Thất bại là mẹ thành công nhưng người đàn ông này chưa hề nếm mùi thất bại trong cuộc đời đấu vơ. Vơ sư này được mệnh danh là "con rồng Việt Nam". Tên thật là Trần Quốc Phi Long, cao thủ vơ thuật này sinh ra và lớn lên trong một gia đ́nh có truyền thống vơ thuật.
Vơ sư Phi Long (tên thật là Trần Quốc Phi Long, SN 1944, ở Đồng Phó, xă Tây Giang, huyện Tây Sơn, tỉnh B́nh Định). Ông là con thứ 3 trong tổng số 7 người con của vơ sư Trần Sỹ Nghĩa. V́ là con nhà vơ nên ngay từ khi Phi Long lên 6 tuổi, người cha đă dạy cho con trai những đường vơ cơ bản. Đến năm 10 tuổi, Phi Long tiếp tục được người bác ruột là vơ sư Trần Lại dạy vơ với mong muốn cháu ḿnh theo nghiệp vơ “cổ gia truyền”.

Vơ sư Trần Quốc Phi Long
Tuy nhiên, 2 năm sau, vào một buổi trưa, khi Phi Long c̣n đang đi học chưa về, vơ sư Trần Lại cùng 37 đồ đệ của ḿnh ra bờ sông Kôn Căng dù luyện vơ. Lúc này trời bỗng đổ mưa, một cơn sét đánh xuống làm ông Lại và 36 đồ đệ thiệt mạng, chỉ duy nhất ông Nguyễn Thêm sống sót.
“Hôm đó, v́ đi học nên tôi may mắn sống sót, nếu không th́ cũng chết rồi. Những ngày sau đó tang thương bao trùm cả huyện Tây Sơn. Đến nay, tôi và ông Thêm (hiện đang sống ở Đồng Phó) vẫn c̣n ám ảnh sự việc đau thương ấy”, vơ sư Phi Long cho biết.
Trốn nhà đi học vơ
Bác mất, việc học vơ bị gián đoạn nhưng v́ đam mê vơ thuật nên Phi Long cầu xin cha đi t́m thầy dạy vơ cho ḿnh. Thấy con trai tha thiết nên ông Sỹ cũng lặn lội đi t́m thầy giỏi về dạy vơ cho con. Sư phụ tại gia đầu tiên của Phi Long là vơ sư Nguyễn Thái Sơn (người ở huyện Hoài Ân, tỉnh B́nh Định). Lúc đó, thầy Sơn gần 60 tuổi, nổi tiếng bởi kỳ tích đánh được một con heo rừng rất to và hung dữ. Tuy nhiên, theo được 1 năm th́ thầy Sơn bị mổ ruột thừa nên xin nghỉ, việc học của Phi Long cũng bị gián đoạn.
Ngay sau đó, ông Sỹ nghe nói có thầy Trịnh Thiếu Anh (người ở huyện Hoài Nhơn, B́nh Định) có vơ học tài ba, đặc biệt là rất giỏi đối kháng nên t́m đến rước về nhà dạy vơ cho con. Dù vậy, dạy được một năm th́ chiến tranh loạn lạc, thầy Anh quay về cố hương nên việc học của Phi Long một lần nữa bị gián đoạn.
Thế là Phi Long lại xin cha mời thầy khác về dạy. Tuy nhiên, lúc này ông Sỹ cho rằng, với cá tính mạnh mẽ như thế, nếu tiếp tục học vơ, sau này con ḿnh sẽ gây ra tai họa nên cương quyết không cho học nữa. Dù bị cha nghiêm cấm nhưng Phi Long vẫn quyết tâm theo đuổi vơ thuật. Ông quyết định trốn nhà, đi xuống vùng suối nước nóng Hội Vân (xă Cát Hiệp, huyện Phù Cát, tỉnh B́nh Định) gặp và bái vơ sư Huỳnh Liểu (lúc ấy hơn 60 tuổi, c̣n gọi là Hương Kiểm Kính) làm sư phụ.
“Tôi quyết định bái vơ sư Huỳnh Liểu làm sư phụ là v́ ông ấy thường đi đánh vơ đài, thắng nhiều người Pháp. Một thời gian ngắn theo học, thầy xem tôi là môn sinh tâm đắc, quư mến như con cái trong nhà nên đă chỉ dạy ông rất cặn kẽ từ lư thuyết đến thực hành về vơ học, vơ y”, vơ sư Phi Long cho biết.
Học được 3 năm, Phi Long theo gia đ́nh thầy Huỳnh Liểu tản cư vào Phú Tài (TP.Quy Nhơn, tỉnh B́nh Định) tiếp tục trau dồi vơ nghệ. Tại đây, thầy Huỳnh Liểu cho ông đi đánh một số đài ở trong tỉnh và khu vực miền Trung, Tây Nguyên.
“Trận đấu đầu tiên trong nghề vơ của tôi là đánh với Nguyễn Thành Công (hiện đang định cư bên Mỹ) tại Trường Tiểu học Tuy Phước (huyện Tuy Phước, tỉnh B́nh Định).
V́ ông Nguyễn Xuân Thành (cha của ông Công) là bạn thân thiết với thầy tôi nên hai bên thỏa thuận đánh ḥa, chứ không phân định thắng thua”, vơ sư Phi Long nhớ lại.
Bị đánh găy chân sau 2 lần hạ đối thủ
Theo lời vơ sư Phi Long, năm 1967, vơ sư Huỳnh Liểu hướng dẫn con trai ḿnh là Huỳnh Thảo cùng với ông mở vơ đường Phi Long Thảo. Từ vơ đường này, Phi Long được sư phụ cho đi đánh đài thường xuyên và tạo nên danh tiếng lừng lẫy về sau.
Dù c̣n trẻ và mới lên đài thi đấu, nhưng trận nào Phi Long cũng thắng nên danh tiếng vang xa. Lúc này, cha ông mới biết con ḿnh trốn nhà t́m đến vơ sư Huỳnh Liểu học vơ.
“Khi tôi cũng có chút tiếng tăm, người dân ở Đồng Phó truyền tai nhau nên cha tôi mới biết tôi bấy lâu nay tôi trốn nhà theo thầy Liểu học vơ. Lúc ấy, tôi mới dám về lại gia đ́nh. Cũng may, cha mẹ không ruồng bỏ mà c̣n yêu thương tôi hết mực”, vơ sư Phi Long cho biết.
Vơ sư Phi Long cho biết: “Hồi ấy các vơ đường thường xuyên đến Phi Long Thảo mời vơ sĩ đi đánh cho họ. Những lần như thế sư phụ đều cho tôi đi đánh. Có điều, vơ sĩ khi đi đánh cho vơ đường nào th́ mang họ của vơ đường ấy, nên tôi mang nhiều danh xưng khác nhau”.
Theo đó, khi đi đánh cho vơ đường Lư Xuân Tạo ở các trận đài cánh Bắc tỉnh B́nh Định và Tây Nguyên, ông mang tên Lư Quốc Long. Từ tỉnh Phú Yên trở vào đến tỉnh B́nh Thuận, người ta biết ông với tên Huỳnh Long v́ đánh cho vơ sư Huỳnh Tiền biệt danh “Cáo già miền Nam”.
C̣n vùng Sài G̣n đi xuống miền Tây, ông mang tên Minh Long v́ đánh cho vơ sư Minh Cảnh, nhà vô địch quyền Anh Việt Nam trong những năm thập niên 40 của thế kỷ XX.
Ở vơ đường Phi Long Thảo được 2 năm th́ đến năm 1969, Phi Long được thầy Huỳnh Điểu cho phép xuất sư. Lúc này, ông quay về Đồng Phó, chính thức mở vơ đường và lấy vơ hiệu là Phi Long Long, gọi tắt là Phi Long. Vơ đường của ông đă đào tạo khá nhiều môn đồ khắp các tỉnh thành trong và ngoài nước.
Năm 1970, vơ sư Phi Long nghe tiếng vơ sư Lưu Lễ nổi danh đất An Khê (tỉnh Gia Lai) nên t́m đến thách đấu. Lúc đầu, Lưu Lễ tỏ vẻ coi thường Phi Long nhưng sau đó lại thất bại thảm hại. Sau khi thua trận, vơ sư Lưu Lễ tức giận trở về vơ đường rồi mời vơ sư nổi tiếng Hà Trọng Sơn đến nhà luyện tập, mong ngày phục thù.
Một năm sau, nhà hát Hoa Mộc Lan (tỉnh Kon Tum) mở vơ đài nên Lưu Lễ gặp Phi Long thách đấu để trả thù. “Lúc này, bằng sự chân t́nh nên tôi không muốn đấu tiếp v́ biết ông ấy sẽ thua.
Bởi dù có học ǵ đi nữa th́ cốt cách của người học vơ ngay từ đầu đă thiếu cơ bản th́ khó mà bù đắp được. Một điều nữa là người học vơ mà ỷ lại tông giống th́ ắt sẽ thua”, vơ sư Phi Long cho biết.
Dù nói bằng sự chân t́nh nhưng vơ sư Lưu Lễ không nghe nên vơ sư Phi Long phải miễn cưỡng đấu. Ngay trong hiệp 1, Phi Long đă hạ gục đối thủ bằng chân trái. Cú đá nhanh như gió, mạnh như vũ băo của Phi Long khiến đối phương trật quai hàm.
Theo vơ sư Phi Long, một tháng sau, một số người dân ở An Khê mời ông lên dạy vơ cho con họ. Thời gian này ông có quen với bà Nguyễn Thị Hường làm nghề may và thường xuyên qua lại nhà chơi. Biết được điều đó Lưu Lễ cùng học tṛ phục kích tại con đường vào nhà bà Hường chặn đánh ông để trả thù.
“Hôm đó tôi và một học tṛ từ trong nhà bà Hường ra nhưng may là học tṛ tôi đi ra phía sau để đi vệ sinh nên không bị đánh. C̣n tôi đi thẳng ra đường liền bị 37 thầy tṛ Lưu Lễ phục kích đánh găy chân trái.
Sau đó, học tṛ đưa tôi vào Bệnh viện An Khê, các bác sĩ nói phải tháo khớp chân nhưng tôi không đồng ư, v́ nghĩ tháo khớp là cuộc đời ḿnh bỏ đi. Sau đó, tôi về tự kê thuốc băng bó, phải điều trị rất lâu mới khỏi. Hồi đó tôi dùng thuốc rất nhiều chứ không là chết”, vơ sư Phi Long nhớ lại.
Đến năm 2002, vơ sư Lưu Lễ nhờ một người bạn thân của vơ sư Phi Long dẫn đến nhà xin lỗi. “Thấy tôi không thù oán ǵ, ổng rất hối hận. Và dù lớn tuổi hơn, nhưng sau đó ổng rất tôn trọng tôi. Về sau tôi cũng lên nhà ổng thăm chơi. Năm 2009 ổng qua đời v́ tuổi cao sức yếu”, vơ sư Phi Long cho biết.
Trận đánh hóa “rồng”
Trong cuộc đời đấu vơ của ḿnh, vơ sư Phi Long đánh 87 trận và chưa biết mùi thất bại là ǵ. Trong đó, có 68 trận hạ đối thủ trên đài, 19 trận c̣n lại đánh ḥa v́ đó là đánh giao hữu, thỏa thuận ḥa từ trước.
Trận đánh làm ông nhớ nhất đó là đánh với vơ sư Lam Chinh, người Campuchia, là lính chủng thiết giáp của quân Ngụy tại nhà hát Hoa Mộc Lan (tỉnh Kon Tum).
Theo vơ sư Phi Long, Lam Chinh là người duy nhất không những đứng vững khi biểu diễn song phi, mà c̣n nắm được vơ sĩ biểu diễn đưa lên cao. Chứng tỏ, nội công của Lam Chinh rất thâm hậu.
Vơ sư Phi Long giải thích: “Song phi là màn vơ sĩ phải phi lên để vượt qua 7 người đang đứng khom người phía trước. Sau đó hạ đối thủ ở trước mặt. Hồi ấy, chỉ duy nhất ḿnh Lam Chinh là đứng vững nhờ nội công thâm hậu. Do đó, các thầy bảo rằng, có được nội công mạnh đến thế là do Lam Chinh có gồng, có bùa nên không cho tôi đánh”.
“Tôi phân tích cho các thầy rằng, Lam Chinh có gồng để cơ thể lên nội công chịu được đ̣n đánh. Nhưng con mắt, lỗ tai th́ không thể lên nội công nên sẽ đánh vào những vị trí này.
C̣n bùa chú th́ lúc đối thủ niệm chú ḿnh dùng hầu quyền, sử dụng cái nhanh nhẹn của khỉ để tấn công ngay, làm đối thủ không kịp trở tay lúc bùa chưa nhập vào người.
Khi vào đánh, tôi áp dụng như vậy, làm Lam Chinh trở tay không kịp, chống cự không nổi nên ngă gục trên đài”, vơ sư Phi Long hào hứng kể.
Vơ sư Phi Long bảo, ở trận đánh này ông c̣n vận dụng đ̣n đạp hậu là sở trường của ḿnh để hạ gục đối thủ sau khi đă tấn công dồn dập. Ông cho biết: “Khi đang đánh mà đối thủ lùi hoặc dựa vào dây rin đài để mượn thế tấn công th́ sẽ dính đ̣n đạp hậu của tôi ngay. Lam Chinh cũng v́ lùi nên tôi mới hạ nhanh như vậy”.
Nói rồi, vơ sư hào hứng khoe học tṛ của ḿnh: “Cung Lê ở California (Mỹ) về đây bái tôi làm sư phụ. Trước đó nó đă học vơ và nhiều lần lên đài, tôi cũng thường xuyên theo dơi nó đánh, nên khi nó xin theo học, tôi bảo không dạy vơ nữa, nhưng sẽ dạy thêm những đ̣n đánh để áp dụng. Tôi dạy nó 3 đ̣n đánh, bảo nó về áp dụng công thủ hợp lư th́ sẽ làm bàn đạp được.
Về bên Mỹ, nó sử dụng đ̣n đạp hậu tôi dạy rất tốt. Nó quay những clip gửi về tôi xem, tôi thấy đối thủ đang đánh với nó mà giăn ra là dính đ̣n liền”.
Theo vơ sư Phi Long, thập bát binh khí ông đều học tốt, bởi với ông, học vơ cũng như văn. 18 binh khí đều sử dụng rất thành thạo nhưng ông lại chuyên về quyền.

Vơ sư Phi Long trong một lần lên đài thời c̣n trẻ.
Ông bảo: “Nếu dùng hổ quyền th́ mạnh quá, cương không thắng nhu, phải dùng nhu thắng cương. C̣n phụng hoàng quyền th́ quá trống trải, dễ bị đối phương tấn công. Dùng bạch hạc, kim kê quyền th́ quá yếu đuối. V́ vậy, tôi thường phối hợp giữa cái nhanh nhẹn của hầu quyền và cái uyển chuyển của linh miêu quyền để tạo ra tuyệt kỹ khi giao đấu với đối thủ”.
Cũng theo lăo vơ sư này, sau khi Lam Chinh gục ngă trên đài, giọng một chỉ huy quân Ngụy hô lớn: “Lên giết thằng Phi Long đi, để nó sống là tai họa”. Tiếng tên chỉ huy này vừa dứt, một đám lính Ngụy liền xông lên đài.
Ngay lập tức, Phi Long phá ṿng vây tháo chạy khỏi đài. Lính Ngụy đuổi theo dùng súng bắn liên hồi nhưng ông may mắn không trúng đạn. Sau đó, ông trở về Đồng Phó an toàn.
Sau trận đánh này, vơ sư Phi Long được mệnh danh là “rồng”, không chỉ nổi tiếng ở trong nước mà c̣n ở nước ngoài. Nghe danh tiếng, đại tá Nguyễn Văn Thoàn, Chủ tịch Tổng cục quyền thuật Việt Nam ở Sài G̣n lúc bấy giờ liền mời ông về làm huấn luyện viên. Ông được giao nhiệm vụ đi huấn luyện cho quân đội khi các đơn vị quân đội có nhu cầu.
Sau giải phóng năm 1975, ông được mời làm Chủ tịch Hội vơ thuật Tây Sơn. Đến năm 1980, Sở Thể dục – Thể thao B́nh Định mời ông về làm công tác tổ chức kiêm phong trào; đồng thời là huấn luyện viên đội tuyển vơ dân tộc (đối kháng) của tỉnh, phụ trách huấn luyện vơ thuật ở Bảo tàng Quang Trung (ở huyện Tây Sơn).
Hiện tại ông đang sống ở lưng chừng đèo An Khê (thuộc xă Tây Xuân, huyện Tây Sơn, tỉnh B́nh Định). Đó là nơi lăo vơ sư Phi Long quy ẩn 27 năm nay.