Tản Mạn Cùng Nhà Văn MC NGUYỄN NGỌC NGẠN
Tôi biết đến nhà văn MC Nguyễn Ngọc Ngạn từ khi tôi mới đặt chân đến Hoa Kỳ vào đúng thời điểm Chú Ngạn lần đầu tiên xuất hiện trên cuốn Paris By Night số 17. Thoắt đấy mà 20 năm đă lặng lẽ trôi qua… Hai mươi năm, một chặng đường không phải là dài lắm đối với một người nghệ sĩ, nhưng đối với một MC lại là một lộ tŕnh dài đăng đẳng … Trong showbiz, tạo ra một tên tuổi đă khó, nhưng để giữ vững tên tuổi đó ở ngôi vị hàng đầu trong hai thập niên qua là điều không phải ai cũng có thể làm được. Với hướng đi riêng của ḿnh, nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đă dùng diễn đàn Paris By Night để đưa văn hóa nghệ thuật dân tộc đến gần hơn với giới trẻ. Ông đă làm nổi bật vai tṛ người MC, tạo được cho ḿnh một tên tuổi và một chổ đứng “trang trọng” trong ḷng khán thính giả. Mời quư độc giả cùng theo dơi tâm t́nh của nhà văn MC Nguyễn Ngọc Ngạn về cuộc đời và nghệ thuật sau 20 năm gắn bó sân khấu do Thanh Mai (TM) thực hiện riêng cho Việt Lifestyles.
Thanh Mai
TM: Tháng Sáu năm nay đúng vào kỷ niệm 20 năm Chú đứng trên sân khấu Paris By Night, với một thời gian dài đứng trên sân khấu như Chú, chắc chắn Chú đă có rất nhiều những kỷ niệm vui buồn. Chú có thể chia xẻ vài cảm tưởng hay tâm t́nh của người làm nghệ thuật?
NNN: Hai mươi năm sân khấu đối với một ca sĩ th́ không dài. Khánh Ly hát 50 năm vẫn cứ Diễm Xưa, Hạ Trắng. Chế Linh hát 50 năm vẫn cứ Túy Ca, Đêm Buồn Tỉnh Lẻ. Nhưng với một MC th́ 20 năm là một chặng đường dài lê thê, bởi mỗi show đều đ̣i hỏi những đề tài mới, những câu chuyện mới. Hôm nay nh́n lại, chú ngạc nhiên thấy ḿnh đă qua được cái mốc thời gian thăm thẳm đó, và như Bằng Kiều nhận xét: “Nói 20 năm mà khán giả vẫn c̣n muốn nghe là điều kỳ diệu.”

MC Nguyễn Ngọc Ngạn lần đầu tiên xuất hiện trên Paris By Night số 17 vào năm 1992.
TM: Thời buổi điện toán ngày nay, hầu như ai cũng đều lệ thuộc vào computer để t́m kiếm thông tin, theo dơi tin tức, v.v. Là một nhà văn và người dẫn chương tŕnh hàng đầu ở hải ngoại, Chú thu thập và t́m kiếm thông tin để viết truyện hay soạn script bằng cách nào, nếu không sử dụng đến computer? Lư do tại sao Chú ngại dùng computer?
NNN: Kiến thức của chú phần lớn là dựa vào sách vở, báo chí, cũng như học hỏi qua những tiếp xúc và do trí nhớ c̣n đọng lại từ thuở đi học. Dĩ nhiên chú cũng biết internet là nguồn cung cấp thông tin vô cùng rộng lớn, tiết kiệm th́ giờ và tiền bạc. Nhưng chú mất tin tưởng ở internet v́ một đôi lần đọc phải những bài viết của các tác giả thiếu trách nhiệm, thiếu tự trọng, đă dùng những ngôn ngữ nặng nề và thậm chí thô tục, dù những bài ấy không liên quan ǵ đến chú. Chú vẫn nghĩ: Ngôn ngữ là bộ mặt nổi bật nhất của văn hóa cộng đồng. Đưa lên internet những lời lẽ thiếu văn hóa là làm xấu hẳn bộ mặt của cộng đồng. Hăy h́nh dung mấy chục triệu người trong nước đọc những bài đả kích thô bạo trên internet, họ sẽ nh́n cộng đồng hải ngoại chúng ta như thế nào! Đó là lư do chú dứt khoát không dùng computer. Thà chịu làm người lạc hậu và tốn tiền mua sách tra cứu.
TM: Trong những chương tŕnh Paris By Night do chú điều khiển, chắc chú đă nhận được nhiều ư kiến của khán giả, khen chắc cũng có nhiều, và chê th́ không thể nào không có. Đối với những ư kiến phê b́nh thiếu chính xác và không đứng đắn th́ thái độ của chú ra sao?
NNN: Một người ra trước công chúng như chú, tất nhiên phải chấp nhận sự phê b́nh. Nhưng phê b́nh không thể lan qua biên giới để biến thành phỉ báng: Đó là khuyết điểm của rất đông người Việt. Thí dụ: Người ta chê chú viết cuốn truyện này dở, làm MC chương tŕnh kia kém, chú phải chấp nhận, miễn là những nhận xét đó có tính khách quan mà người Mỹ gọi là “honest opinions”, có dẫn chứng, có lư luận và không xuất phát từ sự thù ghét cá nhân. Điều đó nói th́ dễ nhưng đ̣i hỏi tŕnh độ sống văn minh rất cao mới có thể đạt được. Chẳng hạn có người trích dẫn một câu nói của chú để phê b́nh, nhưng ngay khi trích dẫn đă cắt xén, hoặc cố ư bóp méo. Như thế tức là họ đă để lộ ra cái ư đồ không lương thiện rồi. Trong một vài cuốn Paris By Night, chú cũng có thiếu sót. Chẳng hạn giới thiệu sai tên tác giả hoặc sai một địa danh nào đó. Khi có người góp ư, chú đính chính và xin lỗi khán giả ngay trong chương tŕnh kế tiếp. Ở cương vị của chú, được đông đảo quần chúng biết đến, tất nhiên trách nhiệm của chú rất lớn. Ai vạch cho ḿnh cái sai, người đó là thầy ḿnh. Nhưng với những chỉ trích thiếu khách quan và không có ư xây dựng th́ bận tâm đến làm ǵ!
TM: Chú là người rất quan tâm đối với giới trẻ, điều này được thể hiện qua cách dẫn chương tŕnh của Chú cũng như qua những bài viết, bài phỏng vấn; người trẻ cảm thấy gần gũi với Chú nhiều hơn. Chú đối với họ, không chỉ là một nhà văn, một MC, mà c̣n là một người thầy với vốn kiến thức sâu rộng… Chú có dự định sẽ đào tạo thế hệ hậu duệ nối nghiệp chú? Cũng như Chú có lời khuyên ǵ đối với những người trẻ yêu thích đi vào lănh vực MC như một nghề chuyên nghiệp?
NNN: Cháu nói đúng: Chú nhớ buổi tối trước ngày thu h́nh cuốn Paris By Night đầu tiên, nghệ sĩ và chú ngồi trên du thuyền chạy dọc theo bờ sông Seine tại Paris. Chú nghe các bạn trẻ nói chuyện nửa tiếng Anh, nửa tiếng Việt. Trong đầu chú bật ra ư nghĩ là nên dùng diễn đàn Paris By Night để phổ biến văn chương, lịch sử, ca dao, tục ngữ, cho thế hệ kế tiếp. Từ đó, chú cứ đi theo hướng này và được các bận phụ huynh hết sức tán thưởng, kể cả trong nước. Cụ thể nhất là cuốn Xuân Tha Hương, chú kể hết các sự tích và phong tục ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Theo nhận xét của chú, trong nghệ thuật, muốn được chú ư cần phải đi tiên phong. Ngày nay có nhiều người nhảy lạ hơn Michael Jackson hoặc Elvis Presley, nhưng họ đi sau nên không gây được tiếng vang nữa. Khi bước lên sân khấu lần đầu, chú rất bận tâm t́m cho ḿnh một hướng đi để khác với các MC đi trước chú. Cái hướng ấy chú đă t́m được như chú vừa nói. Anh Nam Lộc có lần trả lời phỏng vấn của báo và của TV đă nói rằng: “Những người MC chúng tôi phải nhớ ơn ông Nguyễn Ngọc Ngạn là người đă nâng cao vai tṛ của MC và đặt cho MC một chổ đứng trang trọng”.
Nói tóm lại, cháu muốn làm MC, cháu phải tự t́m ra một hướng mới. Cô Kỳ Duyên làm MC trong nước, đứng chung với những ông MC nổi tiếng. Sau một ṿng lưu diễn, bầu show và khán giả yêu cầu cô chịu khó trở lại làm MC một ḿnh, bởi “ai đứng bên cạnh chị cũng làm khán giả nhớ tới chú Ngạn”. Chú nhắc chi tiết này chỉ để nói với cháu một điều là, nếu cháu làm MC, cháu phải khác với Kỳ Duyên hoặc khác với bất cứ người nữ MC nào đă đi trước cháu.

Cặp MC sáng giá sân khấu hải ngoại, Nguyễn Ngọc Ngạn và Nguyễn Cao Kỳ Duyên
TM: Được biết trước đây, Chú cũng đă từng đam mê ngành kịch nghệ và đă từng ghi danh theo học lớp kịch ở trường Quốc Gia Âm Nhạc, Sàig̣n. Trong những năm gần đây, trên sân khấu Paris By Night, khán thính giả rất thích những vở kịch do Chú biên soạn. Chú có thể cho biết là viết kịch và viết truyện, cái nào khó hơn, tại sao?
NNN: Viết kịch khó hơn viết truyện rất nhiều. Viết hài kịch lại càng khó gấp bội. Một vở bi kịch, chỉ cần nhắc đến một nỗi oan, thí dụ như người vợ hiền bị chồng hắt hủi, thêm vài tiếng đàn bầu là khán giả rơi lệ rồi! Nhưng hài kịch, diễn viên nói một câu, đoán là người ta sẽ cười mà không ai cười là mất tinh thần ngay! Những năm gần đây, mỗi khi chuẩn bị thu h́nh Paris By Night, mối lo của chú không c̣n là phần MC nữa mà là vở hài kịch. Một vở hài kịch thời lượng chỉ có khoảng 30 phút, mọi diễn tiến câu chuyện chỉ gói gọn trong một màn, một cảnh, tŕnh diễn trực tiếp trước mặt khán giả, điều này vô cùng khó khăn. Trong nước, nhân lực đông như vậy mà kịch bản hài cũng c̣n bế tắc, huống chi hải ngoại!
TM: Nhiều người đă so sánh Chú cũng giống như nam tài tử George Clooney và Brad Pitt, v́ càng lớn tuổi, trông họ càng lịch lăm, phong độ hơn. Bí quyết “trụ nhan” của Chú là ǵ?
NNN: So sánh như thế theo chú là do xuất phát từ t́nh cảm cá nhân của khán giả dành cho chú, chứ sự thật cuộc đời 67 năm của chú, chưa lúc nào chú có được cái nét quyến rũ của Brad Pitt hay George Clooney.
TM: Nếu không phải bận đi show, một ngày b́nh thường của Chú như thế nào?
NNN: Chú có cuộc sống rất đơn giản. Ở nhà, chú thường nấu cơm hằng ngày, rồi hút bụi nhà, làm vườn, cắt cỏ mùa Hè và xúc tuyết mùa Đông. Khi nào bà xă cần đi shopping hoặc đi chợ th́ chú chở đi. Chú ngủ ít, dùng nhiều th́ giờ đọc sách, coi show, xem phim và viết truyện. Bà xă chú thường nói với bạn bè: “Anh Ngạn không phải là một người may mắn, mà là một người chăm chỉ.”
TM: Được biết tháng Sáu năm nay cũng là kỷ niệm 30 năm ngày cưới của Chú. Chú có thể cho biết Cô Chú đă quen nhau trong hoàn cảnh như thế nào?
NNN: Chuyện này th́ hơi riêng tư, nhưng cám ơn cháu đă nhắc đến 30 năm ngày cưới của cô chú. Chú xin vắn tắt để khỏi mất th́ giờ của độc giả: Năm 1980, chú mới từ trại tỵ nạn qua Vancouver được một năm. Bà xă chú, nghệ sĩ quen gọi là cô Diệp, lúc ấy từ Paris đưa mẹ sang Canada để thăm mộ người con cả, tức anh cô Diệp, mất tại Canada vào năm 1978. Do một người bạn giới thiệu, chú gặp cô Diệp chiều thứ Sáu. Hai hôm sau là chiều Chủ Nhật, chú hỏi cưới. Cô Diệp nhận lời, có lẻ v́ thương một người nghèo! Rồi cô Diệp trở về Pháp. Hai năm sau, chú sang Paris làm đám cưới vào ngày 19 tháng 6 năm 1982 và đón cô Diệp sang Canada. Năm sau, 1983, sinh cháu Định. V́ bà ngoại cháu từ Paris sang giúp cô chú lúc cháu Định mới chào đời, nên chú lấy họ Vương của bà để đặt tên cho cháu là Nguyễn Vương Định. Chú chọn ngày cưới 19 tháng 6 cho dễ nhớ v́ đó là ngày Quân Lực VNCH. Như vậy ngày 19 tháng 6 năm nay 2012 là đúng 30 năm.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn và cô Trần Ngọc Diệp trong ngày cưới
TM: Kỷ niệm 30 năm ngày cưới, Cô Chú dự định sẽ tổ chức như thế nào?
NNN: Trước đây, khi kỷ niệm 25 năm, một số thân hữu và nghệ sĩ cũng muốn tổ chức một buổi họp mặt để chúc mừng cô chú, nhưng cô chú cám ơn và từ khước. Năm nay cũng thế. Hai vợ chồng già chúc mừng nhau là được rồi!
TM: Trong các chương tŕnh video Thúy Nga trên sân khấu, chú hay đùa cùng với cô Kỳ Duyên, chú là người sợ vợ, xin hỏi Chú ngoài đời có thật “sợ vợ” như vậy không?
NNN: Cháu cũng biết, phía sau những câu nói đùa ấy, luôn hàm chứa một lời nhắc nhở là vợ chồng nên tôn trọng lẫn nhau.
TM: Chú là người được nhiều fans ái mộ đặc biệt là phái nữ; công việc của chú tiếp xúc với nhiều người đẹp, nổi tiếng, có khi nào trái tim Chú xao xuyến v́ một ánh mắt hay nụ cười của các người đẹp hay không?
NNN: Chú là một nhà văn, lại là một nghệ sĩ, tức là nhân gấp đôi sự lăng mạn trong tâm hồn. Nhưng chú cũng là một nhà giáo, một h́nh ảnh mà thế hệ trẻ trông vào. Cho nên lúc nào chú cũng phải tự nhắc nhở ḿnh giữ ǵn tác phong. Hơn thế nữa, chú luôn luôn nhớ thuở chú c̣n nghèo khổ, chưa có tên tuổi, cô Diệp đă bỏ kinh thành Paris để sang sống với chú. V́ vậy, đi đâu chú cũng quay về với gia đ́nh.
TM: Là một MC hàng đầu ở hải ngoại, được rất nhiều người ái mộ, do đó, chú bận rộn đi show xa nhà thường xuyên, xin hỏi nhỏ là cô ở nhà có ghen không?
NNN: Lúc chú mới vào nghề, nhiều người hay hỏi bà xă chú: “Chị cứ để ch anh ấy đi như vậy, chị không sợ hay sao?” Để người ta khỏi hỏi, bà xă chú trả lời: ”Bộ tôi không lấy được chồng khác hay sao?”
TM: Vợ chồng sống lâu năm với nhau, nhất là 30 năm như Cô Chú, chắc hẳn cũng có những lúc “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt”. Những lúc xảy ra chuyện như vậy, Chú đă làm ǵ để giữ vững mái âm gia đ́nh?
NNN: Nhạc sĩ Trúc Phương nổi tiếng với câu ca: “Đường vào t́nh yêu có trăm lần vui, có vạn lần buồn”. Phần lớn cuộc đời là như vậy. Nhưng đó không phải là một quy luật bất di bất dịch. Nhạc sĩ Phạm Duy trong bài Ngh́n Trùng Xa Cách lại viết: “Trả hết về người. Chuyện cũ đẹp ngời. Chuyện đôi ta, buồn ít hơn vui…” Chú may mắn, vợ chồng chú 30 năm kiểm lại thấy buồn ít hơn vui, giống như lời nhạc của Phạm Duy.
TM: Nếu có ai đó hỏi Chú về cô Diệp, bà xă của Chú, chú sẽ nói ǵ về người đă đi bên cạnh cuộc đời chú trong suốt 30 năm qua?
NNN: Một phần sự nghiệp của chú ngày nay có được là do sự đóng góp của cô Diệp. Cô không can dự nhiều vào công việc của chú, ngoài những ư kiến rất xác đáng về bản thảo truyện cũng như kịch. Chú nhớ hồi mới lấy cô, chú viết một truyện ngắn đặt tên là Một Đi Không Trở Lại. Cô Diệp đọc bản thảo, bảo chú: Truyện này hay quá, sao anh không viết thành truyện dài. Chú nghe lời và đổi thành truyện dài Mầu Cỏ Úa. Một lần khác, chú viết một truyện ngắn về một ông ở Mỹ về Việt Nam mê gái trẻ. Cô Diệp cũng đề nghị chú đổi thành truyện dài v́ đề tài hấp dẫn. Nhờ đó mới có cuốn truyện dài rất ăn khách là Việt Kiều. Khi chú sắp viết vở hài kịch cho cuốn Xuân, chú mời Carol Kim và luật sư Tom Trueller, chú bảo cô Diệp là ḿnh cần một vai thông dịch viên. Cô Diệp đề nghị mời Hoài Tâm và quả nhiên Hoài Tâm vào vai này rất xuất sắc. Nói chung, cô Diệp có nhận xét sâu sắc, thẳng thắn và khách quan. V́ vậy, Kỳ Duyên thường gọi cô là “thẩm phán Trần Ngọc Diệp”. Cô lo trang phục tŕnh diễn cho chú. Cô ngại ra đám đông, ít dự tiệc tùng, rất nặng bản năng nội trợ. Chú hay nói đùa với nghệ sĩ: “Cô Diệp là sự lựa chọn đúng nhất!”
TM: Trung tâm Thúy Nga đă phát hành nhiều chương tŕnh video mang chủ đề về phụ nữ như Mẹ, Đàn Bà, Chân Dung Người Phụ Nữ, và Divas, v.v. Có một điều Cháu thắc mắc là hơn 100 cuốn video do trung tâm Thúy Nga sản xuất, chưa có cuốn video nào mang chủ đề về Cha, hay Đàn Ông nói chung. Chú có thể cho biết lư do nào khiến trung tâm Thúy Nga chưa thực hiện chủ đề này?
NNN: Cháu cũng thấy trong cuộc sống, t́nh mẫu tử, t́nh mẹ luôn luôn được nhắc đến nhiều hơn. Lư do là v́ theo văn hóa Á Đông, người cha lo gây dựng sự nghiệp ngoài xă hội, ít dành th́ giờ gần gũi con cái. Đă thế, đôi khi cha lại quá nghiêm khắc khiến con cái ngại đến gần. Người mẹ thường phải luôn đóng vai tṛ của người cha trong gia đ́nh, đặc biệt là trong thời chinh chiến. V́ vậy, thi ca và âm nhạc luôn luôn dành nhiều chổ đứng cho t́nh mẫu tử. Nhất là thời xưa, đa số các bà mẹ đều nghèo, càng nhân gấp bội nỗi vất vả của người mẹ đối với con cái. Trên thực tế, nếu thực hiện một cuốn Paris By Night về người cha th́ chỉ vỏn vẹn kiếm được một hoặc hai bài hát mà thôi!
TM: Chú là một nhà văn và là một MC, nhưng theo cháu thấy Chú c̣n là một nhà tâm lư học. Chính v́ điểm tâm lư này, Chú đă khéo léo dàn dựng những câu chuyện/vở kịch với những t́nh huống éo le cùng những nhân vật thật sống động như thật, đă gây được sự lôi cuốn hấp dẫn người xem. Nhân chủ đề báo tháng Sáu về Đàn Ông, Chú có thể chia xẻ vài điểm tâm lư mà đàn ông cần lưu ư để giúp quư ông có được sự cảm thông của quư bà nhiều hơn?