Công nghệ trí khôn nhân tạo (AI) có thể khiến nhiều nơi ở Hoa Kỳ, trong đó có California, sử dụng lại năng lượng nguyên tử.
Theo CalMatters hôm Thứ Năm, 30 Tháng Giêng, sử dụng AI là một cách giúp tạo ra nhiều việc làm và lợi nhuận ở California, nơi sinh ra của công nghệ này. Tuy vậy, nó sử dụng rất nhiều năng lượng.
Một câu hỏi cho ChatGPT sử dụng năng lượng như mở một bóng đèn 20 phút, một nhà nghiên cứu nói với NPR.
Sự lan truyền ngày càng rộng răi của AI có thể làm hư kế hoạch xóa bỏ hết thải khí carbon từ đây đến năm 2045, cho dù các công ty AI cung cấp cho tiểu bang nhiều tiền thuế.
Vấn đề này đang làm các nhà lập pháp của tiểu bang cân nhắc về một giải pháp từng được cho rằng không thể tưởng tượng được là sử dụng lại năng lượng nguyên tử để tạo sự cải tiến và phát triển kinh tế như thập niên 1960.
Một số nhà lập pháp đang kêu gọi xây thêm ḷ nguyên tử, cũng như t́m cách cải tiến ḷ nguyên tử Diablo Canyon vẫn c̣n hoạt động ở vùng ven biển miền Trung California. Ḷ nguyên tử đó do công ty Pacific Gas & Electric giám sát, và họ cho biết sẵn sàng để mở ḷ nguyên tử này lâu hơn dự định.
Các nhà lập pháp và các cơ quan của California đang có những biểu hiện nhỏ của sự thay đổi suy nghĩ về năng lượng nguyên tử, từng quyết tâm dẹp hoàn toàn năng lượng nguyên tử ở tiểu bang. Họ đang bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố ngoài tiểu bang như mục tiêu về môi trường; các tập đoàn công nghệ đang bắt đầu nỗ lực khôi phục năng lượng nguyên tử; và liên bang thông qua luật phát triển ḷ nguyên tử và chế tạo công nghệ nguyên tử mới do Tổng Thống Joe Biden kư vào mùa Hè năm ngoái.
Thượng Nghị Sĩ Henry Stern của California, thành viên của Ủy Ban Năng Lượng Thượng Viện và là một luật sư môi trường, được nhiều nhà hoạt động về môi trường chống nguyên tử nêu tên. Ông cũng là một người phản đối ḷ nguyên tử Diablo Canyon, nhưng cho rằng sẽ có nhiều dự luật ủng hộ năng lượng nguyên tử trong tương lai.
Công nghệ AI có thể sẽ phát triển và sử dụng năng lượng ít hơn, giảm nhu cầu cần khôi phục năng lượng nguyên tử lại. Công ty DeepSeek của Trung Quốc mới công bố một mẫu AI, và cho biết chỉ sử dụng một phần năng lượng so với các đối thủ cạnh tranh của Mỹ. Tuy nhiên, những ǵ công ty đó nói có chính xác hay không vẫn c̣n được tranh căi.
Các tập đoàn công nghệ đang kêu gọi sử dụng năng lượng nguyên tử như Tổng Thống Richard Nixon từng kêu gọi xây dựng 1,000 ḷ nguyên tử ở Hoa Kỳ vào năm 2000, nhưng thiếu 900 ḷ so với mục tiêu, và hiện nay nước Mỹ vẫn c̣n 90 ḷ nguyên tử hoạt động.
Các tập đoàn công nghệ cho biết họp muốn tăng số ḷ nguyên tử và đă có những giải pháp ra khỏi California để có thêm năng lượng.
Microsoft từng kư hợp đồng vào Tháng Chín năm ngoái để mở lại một ḷ nguyên tử ở Pennsylvania. Amazon và Google công bố kư thỏa thuận với các công ty năng lượng chuyên thiết kế ḷ nguyên tử nhỏ.
Meta cũng công bố vào Tháng Mười Hai, đang lấy ư kiến về năng lượng nguyên tử để giúp theo đuổi công nghệ AI.
Những tập đoàn công nghệ hầu hết muốn có những ḷ nguyên tử nhỏ, tạo năng lượng bằng 1/3 các ḷ b́nh thường, nhưng dễ xây dựng và tốn ít chi phí hơn. Tuy nhiên, những ḷ nguyên tử nhỏ này chỉ mới là thiết kế, và chưa được thử nghiệm.
Vào năm 1976, California đưa đạo luật ngưng xây ḷ nguyên tử mới cho đến khi chính phủ liên bang có kế hoạch bỏ chất thải nguyên tử lâu dài. Sau đó gần năm thập niên, chính phủ liên bang vẫn chưa nghĩ ra được cách bỏ chất thải.
Vào năm 2013, công ty điện lực Edison cho biết sẽ đóng cửa ḷ nguyên tử San Onofre ở San Diego County v́ bị hư một số thiết bị, làm California chỉ c̣n hai ḷ ở Diablo Canyon.
Các tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới đang chạy đua để tạo ra những công cụ AI mới nhất, cần sử dụng rất nhiều điện, nhưng ít ai biết rơ cần bao nhiêu điện v́ thế giới công nghệ không bao giờ rơ ràng về vấn đề này. Tuy vậy, ai cũng biết họ cần nhiều trung tâm dữ liệu để tạo năng lượng cho AI và những trung tâm đó cần rất nhiều năng lượng.
Nhật báo Los Angeles Times cho biết California có ít nhất 270 trung tâm dữ liệu, và đa số tọa lạc tại khu vực kỹ nghệ Silicon Valley. Các tập đoàn công nghệ c̣n đang có kế hoạch mở thêm nhiều trung tâm khắp tiểu bang.
Năm 2025 và 2026 sẽ là giai đoạn quan trọng về sự cân nhắc của các nhà lập pháp California về năng lượng nguyên tử. Những thay đổi chính sách ở California sẽ tạo ra một quá tŕnh lựa chọn nơi xây ḷ nguyên tử chậm và lâu dài, khác với cách mà các tập đoàn công nghệ muốn hoạt động.
Ngoài thay đổi luật về nguyên tử ở California và xin được giấy phép từ nhiều cơ quan tiểu bang và liên bang, những công ty muốn xây ḷ nguyên tử có thể đối mặt với nhiều vụ kiện cũng như sự phản đối của các nhóm chống nguyên tử.
Cũng trong giai đoạn này, các tập đoàn công nghệ sẽ làm rơ là họ muốn theo đuổi năng lượng nguyên tử ở California hay muốn giải quyết vấn đề năng lương tại các tiểu bang khác. Một lư do là v́ nhiều công ty AI có trụ sở ở California, nhưng điều đó không có nghĩa là trung tâm dữ liệu của họ phải đặt tại tiểu bang này.
Những dự luật về nguyên tử được đưa ra trong những năm gần đây thất bại trước khi các tập đoàn công nghệ muốn đầu tư vào năng lương nguyên tử, nên không được vận động trong giai đoạn năm 2023 và 2024. Sự ủng hộ từ công chúng và vận động cho hai dự luật đến từ một số nhóm ủng hộ nguyên tử nhỏ cùng một số nhóm lao động và Học Viện Năng Lượng Nguyên Tử.
Một số nhà lập pháp nói với CalMatters, họ không phản đối chuyện các tập đoàn công nghệ muốn tham gia vào tranh căi về năng lượng ở California, có thể tạo ra nhiều cuộc đối thoại thú vị, và có thể mang lại nhiều thay đổi tích cực cho tiểu bang.