "liều mình" qua thăm. Những lần liều đầy mình ấy, có khi Diễm tiếp, có khi Diễm để cho người nhà tiếp và cũng có khi tránh mặt để cho khách ngồi chơi xơi nước rồi tự ý ra về.
Diễm biết Trịnh Công Sơn yêu mình và trái tim cô nhiều khi cũng rung động. Nhưng lúc ấy Diễm không thể vượt qua được sự nghiêm khắc của gia đình để nói cho tác giả "Ướt mi" biết điều đó.
Trịnh Công Sơn trút hết nỗi lòng yêu Diễm vào bài "Diễm xưa" như sau nầy Sơn đã kể lại nhiều lần. Người con gái ấy đi qua những hàng cây long não bây giờ đã ở một nơi xa, đã có một đời sống khác. Tất cả chỉ còn là kỷ niệm. Kỷ niệm nào cũng đáng nhớ nhưng cứ phải quên. Người con gái ấy là "Diễm của những ngày xưa".
Theo ca sĩ Thái Hòa, tháp cổ ở đây không phải là chùa Thiên Mụ hay tháp Chàm mà là cổ ba ngấn trắng ngần của các thiếu nữ Huế được khoe ra khi mặc áo dài Trần Lệ Xuân.
VietBF©sưu tập