'Sát thủ tàng hình' R-77M của Nga đáng sợ thế nào?

[Cupcake01]

Bước nhảy vọt

Việc R-77M chính thức vào biên chế Lực lượng Hàng không - Vũ trụ Nga được coi là bước ngoặt quan trọng, chấm dứt nhiều năm Nga bị đánh giá thua kém Mỹ, Trung Quốc và một số quốc gia châu Âu trong lĩnh vực vũ khí không đối không tầm xa. Trước đây, tiêm kích Nga chủ yếu dùng R-77-1 với tầm bắn chỉ 110 km, yếu thế rõ rệt trước AIM-120D của Mỹ hay PL-15 của Trung Quốc - những dòng đã xuất hiện từ giữa thập niên 2010 và có khả năng tác chiến ngoài tầm nhìn vượt trội.

R-77M đã thay đổi hoàn toàn cục diện khi nâng tầm bắn lên tới 200 km, tích hợp đầu dò radar mạng pha quét điện tử chủ động (AESA) giúp kháng nhiễu tốt hơn, duy trì khóa mục tiêu ở khoảng cách xa và mở rộng góc quan sát.

Công nghệ ăng-ten mảng pha chủ động không chỉ cải thiện độ chính xác mà còn giúp tên lửa bám bắt hiệu quả các mục tiêu có khả năng cơ động cao như tiêm kích hạng nhẹ, khiến khả năng thoát ly của đối phương giảm đáng kể.

Với sức mạnh này, R-77M không chỉ giúp Nga rút ngắn khoảng cách công nghệ, mà còn mở ra cơ hội chiếm ưu thế trên bầu trời Ukraine - nơi chiến tranh điện tử và tên lửa tầm xa đóng vai trò sống còn.

Đặc biệt, R-77M là loại tên lửa duy nhất hiện nay có thể đặt trong khoang vũ khí của tiêm kích tàng hình Su-57, mà vẫn duy trì khả năng đánh chặn ngoài tầm nhìn. Điều này khiến bất kỳ quốc gia nào muốn khai thác tối đa sức mạnh của Su-57 đều gần như bắt buộc phải sở hữu R-77M, biến nó thành “mồi câu” chiến lược của Moskva trên thị trường quốc phòng toàn cầu.

Danh sách khách hàng tiềm năng ngày càng dài

Kazakhstan, Belarus, Ấn Độ, Algeria hay Ai Cập được dự đoán là những khách hàng đầu tiên đặt mua R-77M nhằm nâng cấp sức mạnh không chiến cho các phi đội Su-30SM, Su-30MKI, Su-30MKA hoặc MiG-29M. Trong đó, Algeria đang nổi lên như một trường hợp đặc biệt: Quốc gia Bắc Phi này vừa tiếp nhận Su-35 đầu năm 2025 và dự kiến sẽ nhận lô Su-57 đầu tiên vào cuối năm nay.

Do Su-57 cần loại tên lửa nhỏ gọn, tương thích khoang vũ khí tàng hình, hợp đồng R-77M gần như là điều chắc chắn.

Ai Cập cũng có thể trở thành điểm sáng nếu tích hợp R-77M lên MiG-29M, biến mẫu tiêm kích này từ một chiến đấu cơ đa năng tầm trung thành một đối thủ đáng gờm trong không chiến tầm xa.

Trong khi đó, Iran - quốc gia đã ký hợp đồng mua Su-35 từ Nga nhiều khả năng sẽ nhận R-77M kèm theo hoặc bổ sung sau, bởi Tehran đang đối diện nguy cơ từ lực lượng tiêm kích hiện đại của Israel và các đồng minh phương Tây, vốn sở hữu nhiều F-15, F-16 và cả F-35.

Với Ấn Độ, R-77M mang giá trị chiến lược đặc biệt. Không quân Pakistan đã triển khai số lượng lớn J-10C và JF-17 Block 3 trang bị PL-15 - loại tên lửa vốn được coi là đối thủ trực tiếp của R-77M. Nếu được trang bị tên lửa mới, các phi đội Su-30MKI và MiG-29UPG của Ấn Độ sẽ lấy lại thế cân bằng, đồng thời mở ra khả năng hợp tác công nghệ với Nga nhằm nâng cấp dòng tên lửa Astra do New Delhi tự phát triển.

Đây không chỉ là thương vụ mua bán, mà còn có thể trở thành bàn đạp giúp Ấn Độ thu hẹp khoảng cách công nghệ tên lửa không đối không với các đối thủ khu vực.

Tham vọng công nghệ

Một yếu tố ít được chú ý nhưng đầy tiềm năng là khả năng R-77M có mặt trong biên chế Không quân Nhân dân Triều Tiên. Nước này vừa công bố loại tên lửa không đối không dẫn đường radar chủ động đầu tiên do tự phát triển vào tháng 5/2025.

Nếu tiếp cận được công nghệ từ R-77M, Bình Nhưỡng hoàn toàn có thể cải thiện đáng kể thiết kế nội địa hoặc tích hợp trực tiếp loại tên lửa này lên các tiêm kích Nga mà họ có thể mua trong tương lai, gồm MiG-29 nâng cấp hoặc thậm chí Su-57.

Các dấu hiệu gia tăng hợp tác quân sự giữa Moskva và Bình Nhưỡng thời gian qua càng củng cố khả năng này. Nếu kịch bản đó thành hiện thực, R-77M sẽ lần đầu tiên hiện diện tại một trong những môi trường không chiến phức tạp nhất châu Á, nơi tập trung dày đặc các đối thủ sở hữu tiêm kích thế hệ 4++ và 5 như F-15, F-16, F-35 và cả các biến thể hiện đại của máy bay Hàn Quốc.

Trong bối cảnh chiến trường hiện đại đề cao năng lực đánh chặn ngoài tầm nhìn và khả năng kháng nhiễu, việc kết hợp R-77M với các nền tảng như Su-35 hoặc Su-57 sẽ giúp Nga không chỉ bán máy bay, mà bán cả một “gói giải pháp” trọn vẹn, nơi mỗi thành phần bổ trợ cho nhau để tối ưu hóa hiệu quả tác chiến.

Giới quan sát cho rằng, một khi R-77M được triển khai rộng rãi, cán cân sức mạnh trên bầu trời ở nhiều khu vực từ Đông Âu, Trung Đông cho tới châu Á, sẽ có những thay đổi đáng kể.


VietBF@ Sưu tập