Bắc Cực hay Nam Cực lạnh hơn?

[troopy]

Bắc Cực và Nam Cực đều có khí hậu lạnh lẽo nhưng Nam Cực vẫn lạnh hơn cả với nhiệt độ trung bình từ -28 độ C đến -60 độ C.


Chim cánh cụt gentoo ở bán đảo Nam Cực. Ảnh: Holger Leue

Cả Bắc Cực và Nam Cực đều lạnh do vị trí ở đỉnh và đáy hành tinh khiến hai nơi này không nhận được ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời. Ở cả hai nơi, Mặt Trời luôn nhô lên ở vị trí thấp trên đường chân trời, ngay cả giữa mùa hè. Vào mùa đông, Mặt Trời nằm hẳn bên dưới đường chân trời và không xuất hiện trong nhiều tháng. Ngoài ra, bề mặt màu trắng của băng và tuyết ở vùng cực cũng có độ phản xạ cao. Điều này có nghĩa phần lớn năng lượng từ ánh sáng Mặt Trời chiếu tới đều bị phản chiếu ngược trở lại không gian, khiến không khí bên trên mặt đất tương đối lạnh.

Dù những yếu tố này làm cả hai vùng cực lạnh lẽo, Nam Cực vẫn lạnh hơn nhiều so với Bắc Cực, theo Viện Hải dương học Woods Hole. Nhiệt độ trung bình hàng năm ở Bắc Cực là -40 độ C vào mùa đông và 0 độ C vào mùa hè. Trong khi đó, nhiệt độ trung bình của Nam Cực thấp hơn nhiều, ở mức -60 độ C vào mùa đông và -28,2 độ C vào mùa hè.

Lý do chính khiến Nam Cực lạnh hơn nhiều so với Bắc Cực nằm ở khác biệt chủ chốt giữa hai khu vực. Bắc Cực là đại dương còn Nam Cực là lục địa, theo Robin Bell, nhà khoa học vùng cực ở Đài quan sát Trái Đất Lamont-Doherty tại New York. Bắc Cực là một đại dương bao quanh bởi đất liền. Nam Cực là đất liền bao quanh bởi đại dương. Nước ấm lên và nguội đi chậm hơn so với đất liền, dẫn tới nhiệt độ ít cực đoan hơn. Ngay cả khi Bắc Băng Dương bị băng bao phủ, nhiệt độ tương đối ấm của nước cũng có hiệu ứng điều hòa thời tiết tại đó, giúp Bắc Cực ấm hơn Nam Cực. Ngoài ra, trong khi Bắc Cực nằm ở mực nước biển, Nam Cực là lục địa cao nhất với độ cao trung bình khoảng 2.300 m. Càng lên cao, nhiệt độ càng lạnh.

Ở cả Bắc Cực và Nam Cực, độ che phủ băng thay đổi trong năm, tăng lên vào mùa đông tối tăm kéo dài và tan chảy vào mùa hè nắng nóng. Phần lớn biến động về độ che phủ băng ở cả Bắc Cực và Nam Cực đều do băng biển trôi nổi, mở rộng và tan chảy. Do Bắc Cực hầu như được bao quanh hoàn toàn bởi đất liền, băng biển ở đó không di động nhiều như băng biển ở Nam Cực. Do có nhiều khả năng hội tụ hơn, thông thường băng biển Bắc Cực dày hơn 2 - 3 m so với băng biển Nam Cực (dày 1 - 2 m), theo Trung tâm băng và tuyết quốc gia (NSIDC).

Trung bình, băng biển Bắc Cực đạt phạm vi tối thiểu khoảng 6,5 triệu km2 và phạm vi tối đa 15,6 triệu km2, theo NSIDC. Để so sánh, băng biển Nam Cực có phạm vi tối thiểu nhỏ hơn 3,1 triệu km2 và phạm vi tối đa 18,8 triệu km2. Tuy nhiên, Nam Cực sở hữu tổng lượng băng nhiều hơn Bắc Cực, bao gồm băng trên đất liền và băng biển. Thềm băng ở Nam Cực dày tới 4,8 km và rộng khoảng 13,7 triệu km2. Tổng cộng, Nam Cực chứa khoảng 90% lượng băng trên thế giới.

VietBF©sưu tập