Lý do ông Trump 'thiên vị' Trung Quốc còn Ấn Độ hứng đòn đau trong ván bài dầu Nga

[pizza]

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Nga và các biện pháp trừng phạt thứ cấp lên các quốc gia mua dầu thô từ Moscow, nhằm chấm dứt cuộc chiến Nga–Ukraine. Mới đây, chính quyền Trump đã tăng thuế đối với Ấn Độ vì mua dầu Nga nhưng vẫn chưa "đụng" tới Trung Quốc.

Trong khi ông Trump hồi đầu tháng này đã áp thuế bổ sung 25% – nâng tổng mức thuế lên 50% – đối với hàng hóa của Ấn Độ, với lý do New Delhi tiếp tục nhập khẩu dầu Nga, thì ông lại không có hành động trừng phạt tương tự đối với Trung Quốc, khách hàng lớn nhất của năng lượng Nga. Điều này dấy lên câu hỏi vì sao ông Trump "thiên vị" Trung Quốc so với Ấn Độ?

Ai đang mua dầu Nga và ông Trump muốn ngăn chặn thế nào?
Trung Quốc – nước mua dầu Nga lớn nhất – đã nhập khẩu kỷ lục 109 triệu tấn dầu trong năm ngoái, chiếm gần 20% tổng lượng nhập khẩu năng lượng của nước này, theo số liệu hải quan Trung Quốc. Trong khi đí, Ấn Độ nhập 88 triệu tấn dầu Nga vào năm 2024.

Điều này khiến Trung Quốc được coi là “phao cứu sinh kinh tế” của Nga và bị cáo buộc gián tiếp giúp Moscow duy trì cuộc chiến ở Ukraine.

Được biết, các nghị sĩ từ cả hai đảng chính trị chính của Mỹ đang thúc đẩy một dự luật – Đạo luật Trừng phạt Nga 2025 – nhằm nhắm vào bất kỳ quốc gia nào mua dầu và khí đốt từ Nga.

Dự luật sẽ trao cho ông Trump quyền áp thuế tới 500% đối với các quốc gia bị coi là đang giúp Nga. Các thượng nghị sĩ Mỹ được cho là đang chờ đợi sự phê chuẩn của ông Trump để thúc đẩy dự luật này.

Vì sao Tổng thống Trump không áp thuế mới lên Trung Quốc?
Khi được hỏi trên Fox News về việc có xem xét trừng phạt thứ cấp đối với Bắc Kinh sau khi ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin không đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Alaska tuần trước, Tổng thống Trump nói: “Vì những gì xảy ra hôm nay, tôi nghĩ tôi không cần phải nghĩ đến điều đó. Có thể trong hai hay ba tuần nữa tôi sẽ phải nghĩ tới, nhưng ngay lúc này thì chưa".

Giới quan sát nghi ngờ rằng ông Trump đang câu giờ để cho phép tiến hành đàm phán về một thỏa thuận thương mại toàn diện, trong đó bao gồm cả khoáng sản đất hiếm.

Khoáng sản đất hiếm là nhóm 17 nguyên tố thiết yếu trong nhiều ngành công nghiệp, từ phụ tùng ô tô, năng lượng sạch cho tới công nghệ quân sự. Trung Quốc từ lâu đã thống trị khai thác và chế biến loại khoáng sản này.

Do nhiều ngành công nghiệp Mỹ phụ thuộc nặng nề vào khoáng sản từ Trung Quốc, vấn đề này vẫn là trọng tâm trong các cuộc đàm phán thương mại.

Ngoài ra, ông Trump còn có một lý do khác để “nương tay” với Trung Quốc hơn là Ấn Độ: Ông muốn tránh việc tăng thuế ngay trước mùa mua sắm Giáng sinh, khi các nhà bán lẻ Mỹ đang tích trữ hàng hóa từ Trung Quốc.

Thời gian qua, ông Trump cũng đã có một số bước đi nhằm giảm căng thẳng thương mại. Hồi đầu tháng, Mỹ đã nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn tiên tiến – một yêu cầu then chốt từ Bắc Kinh.

Ngày 11/8, Trump cho phép hãng Nvidia của Mỹ bán chip tiên tiến cho Trung Quốc – dù công ty này sẽ phải trả 15% doanh thu tại Trung Quốc cho chính phủ liên bang. Trước đó, Trump từng cấm thỏa thuận này.

Trả lời CNBC, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent bảo vệ quyết định không trừng phạt Trung Quốc, nói rằng Bắc Kinh đã mua 13% dầu Nga trước chiến tranh, hiện con số là 16%. “Trung Quốc có nguồn nhập dầu đa dạng”, ông nói.

Ngược lại, ông cáo buộc Ấn Độ “trục lợi”. Trước chiến tranh Ukraine, dầu Nga chỉ chiếm dưới 1% nhập khẩu của Ấn Độ, nhưng nay đã lên tới 42%.

“Đây là cái gọi là ‘kiếm lợi nhờ chênh lệch giá của Ấn Độ’ – mua dầu Nga giá rẻ rồi tái xuất dưới dạng sản phẩm. Họ đã thu về 16 tỷ USD lợi nhuận dư thừa – phần lớn rơi vào tay những gia đình giàu có nhất Ấn Độ”, ông Bessent nói.

VietBF@ sưu tập