Vì sao cá tra Việt xuất Mỹ đang đà tỷ USD bỗng tuột dốc mạnh?

[Hanna]

Sau khi đạt kỷ lục của năm 2022, xuất khẩu cá tra sang các thị trường lớn trong tháng đầu năm 2023 đều giảm hai con số, trong đó thị trường Mỹ giảm sâu nhất.
Giảm hai con số

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, tháng 1/2023, xuất khẩu (XK) cá tra đạt 83,6 triệu USD, giảm 44% so với tháng trước đó và giảm 61% so với cùng kỳ năm 2022.

XK cá tra tháng 1/2023 sang tất cả các thị trường chính đều giảm hai con số. Trong đó, thị trường Mỹ giảm sâu nhất khi các thông số đều âm hai con số.

Về khối lượng, XK cá tra sang Mỹ tháng 1/2023 đạt 2.855 tấn, giảm 44% so với tháng trước đó và giảm 76% so với cùng kỳ năm trước. Kim ngạch XK chỉ đạt 9,84 triệu USD, giảm 40% so với tháng 12/2022 và tới giảm 81% so với tháng 1/2022.Giá cá tra XK trung bình sang thị trường Mỹ cũng chỉ đạt 2,97 USD/kg, tương đương với tháng 12/2022 nhưng giảm 34% so với cùng kỳ năm 2022.

Sụt giảm sâu và liên tục, Mỹ rơi xuống vị trí thứ 3 (sau Trung Quốc và EU) trong các thị trường lớn nhất của XK cá tra Việt Nam. Tại Mỹ, lạm phát thủy sản vẫn thấp hơn so với nhiều sản phẩm khác, nhưng giá tăng tiếp tục ảnh hưởng đến doanh số bán hàng.

Tuy vẫn quan ngại về lạm phát, nhưng vẫn có một số tin tức kinh tế tích cực. Theo đó, năm 2023 dự báo lạm phát lương thực tổng thể sẽ thấp hơn so với năm 2022, lạm phát thủy sản cũng sẽ thấp hơn.

Ngày càng có nhiều người Mỹ chuẩn bị bữa ăn tại nhà để tiết kiệm, do vậy một số nhà bán lẻ đang quảng cáo các bữa ăn thủy sản với giá hợp túi tiền… Kỳ vọng cá tra sẽ có cơ hội trước những điều chỉnh nhu cầu ở thị trường Mỹ cũng như những tín hiệu lạc quan hơn về tình hình lạm phát.

Mỹ tiếp tục đánh giá hệ thống kiểm soát cá tra Việt Nam

Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (NAFIQAD), Bộ NN&PTNT cho biết, Cơ quan Thanh tra và An toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ thông báo sẽ tổ chức đánh giá hệ thống kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) đối với cá thuộc bộ Siluriformes (cá da trơn/cá tra) của Việt Nam XK vào Mỹ.

Thời gian đánh giá dự kiến từ ngày 7- 29/8/2023, bằng cả hình thức đánh giá thực tế tại hiện trường và đánh giá từ xa. Lịch làm việc cụ thể sẽ được NAFIQAD thông báo sau khi thống nhất với FSIS.

Để việc chuẩn bị đón tiếp, làm việc với phía FSIS đạt kết quả tốt nhằm duy trì quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát VSATTP, NAFIQAD lưu ý các DN chế biến XK cá da trơn vào Mỹ rà soát, cải thiện điều kiện đảm bảo VSATTP, Chương trình quản lý chất lượng theo HACCP và hồ sơ thực hiện trong toàn bộ quá trình sản xuất, vận chuyển, sơ chế, chế biến cá tra XK vào Mỹ để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định…

Chương trình thanh tra cá da trơn của Mỹ có hiệu lực từ tháng 3/2016. Tuy nhiên, FSIS cho các nước thời gian chuyển tiếp 18 tháng để chuẩn bị các hồ sơ liên quan. Thời điểm chính thức áp dụng là từ ngày 1/9/2017, nếu quốc gia nào không nộp hồ sơ đánh giá tương đương, sẽ không được phép XK các sản phẩm cá da trơn vào Mỹ.

Năm 2019, sau khi đăng công khai lấy ý kiến rộng rãi trên Công báo Liên bang Mỹ, FSIS đã công bố quyết định công nhận hệ thống kiểm tra, kiểm soát sản phẩm cá và cá Siluriformes XK của 3 nước Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan đủ điều kiện tương đương với hệ thống của Mỹ xác lập theo Luật Thanh tra Liên bang sản phẩm thịt và các quy định thực thi có liên quan.

Năm 2021, qua đợt thanh tra trực tuyến từ xa, FSIS kết luận và đánh giá phía Việt Nam tiếp tục được công nhận tương đương về Hệ thống kiểm soát VSATTP trong chế biến cá da trơn theo quy định phía Mỹ.