Quan hệ sâu đậm giữa CIA và tình báo Ukraine trong xung đột với Nga

[Cupcake01]

Hành trình Ukraine lấy lòng tình báo Mỹ

Trung tướng Valeriy Kondratyuk đến thủ đô Washington (Mỹ) với sứ mệnh thuyết phục các cơ quan tình báo Mỹ tin tưởng ông.

Đó là năm 2015, một năm sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea khi ấy do Ukraine quản lý, kéo theo những cuộc đụng độ quân sự ở miền Đông Ukraine. Lúc đó, còn khoảng 6 năm nữa thì mới đến thời điểm Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” quy mô lớn nhằm vào Ukraine.

Tân binh của Tình báo quốc phòng Ukraine trên thao trường. Ảnh: ABC News.

Tướng Kondratyuk là người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự Ukraine, tức Tổng cục Tình báo quốc phòng Ukraine (viết tắt là GUR hoặc HUR). Viên tướng này tin tưởng rằng tương lai của Ukraine nằm bên phương Tây, nên ông ta muốn Mỹ giúp tăng cường cơ quan tình báo của ông ta để có thể kiềm chế nước Nga hiệu quả hơn. Nhưng cho đến thời điểm ấy, tướng Kondratyuk vẫn thấy cộng động tình báo Mỹ cảnh giác với tình báo Ukraine.

Để thay đổi thực trạng đó, tướng Kondratyuk quyết định cần có một cử chỉ táo bạo. Đó là lý do mà hành lý của ông chất đầy tài liệu tuyệt mật về quân sự Nga để làm quà tặng đối tác Mỹ.

Tướng Kondratyuk cho biết, ông đã mang các tài liệu trên tới các cuộc gặp gỡ với các quan chức tình báo cấp cao của Mỹ tại Washington.

Chuyến thăm của tướng Kondratyuk là một chương quan trọng trong câu chuyện về chuyển đổi mối quan hệ giữa Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và giới tình báo Ukraine. Kể từ năm 2014, hai bên đã bí mật thiết lập mối quan hệ đối tác sâu đậm, chuyển từ cựu thù thời Chiến tranh Lạnh thành một trong những quan hệ đối tác tin cậy nhất của CIA.

Tính xác thực của mối quan hệ CIA - GUR này dựa trên các cuộc phỏng vấn với cựu quan chức tình báo Mỹ và Ukraine, bao gồm tướng Kondratyuk. Một số quan chức được giấu tên do họ không có thẩm quyền phát biểu công khai về những vấn đề nhạy cảm này.

Mối quan hệ CIA - GUR được cho là thiết yếu đối với công tác phòng thủ của Ukraine trước Nga, đồng thời cũng giúp Mỹ có được một cửa sổ đặc biệt để nhìn vào quân đội Nga và quá trình đưa ra các quyết định chính trị của nước Nga, nhờ vào mối quan hệ gần gũi trước đây giữa Ukraine và Nga.

Một cựu quan chức Mỹ nói với ABC News: “Họ từ chỗ chỉ là zero đã trở thành một trong những đối tác quan trọng nhất của chúng tôi, lên tới tầm cỡ đồng minh Anh. Sự tiếp cận của họ rất là đáng kể. Đây là người bạn thân thiết của Nga trong rất nhiều năm. Họ nắm được những điều mà, nói một cách thành thật, chúng tôi vốn chẳng biết gì cả”.
Mỹ xây dựng lại tình báo quân đội Ukraine

Với mối quan hệ đối tác mới này, CIA đã giúp Ukraine xây dựng lại Tổng cục Tình báo quốc phòng (GUR) - cơ quan này thời gian qua nổi tiếng với những chiến dịch cực kỳ táo bạo. CIA đã viện trợ hàng triệu USD để giúp đào tạo và trang bị cho các sĩ quan tình báo quân đội Ukraine, cũng như xây dựng các cơ sở hạ tầng nghiệp vụ, bao gồm khoảng 12 căn cứ tiền phương mật ở vùng biên giới Nga - Ukraine.

Bên cạnh đó, hai cơ quan CIA và GUR cũng bắt đầu thực hiện các chiến dịch chung trên khắp thế giới. Theo cựu giới chức Mỹ, đây là mức độ cao nhất về tin cậy trong giới tình báo. Richard Dearlove - cựu giám đốc Cơ quan tình báo đối ngoại Anh MI6 thừa nhận sự hợp tác đó là “chưa từng có tiền lệ”.

Bước phát triển trong quan hệ đối tác CIA - GUR lần đầu được phản ánh sâu trên các tờ báo Mỹ là New York Times và Washington Post.

Một số cựu quan chức Mỹ và Ukraine cho biết, họ lên tiếng vào lúc này là vì họ tin rằng giới lập pháp Mỹ thực sự cần hiểu rõ ích lợi từ mối quan hệ đối tác đó (do Kondratyuk gây dựng đầu tiên) đối với cả Mỹ lẫn Ukraine.

Cụ thể, một cựu quan chức Mỹ như vậy phát biểu: “Đó là điều mà Quốc hội cần biết. Những gì mà GUR đã làm và những gì Kondratyuk đã làm đã tiết kiệm cho người đóng thuế của Mỹ hàng trăm triệu USD, thậm chí hàng tỷ USD”.

Khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, việc chia sẻ tình báo của CIA đóng vai trò trọng yếu đối với Ukraine. Các lực lượng đặc nhiệm Ukraine được Mỹ huấn luyện cũng đã gây bất ngờ cho quân đội Nga, theo giới chức Ukraine và Mỹ trước đây cũng như hiện tại.

Một cựu quan chức Mỹ nói: “Những nỗ lực xây dựng của chúng tôi đã được đền đáp trong những ngày đầu xung đột. Lực lượng hành động đặc biệt của GUR đã có khả năng đánh trúng, đánh mạnh vào quân Nga theo những cách thức mà đối phương không ngờ tới. Và đó là kết quả của những năm đầu tư”.

Giám đốc CIA William Burns trả lời trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 10/2024: “Tôi thực sự tự hào về thành tích của CIA, về công việc mà CIA đã làm cùng các đồng nghiệp trong cộng đồng tình báo để giúp Tổng thống xây dựng một liên minh mạnh mẽ với các nước nhằm hậu thuẫn Ukraine, giúp đỡ Ukraine phòng vệ”.
Tình báo Mỹ giúp đỡ cả tình báo dân sự Ukraine thân phương Tây

Bạo loạn nổ ra ở Ukraine vào tháng 2/2014 khiến Tổng thống Ukraine thân Kremlin là Viktor Yanukovych phải chạy trốn sang Nga.

Chính quyền mới tại Ukraine sau biến cố chính trị năm 2014 đó đã bổ nhiệm Valentyn Nalyvaichenko (người có tư tưởng thân phương Tây) làm thủ trưởng Cơ quan An ninh Ukraine (viết tắt là SBU).

Khi tới văn phòng SBU ở thủ đô Kiev, Nalyvaichenko thấy nơi đây trống trơn. Phần lớn ban lãnh đạo cũ của SBU đã di tản sang Nga và bán đảo Crimea mà Nga mới sáp nhập.

Nalyvaichenko chia sẻ với ABC News: “Tôi khi ấy thực sự sốc. Không còn ai cả. Lãnh đạo tiền nhiệm đã di tản sang Crimea. Viên phó cua ông ấy cũng chạy sang Nga”.

Không những vậy, nhân viên của Cơ quan tình báo đối ngoại Nga (FSB) trước đó hoạt động trực tiếp trong Cục An ninh mạng của SBU. Họ đã mang theo cơ sở dữ liệu về sĩ quan quân sự và an ninh của Ukraine.

Ngay đêm đó, từ văn phòng SBU bị bỏ hoang, Nalyvaichenko quyết định gọi điện cho các đại sứ quán Mỹ và Anh, đề nghị họ giúp đỡ. Theo Nalyvaichenko, phía Mỹ và Anh nhanh chóng đồng ý, thiết lập một chương trình đào tạo về chiến thuật tác chiến cho các nhân viên SBU. Đây là sự khởi đầu.


VietBF@ Sưu tập