Thứ ǵ đă làm nên điều ḱ diệu này?
Đă 15 kể từ ngày ông ra đi…
Nhưng những bản nhạc của ông vẫn sống măi trong ḷng người yêu nhạc trên toàn thế giới…
Mỗi năm, đến ngày giỗ Trịnh, gia đ́nh, bạn bè, người hâm mộ đều tổ chức các chương tŕnh tưởng nhớ ông. Năm nay, 15 năm nhạc sĩ đi xa, các hoạt động có phần rầm rộ hơn. Mỗi người yêu nhạc Trịnh đều có những lư do riêng để duy tŕ t́nh yêu của họ.
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn thời trẻ. Ảnh: tcs-home.org.
Nhà thơ Anh Ngọc là một trong những người "yêu điên cuồng" nhạc Trịnh hơn 40 năm qua. T́nh yêu đó bắt đầu từ ngày 30/4/1975, khi ông là phóng viên của báo Quân Đội, nằm trong đoàn quân tiến vào Sài G̣n. "Tôi ra chợ Bến Thành mua cái cassette nhỏ bằng bàn tay, người bán hàng lắp cho tôi cuốn băng phát thử, đó là cuốn*Hát cho quê hương Việt Nam số 5*của Khánh Ly hát nhạc Trịnh", nhà thơ kể. Với băng nhạc đó, ông một ḿnh vào doanh trại bỏ không của Sư đoàn thủy quân lục chiến trong thành phố, kê hai cái bàn lại với nhau và cứ thế nằm ngửa bật quạt trần nghe.
"Trong trái tim của tôi có hai nửa, một nửa là con người chung, con người công dân, hướng tới mọi người, nửa c̣n lại do điều kiện chiến tranh tôi phải đóng kín - đó là con người cá nhân, riêng tư. 30/4, trong cuộc đoàn tụ của cả dân tộc, nhạc Trịnh đấm một cú mở toang cánh cửa đó. Với sự đánh thức của nhạc Trịnh, tôi sống bằng trái tim đầy đủ".
Nhà thơ khẳng định cái riêng tư trong nhạc Trịnh lại chính là cái phổ cập ở mọi con người b́nh thường chứ không riêng ai. "Nhạc Trịnh viết về thế giới con người, đi qua 'cái' một người đến với mọi người, một thời đến với mọi thời, một nơi nói đến mọi nơi", nhà thơ nói.
Với nhà nghiên cứu, phê b́nh văn học Chu Văn Sơn, nhạc Trịnh hấp dẫn ông từ tuổi học tṛ cấp ba, rồi trở thành niềm say mê khi ông là sinh viên Văn khoa và ngày càng sâu đằm theo thời gian. Theo ông, say mê hồi trẻ chỉ là của một người yêu nghệ thuật, mê ca hát, thấy nhạc Trịnh hợp với sở thích của ḿnh. C̣n giờ, là kiểu say mê của một người nghiên cứu nghệ thuật. Ông nhận định: "Càng ngày càng nhận thấy rơ các giá trị lớn của di sản Trịnh Công Sơn, một di sản không chỉ là âm nhạc".
Có nhiều giá trị làm nên sự bất hủ của nhạc Trịnh.*Nhà thơ Anh Ngọc cắt nghĩa, về khía cạnh lư trí, Trịnh Công Sơn có một cái đầu tràn ngập tư tưởng và có lơi triết học gồm cả minh triết phương Đông, đặc biệt là đạo Phật và minh triết phương Tây. Nhờ trụ trên xương sống triết học nên tác phẩm có tính vĩnh cửu. Về trái tim, Trịnh Công Sơn là người chỉ lắng nghe trái tim ḿnh. "Một trái tim quá yêu thương, đồng cảm với người khác nên trái tim đó cháy sáng lên, như Maxim Gorky từng nói: 'đốt cháy trái tim lên thành trí tuệ'. Trái tim ấy luôn nh́n thấy hai mặt của cuộc đời này. Đẹp và buồn, yêu và đau. Nhạc Trịnh Công Sơn vĩ đại chỗ đó, phản ứng trung thực nhiều b́nh diện của cuộc sống, có thể gọi đó là tập đại thành về cơi đời này".
Theo Anh Ngọc, với 600 ca khúc trong đó hàng trăm bài được mọi người thuộc và hát, hàng chục bài bất hủ, hoàn toàn có thể làm từ điển ca từ nhạc Trịnh với các trạng huống của con người, từ lúc chưa đẻ đến khi nằm xuống. Với ông, đó là cuốn bách khoa toàn thư về thế giới tinh thần, là tri âm tri kỷ, là thuốc giảm đau lúc buồn nhất. Nhà thơ cho rằng nhạc Trịnh nghe trên sân khấu hay đă đành, nhưng hay không kém là chúng ta tự hát một ḿnh. "Nó chẳng khác ǵ một người bạn, là bạn của tất cả trái tim, đặc biệt những trái tim đau đớn, mất mát, tuyệt vọng".
Bên cạnh những ca khúc về t́nh yêu và thân phận, Anh Ngọc nói mảng ca khúc Da vàng lay động những người lính như ông, bởi nó là tiếng khóc dài trước những thân phận trong chiến tranh, của một con người v́ quá yêu thương con người, dân tộc mà đau.
Nhà phê b́nh Chu Văn Sơn cho rằng Trịnh Công Sơn thuộc mẫu nghệ sĩ đa tài, mẫu ba trong một: nhạc sĩ - thi sĩ - họa sĩ. Chu Văn Sơn cắt nghĩa: "Nhạc Trịnh giản dị dễ hát, ca khúc nào của anh Sơn cũng là những giai điệu đầy chân cảm, ca từ nào của anh ấy cũng là một bài thơ, tâm trạng chuyển tải trong ca khúc không chỉ là tâm trạng t́nh nhân mà c̣n là trạng thái nhân thế của thời đại. V́ thế nó rất dễ đi vào ḷng người. Nhưng, chỉ âm nhạc không thôi, không thể tạo sức sống lớn đến thế. Tôi tán thành ư kiến của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường, một tri kỷ đặc biệt của anh Sơn, rằng: có một văn hóa Trịnh Công Sơn. Đúng thế, Trịnh Công Sơn ảnh hưởng đến tâm hồn người Việt như một văn hóa. Người ta thấy trong đó một cách yêu, cách sống, cách ứng xử với quê hương, với đất nước, với chiến tranh, với ḥa b́nh, với thiên nhiên, với lịch sử, với sự sống, với cái chết, với thực tại, với hư vô... Nó làm giàu thêm, đẹp thêm cho lối sống Việt, văn hóa Việt".
Nhà phê b́nh chia sẻ ông khó có thể kể ra ca khúc nhạc Trịnh yêu thích nhất. "Nhạc Trịnh hay khá đồng đều trên cả hai mảng chính trước đây là t́nh ca và phản chiến, trên cả ba chủ đề xuyên suốt là thân phận, quê hương và t́nh yêu. Ca khúc nào cũng được viết giản dị nhưng đều là những giai điệu vút lên từ tâm can máu huyết, nên ca khúc nào cũng là một mảnh hồn Trịnh, một kư thác Trịnh. Nó khiến cho ai đă yêu ông dường như đều phải yêu đủ, yêu trọn. Và thật khó khăn khi phải nói 'không' với ca khúc nào đó".
Có nhiều thế hệ từ Khánh Ly vẫn nối nhau hát nhạc Trịnh Công Sơn.
Trong chương tŕnh diễn ra tối 2/4, nhiều thế hệ hát nhạc Trịnh gồm Khánh Ly, Hồng Nhung, Cẩm Vân - Khắc Triệu, Quang Dũng, ca sĩ nhí Huyền Trân đứng chung sân khấu để tưởng nhớ nhạc sĩ. Sự tiếp nối cho thấy nhạc Trịnh vẫn tiếp tục chảy trong đời sống.
Khánh Ly chia sẻ bà hát nhạc Trịnh Công Sơn chỉ đơn giản v́ yêu. "Tôi cũng như cỏ cây ấy, cơn mưa xuống th́ nó mọc. Với tôi, nhạc Trịnh như lời an ủi, chia sẻ trong đời sống của ḿnh. Tôi mong mỏi mọi người cũng như tôi, t́m thấy ḿnh trong những ca khúc đó. Ông ấy không viết riêng cho ai đâu, ông ấy viết cho chúng ta. 'Em cứ hồn nhiên rồi em sẽ b́nh minh', đó là lời ông ấy nhắn nhủ tất cả chúng ta đấy".
Nữ danh ca khẳng định từ lúc bắt đầu cho đến hiện tại, không có điều ǵ làm cho bà chán mà nghĩ đến việc thôi hát Trịnh Công Sơn. "Tôi sẽ hát cho tới khi không hát được nữa".
Hồng Nhung chia sẻ cô yêu thích nhạc Trịnh từ khi mới là thiếu nhi. Cô biết ơn khi được trưởng thành cùng âm nhạc và con người nhạc sĩ nên mong muốn dành t́nh cảm, sự thăng hoa để thể hiện âm nhạc đó đến mọi người. Với Hồng Nhung, Trịnh Công Sơn là người thầy, người bạn mà cô may mắn được gắn bó trong 10 năm cuối cuộc đời nhạc sĩ. Hồng Nhung nói: "Trịnh Công Sơn dặn khi ra đường thấy ai vẫy tay với ḿnh th́ hăy vẫy tay lại, hăy dành ḷng tốt cho cuộc đời bởi không biết ngày sau có c̣n gặp nhau không. Đời sống nỗi buồn nhiều hơn và âm nhạc của anh cũng có điều đó nhưng nó lại luôn hướng tới niềm vui, những điều đẹp đẽ. Lúc nào anh cũng cổ vũ mọi người hăy yêu nhau đi".
Theo nữ ca sĩ, nhạc Trịnh Công Sơn gắn liền với đời sống người yêu nhạc ông nên mới có chuyện ngày xưa sinh viên đại học có tṛ xem bói bằng nhạc Trịnh. Với cô, mỗi thời đoạn cuộc sống khác nhau lại thấy phù hợp những bài hát khác nhau. "Hiện nay tôi cảm thấy yêu đời, biết ơn đời sống dành cho ḿnh rất nhiều trong cả sự nghiệp âm nhạc và cuộc sống gia đ́nh nên thích những bài hát viết về người mẹ hay hướng tới điều tốt trong mỗi ngày sống như*Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui, Mưa hồng...". Hồng Nhung tiết lộ đó là những ca khúc cô vẫn hát thầm mỗi ngày.*
Hồng Nhung tin rằng âm nhạc Trịnh Công Sơn sẽ không thành lịch sử mà tiếp tục đi cùng các thế hệ Việt Nam. Cô nh́n thấy t́nh yêu không đổi ở khán giả, từ thời Trịnh Công Sơn c̣n trẻ vác guitar gỗ đi các trường đại học cùng Khánh Ly hay giờ đây ở trường đại học thời đại internet, nhạc Trịnh vẫn vang lên như vậy.
Người nghe th́ có nhiều lựa chọn. Với nhiều người, chỉ Khánh Ly mới làm nên nhạc Trịnh. Nhà thơ Anh Ngọc gọi mối quan hệ giữa nhạc sĩ họ Trịnh và nữ danh ca là "mối lương duyên có một không ai của âm nhạc Việt Nam". Ngoài Hồng Nhung, Quang Dũng được đánh giá thể hiện tốt một số bài, với nhà thơ Anh Ngọc, người có thể hát nhạc Trịnh hay thứ hai sau Khánh Ly chính là Trịnh Công Sơn.
Với nhà phê b́nh Chu Văn Sơn, ông thừa nhận Khánh Ly là "ca sĩ lớn, thậm chí là ca sĩ vô song về hát nhạc Trịnh" nhưng ông cũng khá cởi mở để đón nhận những ca sĩ sau này như Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Lam, Tùng Dương hay Giang Trang... làm mới nhạc Trịnh Công Sơn. Theo ông, đây cũng chính là điều nhạc sĩ họ Trịnh khi c̣n sống mong muốn. "Mỗi ca sĩ ấy đem lại, hay đúng hơn, là tô đậm cho nhạc Trịnh ở một vẻ đẹp nào đó. V́ thế mà nhạc Trịnh được sống với nhiều b́nh diện, thậm chí nhiều đời sống. Tôi lấy ví dụ, thể hiện vẻ đẹp của trải nghiệm trong nhạc Trịnh, th́ khó ai qua được Khánh Ly, vẻ đẹp sang trọng khó ai b́ được Mỹ Linh, vẻ đẹp tươi tắn khó ai bằng Trịnh Vĩnh Trinh, Hồng Nhung, vẻ đẹp mê mị khó ai sánh được Tùng Dương, Thanh Lam, c̣n vẻ đẹp an nhiên th́ các anh tài khác có thể phải nhường Giang Trang...".
Trong cuộc tṛ chuyện về nhạc Trịnh, nhà thơ Anh Ngọc nhắc tới câu nói của Trịnh Công Sơn, đại ư con người ta hăy sống làm sao để "khi sống th́ đầy ắp sự có mặt, c̣n khi mất đi th́ đầy ắp sự vắng mặt". Trịnh Công Sơn đă làm được điều đó. Sự hiện diện của ông không phải bằng thể xác mà trong nỗi nhớ của hàng triệu người yêu nhạc Trịnh, trong ngày hôm nay - 1/4.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
:h afppy:
