Lý do hàng ngàn người Ukraine bí mật làm gián điệp cho Nga trong cuộc xâm lược

[vuitoichat]

Theo như có một bộ phận người dân Ukraine phản bội quốc gia của mình không phải vì muốn nhận được tiền thưởng, sau khi nước này đã phanh phui hơn 3.200 trường hợp công dân làm gián điệp cho Nga trong cuộc xâm lược đang diễn ra, khi những người làm gián điệp cho Nga có lý lịch rất đa dạng, từ nghị sĩ Quốc hội cho tới cảnh sát và những người dân bình thường.

Hiện trường một cuộc không kích của Nga ở thành phố Zaporizhzhia vào ngày 10/10/2022. Ảnh: Reuters.

Một bộ phận người dân Ukraine ủng hộ Nga

Theo hãng tin Reuters, công dân Ukraine tên Oleh Kolesnikov là một trong những trường hợp điển hình như vậy. Cha của Kolesnikov từng là sĩ quan tình báo Liên Xô, làm việc ở Cuba trong thời Chiến tranh Lạnh. Người họ hàng của Kolesnikov hiện công tác trong hàng ngũ Cơ quan An ninh Nga (FSB).

Điều này vô tình khiến Kolesnikov trở thành ứng viên tiềm năng cho các hoạt động gián điệp thời chiến. Kolesnikov nói với Reuters rằng mình có vai trò cung cấp thông tin về các địa điểm quân sự của quân đội Ukraine, các hoạt động luân chuyển quân ở thành phố Zaporizhzhia. Kolesnikov cũng cập nhật cho quân đội Nga tình hình sau các cuộc tập kích bằng tên lửa tầm xa.

Kolesnikov nói bản thân ủng hộ khái niệm “Thế giới Nga”, một học thuyết từng được Tổng thống Nga Vladimir Putin đề cập, trong đó nhắc đến ảnh hưởng của Nga cả về lĩnh vực văn hóa và xã hội ở các nước thuộc Liên Xô cũ.

“Tôi không làm điều này vì tiền”, Kolesnikov nói với Reuters. Kolesnikov chỉ ân hận là xung đột dẫn đến dân thường thiệt mạng dù Nga không có chủ ý không kích các mục tiêu dân sự. Kolesnikov cũng không ngờ rằng xung đột kéo dài gần 3 năm mà chưa có dấu hiệu kết thúc. “Tôi nghĩ là Nga sẽ tiến công nhanh chóng”, người đàn ông 52 tuổi nói. “Thực tế rất khác so với kế hoạch”.

Sau khi bị phanh phui chuyện làm gián điệp cho Nga, vợ của Kolesnikov đã bỏ đi, đem theo đứa con 11 tuổi. Reuters phỏng vấn Kolesnikov tại một nhà giam ở thành phố Zaporizhzhia. Người đàn ông này đã bị tuyên án tù chung thân vì phạm tội phản quốc.

Đây chỉ là một trong số hơn 3.200 trường hợp tương tự mà nhà chức trách Ukraine phát hiện kể từ khi xung đột nổ ra vào năm 2022. Đa phần công dân Ukraine làm gián điệp có nhiệm vụ cung cấp mục tiêu quân sự để Nga tập kích tên lửa và phát tán các thông tin tuyên truyền có lợi cho Nga.

Các nguồn tin do Reuters thu thập cho thấy, nội bộ Ukraine có sự phân hóa rõ rệt với một bộ phận người dân vẫn duy trì tư tưởng về mối liên hệ mật thiết giữa Nga và Ukraine thời Liên Xô.

Chiến dịch phản gián của SBU

Các nhân viên cứu hộ Ukraine làm việc ở hiện trường. Ảnh: Reuters.

Vasyl Maliuk, Giám đốc Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), nói với Reuters rằng hoạt động phản gián nhằm loại bỏ các điệp viên Nga là chìa khóa để giành chiến thắng trong cuộc xung đột. Ông Maliuk nói Nga đã "bí mật xâm nhập" vào quốc gia và tuyển dụng nhân sự trong nhiều thập kỷ.

"Cách tiếp cận có hệ thống của chúng tôi đang mang lại kết quả", ông nói thêm. "Chúng tôi đã thanh trừng các điệp viên của đối phương trong mọi lĩnh vực cuộc sống và vẫn sẽ tiếp tục làm như vậy".

Theo Reuters, trong quá trình thực hiện chiến dịch phản gián, SBU đặc biệt chú ý tới các gia đình Ukraine có tiềm năng liên hệ với Nga dựa vào yếu tố lịch sử và những gia đình có người thân sống ở Nga. “Kolesnikov là trường hợp như vậy”, quan chức SBU giấu tên nói.

Theo quan chức này, SBU bắt đầu nghi ngờ Kolesnikov khi phát hiện nghi phạm lái xe tới gần hiện trường sau một cuộc tập kích tên lửa của Nga vào tháng 3/2023. Trả lời Reuters, Kolesnikov thừa nhận mình lái xe tới khu vực để kiểm tra kết quả cuộc không kích.

Các đặc vụ Ukraine sau đó đã lần theo tín hiệu điện thoại của Kolesnikov, phát hiện nghi phạm xuất hiện ở nhiều khu vực bị tập kích với mục đích tương tự. Cuối cùng, SBU cài máy nghe lén lên xe của Kolesnikov để thu thập bằng chứng nghi phạm liên lạc với Nga. Kolesnikov thừa nhận đầu mối liên lạc ở đầu dây bên kia là người họ hàng làm việc cho Cơ quan An ninh Nga.

Theo giám đốc SBU, những người làm gián điệp cho Nga có lý lịch rất đa dạng, từ nghị sĩ Quốc hội cho tới cảnh sát và những người dân bình thường. Cách thức Nga chiêu mộ công dân Ukraine hiện chủ yếu thông qua mạng xã hội Telegram, SBU cho biết.

“Những người Ukraine có tư tưởng ủng hộ Nga sẽ được chú ý và phía Nga sẽ chủ động liên lạc”, quan chức SBU nói thêm. Một số sẽ nhận được tiền nếu hợp tác với tình báo Nga.

Đối với trường hợp của Kolesnikov, người này làm việc không công. Kolesnikov hi vọng tương lai có thể được tự do thông qua một cuộc trao đổi tù nhân giữa Ukraine và Nga. “Tôi muốn được trao đổi. Nhưng điều đó không chỉ phụ thuộc vào mong muốn của tôi”, Kolesnikov nói với Reuters.