Các nhà khoa học lo ngại virus H5N1 cúm gia cầm có thể gây ra 1 đại dịch mới trên con người

[nguoiduatinabc]

Dịch H5N1 đang lây lan trên diện rộng làm chết hàng chục triệu gia cầm. Loại virus này thậm chí còn đang biến đổi để dễ dàng lây trên động vật có vú, làm chết 500 con sư tử biển ở Peru, toàn bộ chồn trong một trang trại ở Tây Ban Nha. Các nhà khoa học đang lo ngại rằng: virus H5N1 sẽ đột biến ra những chủng mới có thể lây trực tiếp lên người.

Cúm gia cầm H5N1 còn gọi là cúm A, đã và đang là mối quan tâm của toàn thế giới gần 30 năm nay, kể từ đợt bùng dịch lần đầu tiên năm 1996 ở miền nam Trung Quốc.

Năm 1997, trận bùng dịch Cúm A đầu tiên đã lây lan ở TQ và Hong Kong, có khoảng 18 người bị nhiễm và gây tử vong 6 người, tỷ lệ tử vong lên tới 1/3 số ca mắc bệnh.

Đầu năm 2022, Israel từng công bố ca bệnh Flurona đầu tiên, người bệnh nhiễm cùng lúc 2 bệnh cúm A H5N1 và Covid-19. Đầu năm 2023, một đợt bùng dịch cúm A ở Mỹ đã giết chết 160 gia cầm và khoảng 17 con thú có vú, chính quyền liên bang đã phải gấp rút tiêu hủy 40 triệu con gà mái chuyên đẻ trứng để ngăn ngừa dịch cúm.

Vì H5N1 có thể lây lên người, các nhà khoa học khắp thế giới đang theo dõi nó sát sao, trước khi virus này có thể gây ra đại dịch toàn cầu như Coronavirus, gây bệnh Covid-19. Rất may là ở thời điểm hiện tại, cúm A vẫn chưa đột biến đủ mạnh để có thể dễ dàng lây nhiễm từ người qua người thông qua tiếp xúc trực tiếp, tương tự Covid-19 cách đây 2 năm.



Trước nguy cơ cúm A đang lây lan diện rộng không chỉ trên gia cầm mà còn các loài động vật khác, đặc biệt là thú có vú, các nhà khoa học lo ngại chúng sẽ đột biến nhanh hơn để cho ra những phiên bản "tiên tiến" hơn, dễ dàng lây lan từ người qua người. Lúc đó, cúm A biến thể có thể gây ra một đại dịch tiếp theo, nguy hiểm hơn vì hệ miễn dịch của con người không chống lại được virus H5.

Khi virus gây cúm A lây lan trên động vật, đặc biệt là loài lông vũ, khi chúng bay từ khu vực này qua khu vực khác có thể làm lây lan dịch bệnh, thông qua phân, nước tiểu và dịch tiết mũi của chúng.

Theo tiến sĩ Bryan Richards, chuyên gia nghiên cứu các bệnh mới nổi ở Trung tâm Sức khỏe động vật hoang dã của USGS, số lượng chim lây bệnh trên diện rộng đang rất lớn. Trên đường di trú, chất bài tiết của những con chim này có thể lây bệnh cho các trang trại gia cầm và gia súc.

Qua xét nghiệm ngẫu nghiên, hơn 6.100 con chim hoang dã ở Mỹ đã dương tích với H5N1. Rất may là hiện nay chỉ mới phát hiện 1 ca dương tính H5N1 trên người ở Mỹ, đó là 1 phạm nhân ở tiểu bang Colorado, bị lây bệnh khi làm việc tiêu hủy gia cầm trong một trang trại.

Nguy hiểm hơn, những động vật chuyên ăn xác chết cũng trở thành vật chủ lây bệnh, nếu chúng ăn nhầm xác của những con chim mắc bệnh. Đó có thể là kền kền, cáo, gấu mèo. Theo vòng tuần hoàn của chuỗi thức ăn, bệnh có thể lây lan ra tới biển. Bryan Richards cho biết xét nghiệm ngẫu nhiên cho thấy cá heo ngoài đại dương cũng bị dương tính H5N1.

Hơn 500 con sư tử biển chết dọc bờ biển ở Peru, qua xét nghiệm được xác định là do nhiễm cúm A H5N1, và mới đây là bùng dịch cúm gia cầm ở 1 trang trại nuôi chồn sương ở Tây Ban Nha, đã thách thức các nhà khoa học trên thế giới, tăng tốc độ nghiên cứu, phòng ngừa loại virus này, trước khi H5N1 có thể gây ra 1 đại dịch tiếp theo trên loài người.