Rau mồng tơi là loại rau quen thuộc của mùa hè, nổi tiếng với nhiều vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích và tránh những tác động không mong muốn, cần lưu ý 3 điều quan trọng sau đây khi chế biến và thưởng thức loại rau này:
1. Tuyệt đối không nấu mồng tơi trong nồi nhôm hoặc gang:
Mồng tơi có đặc tính hơi nhớt, đặc biệt khi nấu chín. Chất nhớt này chứa các hợp chất có khả năng phản ứng với các kim loại có tính oxy hóa cao như nhôm và sắt (có trong nồi gang). Theo các chuyên gia, việc nấu mồng tơi trong nồi làm từ các chất liệu này có thể dẫn đến hai vấn đề đáng lo ngại:
- Sản sinh chất không tốt cho sức khỏe: Các ion kim loại từ nồi nhôm hoặc gang có thể hòa tan vào rau, đặc biệt là khi rau có tính nhớt như mồng tơi. Về lâu dài, điều này có thể làm tăng lượng nhôm hoặc sắt không cần thiết trong cơ thể.
- Thay đổi màu sắc và hương vị: Rau có thể bị biến đổi màu, mất đi màu xanh tươi vốn có và hương vị tự nhiên, khiến món ăn kém hấp dẫn và giảm giá trị dinh dưỡng.
Để đảm bảo an toàn và giữ trọn vẹn dưỡng chất của mồng tơi, bạn nên ưu tiên sử dụng nồi inox, nồi thủy tinh chịu nhiệt hoặc nồi tráng men sứ.
2. Tránh kết hợp mồng tơi với thực phẩm giàu canxi:
Mồng tơi chứa một lượng vừa phải oxalat và canxi. Bình thường, đây là những khoáng chất có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu bạn ăn mồng tơi cùng lúc với các thực phẩm giàu canxi hoặc các loại thuốc bổ sung canxi liều cao, có thể xảy ra những tác động tiêu cực:
- Tăng nguy cơ sỏi thận: Khi oxalat trong mồng tơi kết hợp với lượng canxi dư thừa trong hệ tiêu hóa sẽ tạo thành các tinh thể canxi oxalat không hòa tan. Những tinh thể này có thể tích tụ trong thận, dẫn đến hình thành sỏi thận.
- Giảm khả năng hấp thu sắt: Một bữa ăn quá nhiều canxi có thể cản trở quá trình hấp thu sắt (sắt non-heme) từ mồng tơi.
Để an tâm, bạn nên tránh ăn mồng tơi cùng thời điểm với các thực phẩm giàu canxi hoặc uống viên canxi. Thay vào đó, hãy kết hợp mồng tơi với các nguồn vitamin C tự nhiên như cà chua, chanh, cam... để giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn.
3. Không để mồng tơi đã nấu ở nhiệt độ phòng quá 2 tiếng:
Rau mồng tơi sau khi chế biến có đặc điểm nhiều nước và dễ bị nhớt, ôi thiu nếu không được bảo quản đúng cách. Điều này có thể dẫn đến những nguy cơ sau:
- Mất chất dinh dưỡng: Để quá lâu ở nhiệt độ phòng, các vitamin quan trọng như vitamin A và C trong mồng tơi sẽ bị oxy hóa, làm giảm đáng kể giá trị dinh dưỡng của rau.
- Nguy cơ ngộ độc thực phẩm: Mồng tơi bị ôi thiu thường có mùi chua và trở nên nhớt hơn bình thường. Nếu ăn phải, có thể gây ra các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đặc biệt nguy hiểm đối với người lớn tuổi, trẻ em và những người có hệ miễn dịch suy yếu.
Ai nên hạn chế ăn rau mồng tơi?
Mặc dù là loại rau bổ dưỡng, nhưng một số đối tượng sau đây nên thận trọng và hạn chế ăn rau mồng tơi:
- Người bị sỏi thận: Do chứa oxalat, mồng tơi có thể góp phần vào quá trình hình thành sỏi thận, đặc biệt là sỏi canxi oxalat.
- Người bị gout hoặc có nồng độ axit uric cao: Mồng tơi chứa purin, một chất có thể làm tăng nồng độ axit uric trong cơ thể, từ đó kích thích các cơn đau gout. Dù hàm lượng purin trong rau không cao như thịt đỏ hay hải sản, người bệnh gout vẫn nên ăn có chừng mực.