Các chuyên gia một lần nữa bắt gặp Tahlequah - một con cá voi sát thủ mẹ có kư hiệu J35 - không rời con non (được gọi là J96) đă chết.

Cá voi sát thủ tên Tahlequah mang xác con ít nhất từ hôm 1/1. Ảnh: NOAA.
Tahlequah đang dùng phần lớn sức lực để nâng xác con và không thể kiếm ăn. Cái xác nặng khoảng 136 kg. Cả đàn đang hỗ trợ Tahlequah, New York Times đưa tin. Theo quan sát, những con cá voi sát thủ cái khác, đặc biệt là chị em của Tahlequah, luôn ở bên cạnh nó.
Trước đó hồi năm 2018, Tahlequah cũng dành 17 ngày để mang một cá voi con khác. Trong khi cá voi sát thủ đôi khi thể hiện nỗi buồn theo cách tương tự, giới khoa học coi hành tŕnh của Tahlequah, cơng xác con hơn 1.600 km trong 17 ngày, là một trường hợp ngoại lệ.
“Hiện tại rất khó để nh́n thấy Tahlequah bởi nó lại mất con một lần nữa”, Brad Hanson - nhà khoa học tại Northwest Fisheries Science Center ở Seattle, một bộ phận thuộc Cơ quan Quản lư Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ - chia sẻ hôm 2/1.
Theo ông Hanson, hiện chưa rơ tại sao cá voi con giống cái chỉ sống được vài ngày trong những tuần cuối tháng 12/2024. Tahlequah, khoảng 25 tuổi, từng sinh một con đực vào năm 2020, và hiện con đực này vẫn sống cùng mẹ. Trước đó, Tahlequah có một cá voi con khác vào năm 2010.
Việc một con cá voi con giống cái chết khiến giới khoa học đặc biệt chú ư, bởi đáng ra nó có thể lớn lên và mang thai, góp phần giải quyết t́nh trạng suy giảm quần thể cá voi sát thủ đáng báo động. Tuy nhiên, cá voi sát thủ nhiều lần mang thai không thành công và khoảng 50% cá con chết trong năm đầu tiên.

Cá voi J35 (được gọi là Tahlequah) đỡ xác cá voi con vào năm 2018. H́nh ảnh này đă khiến cả thế giới chú ư. Ảnh: Ken Balcomb, Center for Whale Research.
Cá voi sát thủ Southern Resident - một trong nhiều cộng đồng cá voi sát thủ sinh sống ở Tây Bắc Thái B́nh Dương - quanh quẩn gần British Columbia (Canada) và bang Washington (Mỹ). Một số bơi về phía bắc đến Alaska và về phía nam đến California. Con đực có tuổi thọ trung b́nh 30 năm, c̣n con cái sống lâu hơn, lên tới 50-60 năm.
Song theo Trung tâm Nghiên cứu Cá voi, quần thể cá voi sát thủ Southern Resident đang có nguy cơ tuyệt chủng, khi chỉ c̣n 73 con. Chúng phải vật lộn t́m kiếm con mồi chất lượng cao, chủ yếu là cá hồi Chinook. Môi trường sống cũng bị ô nhiễm bởi tiếng ồn từ tàu thuyền, trong khi các chất ô nhiễm độc hại xâm nhập vào chuỗi thức ăn.
Giữa lúc cá voi sát thủ Southern Resident đang trên bờ vực tuyệt chủng, các nhà khoa học hiểu rơ mức độ nghiêm trọng khi Tahlequah mất ít nhất 2/4 con.
Song một tia hy vọng khác lóe lên khi họ phát hiện một con cá voi mới chào đời trông khá khỏe mạnh vào hôm 1/1, cùng đàn với Tahlequah. Hiện chưa thể xác nhận mẹ và giới tính của con non mới sinh.
Ngoài ra, các chuyên gia không ngạc nhiên khi Tahlequah “để tang” con ḿnh.
“Trong vài năm trở lại đây, chúng tôi nhận ra con người có cùng chất dẫn truyền thần kinh như chúng (cá voi sát thủ)”, Joe Gaydos - Giám đốc khoa học của Hiệp hội SeaDoc tại Đại học California, Davis - cho biết.
“Chúng ta có cùng loại hormone như chúng, nên tại sao lại không thể có cảm xúc giống nhau? Cảm xúc không phải đặc quyền của con người. Do đó, tôi cho rằng Tahlequah có thể đang đau buồn hoặc tiếc thương”, ông giải thích.
Giới khoa học nhận định Tahlequah vẫn sẽ kiên tŕ đẩy xác con qua mặt nước và lặn sâu xuống đáy nếu con nó rơi. Nó sẽ ôm xác con thật chặt chừng nào c̣n có thể, cho đến khi cá voi con bị những con sóng ở Puget Sound cuốn trôi.
VietBF@ sưu tập