Lý giải nguyên nhân khiến đà phản công của Ukraine chững lại

[pizza]

Trở ngại khiến đà phản công của Ukraine chững lại. Hiện Ukraine đang phải chật vật với chiến dịch phản công khi vấp phải phòng tuyến kiên cố của Nga, cũng như loạt vấn đề khác về hậu cần.

Cuối tháng 7, quân đội Ukraine tuyên bố giải phóng được Staromaiorske, ngôi làng nhỏ ở đông nam đất nước. Đây không phải bước đột phá lớn, nhưng được coi là một thắng lợi thực sự đối với chiến dịch phản công mờ nhạt đã kéo dài hơn hai tháng qua.

Ukraine từng được kỳ vọng có thể lặp lại thành tích như trong chiến dịch phản công chớp nhoáng hồi cuối năm ngoái, giúp họ giành lại Kharkov và thành phố Kherson. Nhiều người cho rằng với nhiều vũ khí hiện đại được phương Tây viện trợ cùng hàng nghìn binh sĩ được NATO huấn luyện, Ukraine có thể nhanh chóng xuyên thủng phòng tuyến Nga.



Một binh sĩ Ukraine bắn pháo về phía lực lượng Nga ở Bakhmut, miền đông đất nước, hôm 22/7. Ảnh: Anadolu Agency

Nhưng diễn biến thực tế trên chiến trường đã khiến ngay cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng phải thừa nhận rằng cuộc phản công không thuận lợi và "có lẽ diễn ra chậm hơn" so với kỳ vọng của một số người.

Một quan chức Lầu Năm Góc tuần trước mô tả đà tiến cuộc phản công của Ukraine được tính bằng mét và các lớp phòng thủ vững chắc mà Nga dựng lên là lý do chính khiến chiến dịch chững lại.

Phòng tuyến Nga ở Ukraine là một trong những hệ thống phòng ngự quy mô nhất ở châu Âu kể từ sau Thế chiến II, kéo dài hơn 1.000 km, từ Kherson ở phía nam cho đến tận phía bắc. Sau chiến dịch phản công chớp nhoáng hồi cuối năm ngoái, Ukraine dừng lại củng cố lực lượng và chờ vũ khí phương Tây, tạo điều kiện thời gian cho Nga đào hào, rải mìn, bố trí phòng tuyến răng rồng và lực lượng phòng thủ.

Trên hết, các bãi mìn dày đặc của Nga là thứ khiến binh sĩ Ukraine chật vật nhất. Để đối phó xe bọc thép phá mìn mà phương Tây chuyển cho Ukraine, lính Nga xếp chồng các quả mìn chống tăng lên nhau, giúp sức công phá tăng gấp đôi, khiến các phương tiện này mắc kẹt và phơi mình trước hỏa lực Nga.

"Ngay khi các đơn vị Ukraine mắc kẹt giữa bãi mìn, họ lập tức bị pháo binh, máy bay không người lái (UAV) và trực thăng vũ trang Nga nhắm mục tiêu bằng đủ loại hỏa lực", Federico Borsari, chuyên gia về quốc phòng và an ninh xuyên Đại Tây Dương tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (CEPA), trụ sở tại Washington, Mỹ, cho hay.

Bên cạnh đó, Nga cũng cài thuốc nổ trong các chiến hào để nếu binh sĩ Ukraine tiếp cận, họ có thể kích nổ từ xa, xóa sổ cả đơn vị của đối phương.

Khi tốc độ tấn công của Ukraine chậm lại, Nga sẽ có thêm thời gian để củng cố phòng tuyến và rải mìn trở lại, tiếp tục cản trở đối phương tiến lên.

Nga cũng có những lợi thế về pháo binh và không quân, đặc biệt là việc sử dụng trực thăng, vốn có thể tấn công các mục tiêu nằm ngoài lưới bảo vệ của hệ thống phòng không Ukraine.

Những gì diễn ra trên các mặt trận trong hai tháng qua cho thấy Nga đã tìm cách điều chỉnh và khắc phục thành công một số điểm yếu, như việc họ luôn giữ cho các trận địa pháo và kho đạn nằm xa tầm hỏa lực của Ukraine.

"Thực sự ngu ngốc nếu nghĩ rằng người Nga không biết cách rút kinh nghiệm từ sai lầm. Họ đã làm được điều đó", Simon Schlegel, nhà phân tích cấp cao về Ukraine tại Nhóm Khủng hoảng Toàn cầu, tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Brussels, Bỉ, nhận định.

Các lớp chướng ngại vật trên phòng tuyến Nga. Ảnh: BBC

Tuy nhiên, theo giới quan sát, Moskva chưa giải quyết được tất cả hạn chế liên quan đến vấn đề hậu cần và thiết bị. Nhiều tân binh Nga chưa trải qua huấn luyện chuyên sâu, vẫn thiếu kinh nghiệm chiến trường.

Ukraine hoàn toàn có thể khai thác những điều này, Nhưng như một quan chức tình báo phương Tây nói cuối tháng trước, "không nên đánh giá thấp khả năng chịu đựng của người Nga".

Về phía Ukraine, theo Oscar Jonsson, nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc phòng Thụy Điển, nước này đang rơi vào thế "tiến thoái lưỡng nan", bởi muốn vượt qua phòng tuyến đã chuẩn bị sẵn của Nga, họ cần phải đẩy được đối phương ra khỏi trận địa. Đây chắc chắn không phải nhiệm vụ dễ dàng.

Hàng tỷ USD viện trợ quân sự của phương Tây đã giúp biến Ukraine thành một đội quân hùng mạnh. Họ có xe tăng chiến đấu tiên tiến và các đơn vị quân đội được NATO đào tạo, những yếu tố từng được kỳ vọng sẽ mang lại lợi thế cho Ukraine trong cuộc phản công.

Song lực lượng mới được đào tạo của họ chưa trải qua thử thách và vẫn thiếu kinh nghiệm chiến đấu khi chiến dịch phản công bắt đầu. Và ngay cả khi được trang bị khí tài phương Tây, Kiev vẫn gặp khó khăn trong việc hiệp đồng tác chiến trên quy mô lớn.

Trong những ngày đầu của cuộc phản công, lực lượng Ukraine đã cố gắng chọc thủng phòng tuyến Nga bằng các đơn vị bộ binh cơ giới trang bị xe tăng, thiết giáp phương Tây, nhưng chúng đều bị Nga đẩy lùi. Hậu quả là Ukraine chịu thương vong nặng nề. Các quan chức Mỹ và châu Âu ước tính khoảng 20% khí tài phương Tây chuyển cho Ukraine đã bị phá hủy hoặc hư hỏng trong hai tháng phản công.

Kiev còn đang phải đối mặt thách thức về hậu cần và cung ứng. Họ cần vũ khí tiên tiến, nhưng cũng cần cả các công cụ bình thường như thiết bị gỡ mìn. Quân đội Ukraine cho biết họ cần nhiều hơn những thứ này và Nga được cho là đang nhắm mục tiêu tới chúng.

Ukraine đang sử dụng rất nhiều loại vũ khí đến từ nhiều quốc gia khác nhau. Họ có thể kết hợp những hệ thống này nhưng chúng không hoàn hảo. Song Kiev thường không còn lựa chọn nào khác ngoài dùng những gì có sẵn. Đây không phải thách thức mới, nhưng nó càng trở nên lớn hơn với tham vọng mà Ukraine đặt ra cho chiến dịch phản công.

Nhân lực cũng là một câu hỏi lớn đối với Ukraine. Kiev đã ém hàng nghìn binh sĩ được NATO huấn luyện trong các lữ đoàn dự bị, nhưng vài tuần gần đây, họ đã bắt đầu tung lực lượng này tham chiến. Điều đó có thể cho thấy một bước tiến quyết liệt hơn của Ukraine, nhưng đi kèm là rủi ro cao hơn. Càng điều nhiều quân dự bị vào trận chiến, Kiev càng có ít lính để luân chuyển hoặc kịp thời phản ứng với những thay đổi bất ngờ trên chiến trường.

Nhận thức được tình hình, Ukraine giờ đây đã chuyển sang chiến lược tiêu hao, cố gắng làm suy yếu sức mạnh tấn công cũng như hậu cần của Nga hơn là chọc thủng phòng tuyến địch.

Kiev "không chỉ phải tiêu diệt quân đội Nga ở tiền tuyến mà còn phải làm suy yếu nhiều yếu tố quan trọng khác như pháo binh, sở chỉ huy, kho đạn, hệ thống tác chiến điện tử, phòng không của đối phương", Niklas Masuhr, nhà phân tích quân sự tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh thuộc Viện Công nghệ Liên bang Zurich, Thụy Sĩ, nói.

Theo nhà phân tích Borsari từ CEPA, đây là cách tiếp cận thận trọng, giúp giảm thương vong cho quân đội Ukraine, nhưng lại buộc Kiev phải phụ thuộc nhiều hơn vào pháo binh, qua đó làm giảm tốc độ tấn công.

Mô hình này từng được quân đội Ukraine ưa chuộng, nhưng không khiến nó trở thành một chiến lược chắc chắn thành công, các chuyên gia quân sự lưu ý.

Mùa thu năm 2023 không phải thời hạn chính thức, nhưng nó dường như sẽ là khung thời gian mà nhiều nước phương Tây đánh giá mức độ thành công hay thất bại của Ukraine. Chiến tuyến thay đổi nhiều từ khi Ukraine buộc Nga phải rút lui ở Kherson hồi tháng 11/2022. Nếu chúng vẫn tiếp tục bị đóng băng tới cuối năm nay, cả Ukraine và Nga đều sẽ khó lòng có được một chiến thắng mang tính quyết định.

Theo Patrick Bury, giảng viên cao cấp về an ninh tại Đại học Bath, Anh, nhìn nhận một cách lạc quan, Ukraine vẫn có khả năng thành công. "Có thể một lúc nào đó, họ làm suy yếu quân Nga đủ để tạo đột phá rồi dồn xe tăng phương Tây phát triển mũi tấn công áp đảo đối phương. Nhưng đến nay, chúng ta vẫn chưa nhìn thấy họ chạm được tới ngưỡng này", ông nói.

VietBF@ sưu tập