Xu hướng "AI hóa" xung đột níu chân Nga - Ukraine trên chiến trường

[Romano]

Sự xuất hiện của ngày càng nhiều các thiết bị bay không người lái và vũ khí tự động đang tạo nên xu hướng "AI hóa" trong xung đột Nga - Ukraine. Tuy nhiên, xu hướng này cũng có khả năng làm chậm bước tiến của hai bên tham chiến trên tiền tuyến.
Xu hướng "AI hóa" chiến trường
Nga và Ukraine đã phụ thuộc nhiều vào máy bay không người lái để theo dõi hoạt động quân sự của đối phương, dẫn đường cho vũ khí và tấn công mục tiêu kể cách xa hàng nghìn km kể từ khi xung đột nổ ra hồi tháng 2/2022.

Theo ông Yuriy Shelmuk, người đồng sáng lập một công ty sản xuất máy gây nhiễu tín hiệu máy bay không người lái, vào năm ngoái, nhu cầu về các thiết bị này không nhiều. Hiện tại, công ty này sản xuất 2.500 sản phẩm mỗi tháng và có danh sách chờ đặt hàng kéo dài.

Nhu cầu về UAV đã tăng vọt sau khi Ukraine phản công bất thành vào mùa hè năm 2023. Ông Shelmuk cho biết các máy bay không người lái giá rẻ (UAV) đang trở thành "một nhân tố mới làm thay đổi cuộc chơi" trên chiến trường. Xung đột Nga-Ukraine đang chứng kiến xu hướng "AI hóa" ngày càng mạnh mẽ nhờ sự tham gia của các vũ khí công nghệ cao như UAV.

Kể từ đầu năm 2022 đến nay, hơn 800 công ty sản xuất quốc phòng ở Ukraine đã được thành lập. Nhiều trong số đó đi vào hoạt động nhằm ứng phó với tình hình chiến trường thay đổi nhanh chóng, bao gồm sự xuất hiện của các thiết bị không người lái, đầu tiên là UAV, sau đó là thiết bị trên bộ (UGV) và thiết bị trên biển (USV). Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các robot chiến đấu sở hữu công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) cũng như thiết bị chống vũ khí không người lái cũng là những mối nguy hiểm tiềm tàng trên chiến trường.Năm nay, Nga và Ukraine dự kiến ​​sẽ sản xuất hơn 1,5 triệu máy bay không người lái, chủ yếu là các phương tiên bay "góc nhìn thứ nhất" (FPV) kích thước nhỏm có thể điều khiển từ xa để định vị và tấn công mục tiêu của đối phương. Những máy bay không người lái này có giá vài trăm USD mỗi chiếc. Vào tháng 2, quân đội Ukraine chia sẻ với Reuters rằng họ khó có thể di chuyển tự do và xây dựng công sự hơn vì số lượng máy bay không người lái của Nga quá lớn.

Đến mùa hè năm nay, Nga đang tiến quân với tốc độ nhanh chưa từng thấy và giành được nhiều thành quả trên chiến trường. Hầu hết các xe quân sự của Moscow xuất hiện trong các đợt tiến công gần đây đều được trang bị mái vòm tác chiến điện tử (EW), chuyên để đánh chặn UAV.

Công ty Unwave của ông Shelmuk là một trong khoảng 30 công ty sản xuất các công nghệ này, có khả năng can thiệp vào hệ thống máy tính của máy bay không người lái bằng cách chặn tín hiệu và sử dụng các kỹ thuật khác. Do hầu hết các hệ thống EW chống máy bay không người lái đều gây nhiễu một hoặc nhiều nhất là một vài tần số vô tuyến nên những người lính Nga làm nhiệm vụ điều khiển UAV đều tránh gây nhiễu bằng cách chuyển sang một tần số khác khi triển khai những UAV này trên chiến trường. Họ thường xuyên theo dõi các cuộc trò chuyện trực tuyến liên quan đến máy bay không người lái của Nga để xác định xem sẽ sử dụng tần số nào cho phù hợp.

Theo Bộ trưởng Công nghiệp chiến lược Ukraine Herman Smetanin, các vũ khí công nghệ cao đang được sử dụng ngày càng rộng rãi trên chiến trường.

“Trong tương lai gần, đây sẽ là hướng phát triển chính, biến mọi cuộc xung đột hiện tại thành cuộc chiến của robot", ông Smetanin nói.

Điểm yếu trong xu hướng "AI hóa"
Cả Nga và Ukraine đều cố gắng thay thế con người bằng máy móc trong bối cảnh tổn thất gia tăng và tâm lý mệt mỏi vì chiến sự ngày càng gia tăng. Trong lúc Ukraine phải dàn mỏng nguồn lực trên tiền tuyến và liên tục kêu gọi viện trợ từ các đồng minh, Nga đã tìm thấy giải pháp ở Bình Nhưỡng. Khi xung đột Nga-Ukraine chuẩn bị bước vào mùa đông thứ ba, Moscow có thêm sự giúp sức từ "cánh tay phải" Triều Tiên.

Ngày 23/10, các quan chức Mỹ xác nhận rằng Triều Tiên đã gửi quân đến Nga. Theo Phó thư ký báo chí Lầu Năm Góc Sabrina Singh, có khoảng 11.000 quân Bình Nhưỡng đã tiến vào khu vực Kursk của Nga dọc biên giới phía bắc Ukraine. Đến ngày 22/11, một bài đăng trên trang Telegram cá nhân của ông Andrii Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm Chống thông tin sai lệch thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, tiết lộ rằng một số quân đội Triều Tiên đã di chuyển về phía Nam vào khu vực Belgorod.

Sự giúp sức của Bình Nhưỡng không chỉ giới hạn về mặt binh lực mà còn trên mặt trận vũ khíNga đã bắn khoảng 60 tên lửa đạn đạo KN-23 của Triều Tiên vào Ukraine trong năm nay, chiếm gần 1/3 tổng số tên lửa đạn đạo được Nga sử dụng vào năm 2024. Các vụ tấn công gia tăng mạnh vào tháng 8 và 9, thời điểm Ukraine lần đầu tiên công bố chi tiết về sự xuất hiện của tên lửa KN-23.

Reuters dẫn lời bảy nguồn thạo tin cho biết, đổi mới chiến trường trong năm tới sẽ chủ yếu tập trung vào tự động hóa. Ông Ostap Flyunt, một sĩ quan của Lữ đoàn cơ giới số 67, cho biết: "Số lượng lính bộ binh được triển khai trên chiến trường đã giảm đáng kể. Chúng tôi ưu tiên phương pháp chỉ huy chiến đấu trực tuyến từ xa, giúp giảm nguy cơ tử vong của binh lính".

Tuy nhiên, các công nghệ cao cũng gây ra nhiều trở ngại trên chiến trường đối với hai bên tham chiến, làm chậm bước tiến của cả Nga và Ukraine.

"Khi bắt đầu xuất hiện hàng loạt trên chiến trường, các vũ khí công nghệ cao khiến cho binh lính gặp khó hăn khi xác định đường hướng tiến quân, vì lo ngại sẽ rơi vào tầm ngắm của đối phương thông qua "tai mắt" robot. Việc không thể đối phó với robot đang làm chậm bước tiến của cả hai bên. Chúng tôi không thể di chuyển về phía quân Nga và tương tự, họ cũng không thể làm như vậy", Cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine Valerii Zaluzhnyi cảnh báo về những rủi ro liên quan đến công nghệ này trong một cuộc phỏng vấn với trang tin tức Ukrainska Pravada được công bố ngày 23/11.

Ông Zaluzhnyi dự đoán rằng phải mất vài năm nữa, Moscow và Kiev mới có thể đạt được những đột phá thực sự về công nghệ ở tuyến đầu.

"Theo tôi, sau khi hoàn thiện trên mặt lý thuyết và bắt đầu tiến vào giai đoạn thí nghiệm, Nga và Ukraine mới tạo nên được kỳ tích", ông Zaluzhnyi nói, đồng thời cho biết thêm rằng "điều này có thể xảy ra vào thời điểm nào đó sau năm 2027".