Siêu bão địa từ đang khiến máy kéo tự 'nhảy múa' trên khắp các trang trại ở Mỹ

[therealrtz]

Những cơn bão Mặt Trời mạnh mẽ vào tháng 5 và tháng 10 vừa qua không chỉ mang lại cảnh tượng cực quang huyền ảo trên khắp Bắc Mỹ, mà còn gây ra một loạt sự cố bất thường đối với các công nghệ hiện đại.


Tác động từ bão địa từ mạnh nhất trong hơn 20 năm

Năm 2024 đánh dấu sự gia tăng mạnh mẽ của hoạt động Mặt Trời khi chu kỳ cực đại của ngôi sao này đạt đỉnh, một hiện tượng lặp lại khoảng 11 năm một lần. Trong chu kỳ này, Mặt Trời phóng ra các tia bức xạ năng lượng cao cùng với các đám plasma khổng lồ được gọi là phóng khối lượng vành nhật hoa (CME). Khi các CME này đến Trái Đất, chúng tạo ra các cơn bão địa từ mạnh, gây biến đổi từ trường và tạo ra cực quang ngoạn mục.

Vào tháng 5, từ ngày 10 đến ngày 12, Trái Đất hứng chịu một loạt năm CME liên tiếp, gây ra cơn bão địa từ mạnh nhất trong hơn hai thập kỷ. Sự kiện này được phân loại ở mức G5 – cấp độ cực đoan nhất trong thang đo bão địa từ. Bầu trời nhiều khu vực Bắc Mỹ đã rực sáng bởi những cực quang rực rỡ nhất trong lịch sử gần đây.

Tuy nhiên, đối với các nông dân, cơn bão này không chỉ là hiện tượng thiên nhiên kỳ thú. Họ bắt đầu nhận thấy các máy kéo tự hành của mình bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi tín hiệu GPS bị nhiễu. Elaine Ramstad, một người giúp việc trên một trang trại gia đình ở Minnesota, chia sẻ: “Máy kéo của chúng tôi hoạt động như thể chúng bị quỷ ám. Những chiếc máy tự dưng di chuyển sang trái, phải, khiến anh em họ tôi phát điên khi đang gieo trồng”.

Trong các cơn bão địa từ lớn vào tháng 5 và tháng 10, nông dân trên khắp nước Mỹ nhận thấy rằng một số máy móc phụ thuộc vào GPS của họ bị trục trặc và "nhảy múa" từ bên này sang bên kia.

GPS và sự phụ thuộc trong nông nghiệp hiện đại

Ngày nay, nhiều máy kéo lớn, hiện đại, đặc biệt là các dòng của John Deere, sử dụng hệ thống định vị GPS để đảm bảo các đường gieo trồng hoặc thu hoạch hoàn hảo. Điều này giúp tối đa hóa hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, tín hiệu GPS phụ thuộc vào vệ tinh trong quỹ đạo thấp của Trái Đất (LEO), vốn dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi từ môi trường không gian trong cơn bão địa từ.

Bức xạ năng lượng cao từ các CME có thể làm mở rộng tầng khí quyển trên của Trái Đất, làm gián đoạn tín hiệu GPS. Kết quả là các máy kéo bị lệch hướng, nhảy hàng, hoặc thậm chí phải dừng hoạt động. Ramstad giải thích thêm về tình hình trong cơn bão địa từ tháng 10: “GPS của tôi bị lệch gần một foot, khiến máy kéo tự hành phải nhảy một hàng sang trái rồi sang phải. Tôi buộc phải điều khiển lại bằng tay”.

Không chỉ riêng Ramstad, nhiều nông dân ở các bang phía Bắc khác, như Indiana và Iowa, cũng báo cáo tình trạng tương tự. Một nông dân giấu tên từ Iowa chia sẻ hình ảnh về những đường gieo trồng kỳ lạ bị ảnh hưởng bởi cơn bão, khi máy kéo liên tục lệch khỏi hướng đi ban đầu.

Khi bầu khí quyển của Trái Đất bị tấn công bởi bức xạ và các hạt Mặt Trời tích điện, tín hiệu vô tuyến trở nên khó khăn hơn để qua lại giữa máy kéo và vệ tinh GPS trên quỹ đạo thấp của Trái Đất.

Hệ quả và cảnh báo cho tương lai

Theo Scott McIntosh, nhà vật lý Mặt Trời kiêm phó chủ tịch tại công ty Lynker Space, nếu các sự cố như vậy xảy ra trong mùa gieo trồng hoặc thu hoạch quan trọng, nó có thể gây ra tác động đáng kể đến nông nghiệp. “Ít nhất 50% nông dân hiện nay phụ thuộc vào GPS và sử dụng công nghệ này trên toàn bộ máy móc suốt cả năm”, ông cho biết.

Ngoài nông nghiệp, các công nghệ khác phụ thuộc vào GPS cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi bão địa từ. Một số vệ tinh trong quỹ đạo thấp thậm chí đã rơi khỏi vị trí do lực cản gia tăng từ tầng khí quyển giãn nở. Những hậu quả này cho thấy mức độ nghiêm trọng của thời tiết không gian đối với công nghệ hiện đại.

“Vùng chiến đấu” của chu kỳ Mặt Trời và những dự báo tiếp theo

Hoạt động mạnh mẽ của Mặt Trời hiện nay được dự báo sẽ kéo dài thêm ít nhất một năm, với khả năng bước vào giai đoạn mới được gọi là “vùng chiến đấu”. Đây là thời điểm sau cực đại của chu kỳ, khi các dải từ lớn trên bề mặt Mặt Trời xung đột với nhau, tạo ra các vụ bùng nổ từ tính mới.

Điều này đồng nghĩa với việc các cơn bão địa từ, cực quang và các hiệu ứng phụ như sự cố GPS sẽ tiếp diễn trong thời gian tới. Các nhà khoa học kêu gọi sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn từ các ngành phụ thuộc nhiều vào GPS, đặc biệt là nông nghiệp và giao thông vận tải.

Những cực quang rực rỡ trên bầu trời Bắc Mỹ là một minh chứng tuyệt đẹp về sức mạnh của thiên nhiên. Nhưng phía sau sự kỳ diệu đó là những tác động không lường trước đối với công nghệ mà con người ngày càng phụ thuộc. Sự kiện này là lời nhắc nhở về mối liên kết chặt chẽ giữa các hiện tượng không gian và cuộc sống trên Trái Đất, cũng như nhu cầu thích nghi của chúng ta trong một thế giới ngày càng đối mặt với các biến động từ vũ trụ.

Dù những chiếc máy kéo “nhảy múa” trên cánh đồng có thể là cảnh tượng đáng yêu với người ngoài cuộc, đối với nông dân, đó là thách thức thực sự. Và nếu không chuẩn bị, các cơn bão địa từ trong tương lai có thể mang đến những hệ quả nghiêm trọng hơn nhiều.

VietBF@ Sưu tập