Nhạc sĩ Hoàng Thi Thao: Tôi xót cho Khánh Ly!

[vuitoichat]

Liên quan đến chuyến về Việt Nam biểu diễn sắp tới của danh ca Khánh Ly, Vũ Hoàng có cuộc phỏng vấn với nhạc sĩ Hoàng Thi Thao.

Vũ Hoàng: Trước hết cám ơn nhạc sĩ Hoàng Thi Thao đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn ngày hôm nay, thưa nhạc sĩ, nhiều ca sĩ đã về Việt Nam biểu diễn rồi, tại sao lần này ca sĩ Khánh Ly về VN dư luận lại rất xôn xao bàn tán ạ?

Ca sĩ Khánh Ly bên mộ NS. Trịnh Công Sơn hôm 01/5/2014/Courtesy of afamily.vn

N.S Hoàng Thi Thao: Trả lời câu hỏi này, tôi nghĩ Khánh Ly đi hát khá sớm cuối thập niên 50, đầu thập niên 60. Tôi nhớ Khánh Ly đi hát ở Anh Vũ, ở Đại Nam, ở Đồng Khánh, thế nhưng không nổi tiếng, rồi sau đó, cô lên Đà Lạt hát, trong một dancing. Mãi đến năm 1967, khi gặp lại Trịnh Công Sơn, tôi nói “gặp lại” là bởi vì trước đó 2 năm Trịnh Công Sơn và Khánh Ly đã quen biết nhau ở Đà Lạt. 1967, Khánh Ly gặp Trịnh Công Sơn cùng nhau hát những bài da vàng hay phản chiến, những bài về thần thoại, về quê hương, về thân phận…

Lúc đó, cặp đôi Trịnh Công Sơn – Khánh Ly mới thực sự nổi tiếng và tiếng tăm Khánh Ly bắt đầu từ đó, nghĩa là từ năm 1967. Nói như vậy, Khánh Ly không hẳn nổi tiếng nhờ nghệ thuật ca hát, mà nổi tiếng là vì đứng bên cạnh hay là vô tình bước một chân vào tình hình thời đó, tức là tình hình chiến tranh. Tôi không biết nói làm sao hơn cho rõ, lúc đó, không phải như những ca sĩ bình thường khác, Khánh Ly đã vô tình hòa nhập với dòng nhạc phản chiến và hiện thực của đất nước, chiến tranh vào thời đó, cho nên, không như những ca sĩ khác, Khánh Ly đã như vậy thì tiếp theo những nhân vật như Phạm Duy, Nguyễn Cao Kỳ hay thiền sư Nhất Hạnh, tôi cho rằng Khánh Ly lại rơi vào người thứ 4.

Cũng như trước đây, những ngày 30/4 hay ngày lễ, Khánh Ly mặc những chiếc áo dài có cờ vàng ba sọc đỏ hay là hát những bài ca rất xúc động, thì những ca khúc đó gây cho mọi người một ấn tượng khá nhiều. Cho nên, việc các ca sĩ khác về không ai ít đề cập, trong khi Khánh Ly được nhắc nhở đến cũng như dư luận xôn xao thì chuyện đó không có gì ngạc nhiên.

Vũ Hoàng: Vâng, thưa ông, lý do nào mà ca sĩ Khánh Ly nhận lời mời lần này sau vài lần đã trì hoãn rồi, tức là vì sao là lần này mà không phải lần nào khác ạ?

N.S Hoàng Thi Thao: Cách đây 2 năm, tôi có đoán với một số bạn là Khánh Ly không về đâu vì nhiều lý do tôi đã nêu ra. Hình như lúc đó, Khánh Ly cũng có một vài projects (dự án) ở đây, ra mắt CD ở nhà thờ Kiếng, cho nên, Khánh Ly đã hoãn chuyện đó, và trong thâm tâm Khánh Ly tôi nghĩ là cũng còn kẹt một số show ở đây, cho nên, việc đi Việt Nam lúc đó khá bất tiện và cũng chưa chuẩn bị kỹ. Nhưng lần này, tôi nghĩ, Khánh Ly nghĩ rằng tuổi tác đã lớn, khó có cơ hội khác để về và cũng có thể là ơn nghĩa, lời hứa với phía bên kia, đấy là suy nghĩ của tôi.

Vũ Hoàng: Theo ông thì kịch bản sẽ diễn ra như thế nào? Chẳng hạn ca khúc gì hay ca sĩ Khánh Ly sẽ nói gì, làm gì, thưa ông?

N.S Hoàng Thi Thao: Thật ra đây là câu hỏi khó, rất khó trả lời. Bởi vì ai cũng biết “nhập gia tùy tục,” vào đến nơi, lâu nay ở trong nước những buổi ca nhạc tầm cỡ như thế này thì luôn luôn có sự kiểm duyệt, phúc khảo, có nghĩa là phải biểu diễn trước để cho nhiều cơ quan, bộ sở thông tin văn hóa, rồi cục biểu diễn, rồi công an văn hóa, rồi ban tư tưởng, tuyên giáo…họ kiểm tra: từ cách ăn mặc cho đến những gì cần nói, hay ca khúc…

Ca sĩ Khánh Ly thăm mộ Ns. Trịnh Công Sơn. Courtesy of afamily.vn

Tôi nghĩ rằng, ca khúc có thể kiểm duyệt được vì bài thế nào thì cứ thế mà hát, nhưng cái nói, người dân Việt Nam hiện nay cũng như ở Hà Nội, họ không trông đợi Khánh Ly hát nhiều đâu, bởi vì họ biết một người phụ nữ, một ca sĩ 70 tuổi hát khó mà hay, chuyện đó cũng bình thường. Nhưng họ trông đợi là thái độ, những điều cảm xúc của Khánh Ly qua những phát biểu, chuyện kiểm duyệt những lời nói, những phát biểu là quá khó, bởi vì khi nói phải tùy theo cảm hứng của mình lúc đó, sân khấu thế nào, khán giả thế nào, bài hát thế nào…

Hát xong phải nói vài câu, những điều suy nghĩ, cũng như trước khi hát cũng phải có script (lời thoại) để giới thiệu bài hát cũng như nói đến tâm tư của mình, thì những cái đó không thể nào kiểm duyệt trước được. Tôi cũng vì tình nghĩa với Khánh Ly ngày xưa, rất thân thiết, tôi quí mến Khánh Ly, cho nên tôi thấy xót cho Khánh Ly.

Nói thật, tâm tư của tôi là xót cho Khánh Ly khi phải hát như vậy. Mình là một người nghệ sĩ tự do, mà mình bị phải thế này, phải thế kia… Khánh Ly không thể nào hát những bài người ta yêu thích, người ta mong đợi “khi đất nước tôi thanh bình, tôi đi thăm hầm chông và mã tấu”… làm sao mà hát được những điều đó… hay là “một chiếc xe tang” “trái mìn nổ chậm” “người chết hai lần”… những điều đó rõ ràng Trịnh Công Sơn lên án phía bên nào thì ai cũng thấy. “Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu, 20 năm nội chiến từng ngày” thì làm sao mà hát được. Cho nên những gì muốn hát lại không hát được, những gì muốn nói lại sẽ bị kiểm duyệt. Tôi nghĩ kịch bản, danh sách bài hát của Khánh Ly, tôi không nghĩ ra mà thấy mệt mỏi.

Vũ Hoàng: Xin được hỏi ông câu cuối, ca sĩ Khánh Ly về Việt Nam dư luận đã bàn tán xôn xao như vậy rồi thì không biết là khi ca sĩ Khánh Ly trở ngược lại Hoa Kỳ thì mọi chuyện sẽ như thế nào ạ?

N.S Hoàng Thi Thao: Thì mọi người cũng không nói gì nhiều đâu, sau khi trở về cũng im lặng thôi. Khánh Ly im lặng thì mọi người cũng im lặng theo thôi, hoặc là cũng lai rai một số bài cũng hơi phiền muộn cô ấy thôi. Thế nhưng, tôi đoán Khánh Ly đi chuyến này về rồi giải nghệ luôn, tôi nghĩ như vậy! Bởi vì nhiều lần rồi, tôi đã vài lần phụ giúp, đi xem hoặc đánh đàn và Khánh Ly tuyên bố giải nghệ và lần này đến tuổi này, Khánh Ly đóng góp quá nhiều rồi, nếu có giải nghệ thì cũng thật đúng thời điểm.

Tôi cũng xin nói thêm, trong một clip quảng cáo, Khánh Ly nói lần này về để gặp Trịnh Công Sơn, tôi lại thấy là hình như cô ta quảng cáo cho show hơn là sự thật. Bởi vì làm sao mà gặp được, nếu muốn gặp, thì tại sao trước đó 1 tháng Khánh Ly không về ngày 1/4, để cùng với các em của Trịnh Công Sơn ra Phú Mỹ Hưng hát cho ba mươi mấy nghìn người, tiền bạc sẽ có, mà nó hai bên cả bên ngoài cũng như trong nước không ai có thể chê trách gì được cả.

Tôi còn nhớ, những thập niên cuối 60, đầu 70, Khánh Ly và Trịnh Công Sơn đã cầm tay nhau bước lên vinh quang, thì nếu ngày 1/4 mà Khánh Ly về hát cho đồng bào ở Phú Mỹ Hưng như 2 năm qua, thì tôi nghĩ chắc chắn thành công ghê lắm, hay ghê lắm và không có một điều tiếng gì cả.

Vũ Hoàng: Xin cám ơn nhạc sĩ Hoàng Thi Thao rất nhiều đã dành cho đài RFA cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.

Vũ Hoàng, phóng viên RFA

Bước lên sân khấu cứ phát biểu:" Đội ơn đảng, nhà nước đã cho con về đây liếm chút ít, con xin mãi mãi nghe lời dậy bảo của đảng, của bác hồ kính yêu" rồi sau đó hát bài như có bác hồ, bác cùng chúng cháu hành quân. Bảo đảm "no" luôn.

Originally Posted by nguoidan

Bước lên sân khấu cứ phát biểu:" Đội ơn đảng, nhà nước đã cho con về đây liếm chút ít, con xin mãi mãi nghe lời dậy bảo của đảng, của bác hồ kính yêu" rồi sau đó hát bài như có bác hồ, bác cùng chúng cháu hành quân. Bảo đảm "no" luôn.