Trước mùa đông, Ukraine có cơ hội làm sụp đổ phòng tuyến Nga

[june04]

Ukraine có cơ hội làm sụp đổ phòng tuyến Nga trước mùa đông? Chiến thuật của Ukraine có hiệu quả?
Tiến triển chậm trên chiến trường làm dấy lên những câu hỏi về chiến thuật của Ukraine cũng như cơ hội của nước này nhằm làm sụp đổ phòng tuyến kiên cố của Nga trước mùa đông.

Các quan chức Mỹ và Anh đã hợp tác chặt chẽ với Ukraine trong những tháng trước khi cuộc phản công diễn ra. Họ cung cấp thông tin tình báo và cho lời khuyên, tiến hành các cuộc diễn tập tấn công giả định, đồng thời hỗ trợ bố trí và huấn luyện các lữ đoàn nhận được vũ khí phương Tây. Dù vậy, Ukraine vẫn có những quyết định của riêng mình khi trì hoãn tấn công và giữ bí mật về các kế hoạch.

Ukraine khai hỏa lựu pháo tự hành ở khu vực Donetsk. Ảnh: Reuters
Trong suốt nửa đầu năm nay, Ukraine đã dồn lực để giữ Bakhmut - một thị trấn ở khu vực Donbass mà phương Tây cho là có giá trị chiến lược hạn chế nhưng được Kiev coi là biểu tượng cho sự kháng cự kiên cường. Quyết định của Ukraine khi bảo vệ thị trấn này bằng mọi giá đã "ảnh hưởng lớn" đến cuộc phản công, nhà quan sát Konrad Muzyka thuộc công ty tham vấn Rochan cho hay. Ukraine đã tiêu hao số lượng lớn đạn dược trong khi Nga có thời gian để tăng cường các phòng tuyến kiên cố ở phía Nam.

Những cuộc tranh luận về chiến dịch của Ukraine vẫn tiếp diễn thậm chí sau khi cuộc phản công bắt đầu. Các quan chức Mỹ cho rằng Ukraine nên tập trung lực lượng trên trục tấn công chính ở phía Nam theo hướng Biển Azov. Tuy nhiên, thay vào đó, Ukraine lại phân tán lực lượng với mục tiêu kéo căng Nga trên tiền tuyến. Các lữ đoàn giàu kinh nghiệm nhất, được trang bị vũ khí cũ hơn, cố thủ ở Bakhmut - nơi họ đang đạt được một số tiến triển khiêm tốn ở các sườn của thành phố.

Trong khi đó, Ukraine lại triển khai các lữ đoàn ít kinh nghiệm hơn và được trang bị vũ khí mới trên trục phía Nam, vốn có tầm quan trọng lớn hơn. Lực lượng này đã nhanh chóng bị sa lầy trong các bãi mìn dày đặc có pháo binh, UAV và trực thăng của Nga yểm trợ. Các binh lính chưa được thử thách qua chiến đấu của Ukraine đã phạm phải hàng loạt sai lầm, từ va phải các bãi mìn đến tấn công sai thời điểm.

"Nếu các lữ đoàn giàu kinh nghiệm hơn của Ukraine được cung cấp thiết bị mới, họ có lẽ không mắc phải những sai lầm như vậy", các chuyên gia Michael Kofman và Rob Lee cho hay.

Trong một báo cáo gần đây, các nhà quan sát Jack Watling và Nick Reynolds thuộc Viện Các quân chủng Thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) có trụ sở tại London cho rằng, cuộc tấn công, vốn dựa vào các vũ khí lỗi thời đã không tính đến mối đe dọa từ các hệ thống cảm biến và UAV. Họ kết luận: "Nhiều dữ liệu về chiến thuật mà các đối tác quốc tế sử dụng để huấn luyện cho Kiev đang dựa trên những phân tích từ thế kỷ 20, không còn phù hợp với các công nghệ được triển khai ở Ukraine". Hệ thống phòng thủ của Nga cũng phức tạp hơn nhiều những gì phương Tây dự đoán.

Áp dụng lối đánh phương Tây hay đi con đường của riêng mình?
Chuyên gia Muzyka cho rằng: "Dường như Kiev thiếu một kế hoạch nhất quán để có thể thực hiện nhanh chóng trong trường hợp giao tranh chững lại". Theo ông, cách chiến đấu của Ukraine hiện nay có thể hạn chế thương vong nhưng lại tiến công chậm, trong 5 ngày chỉ tiến được 700 - 1.200 mét. Điều đó đã cho quân đội Nga có thêm thời gian để "thiết lập lại" hệ thống phòng thủ.

Thực tế này dẫn đến hai cuộc tranh luận. Thứ nhất là liệu các chỉ huy của Ukraine có đang quá thận trọng trước rủi ro. Một số quan chức phương Tây đánh giá, nếu Ukraine tiến hành các cuộc tấn công mạnh mẽ với quy mô lớn theo kế hoạch, họ sẽ đối mặt với thương vong đáng kể ban đầu nhưng có nhiều cơ hội hơn để xuyên thủng phòng tuyến của Nga, rút ngắn thời gian tấn công và giảm thương vong nói chung. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine lại cho rằng chiến thuật này chỉ khiến xung đột đẫm máu hơn.

Cuộc tranh luận thứ hai đang diễn ra là liệu Ukraine có nên đi theo lối đánh phương Tây hay tự tìm lối đi của riêng mình. Phương Tây đề xuất Ukraine áp dụng lối đánh hiệp đồng binh chủng, theo đó phối hợp đồng thời bộ binh, pháo binh, phòng không, tác chiến điện tử và tấn công mạng. Tuy nhiên, 5 tuần huấn luyện ở Đức trước khi cuộc phản công diễn ra không đủ để binh lính Ukraine thành thạo lối đánh này.

"Ukraine vẫn gắn với học thuyết quân sự thời Liên Xô. Có lẽ sẽ mất một thời gian để họ thay đổi suy nghĩ và chiến thuật", một quan chức Mỹ nói.

Dù vậy, nhà phân tích quân sự Friedman nhận định, trên thực tế, hướng tiếp cận của Ukraine phù hợp với tình hình của họ. Nhiều quan chức châu Âu thừa nhận chính các lực lượng được trang bị và huấn luyện tốt hơn của các nước này cũng gặp khó khăn để vượt qua phòng tuyến của Nga.

Chuyên gia Friedman đánh giá, các chuyên gia Mỹ không thực sự phù hợp để đưa ra bài học về những chiến thuật tốt nhất.

"Các lực lượng của Mỹ hầu như có rất ít kinh nghiệm để đối mặt với những điều Ukraine đang đối mặt, dù là trong tác chiến hay huấn luyện”, chuyên gia này cho hay.

Ukraine có cơ hội làm sụp đổ phòng tuyến Nga trước mùa đông?
Các nhà phân tích nhận định, hầu hết các vấn đề trên sẽ chưa được giải quyết trong cuộc phản công này. Ukraine cuối cùng sẽ cần bố trí lại lực lượng cơ giới và phương tiện bọc thép nếu muốn khai thác bất kỳ bước đột phá nào. Hiện nay, đột phá có thể trở nên dễ dàng hơn bởi các bãi mìn giảm mật độ so với phòng tuyến đầu tiên. Ukraine được cho là có đủ đạn dược để chiến đấu trong suốt mùa thu nhưng vào ngày 10/9, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley cho rằng Kiev có lẽ chỉ còn 30 - 45 ngày trước khi mưa và bùn lầy cản trở các phương tiện di chuyển.

Ông Muzyka nhận định: "Trừ khi phòng tuyến của Nga sụp đổ, nếu không thì những gì chúng ta chứng kiến trong cuộc phản công 3 tháng qua sẽ tiếp diễn trong những tháng tới”.

Chuyên gia này cho rằng chỉ có cách triển khai các đội hình lớn hơn, điều mà hiện vượt quá khả năng của Ukraine thì mới có thể đẩy nhanh nhịp độ tiến công. Trong khi đó, các quan chức phương Tây vẫn hoài nghi về việc Kiev sẽ đạt được đột phá trước mùa đông.