09/11/20
NY T- Trump's Tariffs? Coronavirus? China Exports are surging anyway!
2020 được cho là năm mà xuất khẩu của Trung Quốc bắt đầu bị đ́nh trệ. Tổng thống Trump đă áp đặt thuế quan rộng răi đối với hàng hóa Trung Quốc. Các nước như Nhật Bản và Pháp thúc ép các công ty chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Đại dịch đă làm tê liệt các nhà máy của Trung Quốc vào cuối tháng Giêng.
Nhưng trái ngược lại tất cả nhận định trên, các công ty Trung Quốc lại đang trở lại với sức mạnh khủng khiếp.
Cỗ máy không thể bị ngăn cản
Sau khi tái mở cửa vào cuối tháng Hai và đầu tháng Ba, các nhà máy của Trung Quốc đă bắt đầu bùng nổ xuất khẩu hàng hóa trở lại. Xuất khẩu đă tăng vọt trong tháng 7 lên mức cao thứ hai từ trước đến nay, gần tương đương với đợt cao điểm kỷ lục vào Giáng sinh tháng 12 năm ngoái. Quốc gia này đă giành được thị phần lớn hơn nhiều trên thị trường toàn cầu vào mùa hè này từ các quốc gia sản xuất khác, chiếm ưu thế vững vàng trong thương mại mà có thể duy tŕ ngay cả khi thế giới bắt đầu phục hồi sau đại dịch.
Trung Quốc đang cho thấy cỗ máy xuất khẩu của họ không thể bị ngăn cản - dù là bởi đại dịch covid - 19 hay là bởi chính quyền Tổng thống Trump. Khả năng phục hồi của quốc gia này không chỉ nằm ở chi phí thấp, lao động có kỹ năng và cơ sở hạ tầng hiệu quả, mà c̣n ở hệ thống ngân hàng do nhà nước kiểm soát đă cung cấp cho các doanh nghiệp nhỏ và lớn các khoản vay bổ sung để đối phó với đại dịch.
Đại dịch cũng cho thấy Trung Quốc đang ở vị thế tốt hơn các quốc gia xuất khẩu khác. Đất nước này đang sản xuất ra những thứ mà các bệnh viện và hộ gia đ́nh trên thế giới cần ngay bây giờ: thiết bị bảo vệ cá nhân, sản phẩm cải thiện nhà cửa và rất nhiều thiết bị điện tử tiêu dùng.
Ngược lại, nhu cầu về nhiều mặt hàng giá trị cao xuất khẩu bởi Mỹ và Châu Âu, như máy bay phản lực Boeing và Airbus đă giảm mạnh. Và với hầu hết các nền kinh tế ngoại trừ Trung Quốc hiện đang sa lầy trong suy thoái như hiện nay, nhu cầu cũng đang giảm đối với các mặt hàng mà hầu hết các nước đang phát triển xuất khẩu, đặc biệt là dầu.
Các gia đ́nh trên toàn thế giới đang cải tiến những ngôi nhà mà họ đang mắc kẹt bên trong. Họ mua sắm mọi thứ, từ màn h́nh máy tính và hệ thống âm thanh nổi đến các dụng cụ điện và pḥng xông hơi khô tại nhà - rất nhiều trong số đó được sản xuất tại Trung Quốc.
Hongyuan Furniture ở phía nam thành phố Quảng Châu đă thuê thêm 50 công nhân sau khi đơn hàng xuất khẩu cho các pḥng xông hơi khô tại nhà của họ tăng hơn gấp đôi trong năm nay. Cách Trung Sơn một quăng lái xe ngắn về phía nam, Star Rapid vẫn có lăi, chế tạo vỏ robot và nhanh chóng sản xuất các mô h́nh công nghệ cao - một quy tŕnh được gọi là tạo mẫu nhanh.
Tại Trueanalog, từng hàng công nhân tại những dăy bàn dài xanh ngắt dưới ánh đèn huỳnh quang tỉ mỉ lắp ráp loa âm thanh cho các pḥng thu chuyên nghiệp ở Mỹ. Trung Quốc thống trị thế giới về sản xuất các thành phần của một chiếc loa mà họ đang lắp ráp với nhau - cho dù là nam châm hay mút cao su.
"Trung Quốc sở hữu chuỗi cung ứng lớn nhất về các bộ phận để tạo ra một chiếc loa, và Trung Quốc có nguồn lao động ổn định với giá cả phải chăng nhất", theo Philip Richardson, ông chủ người Mỹ của Trueanalog cho biết.
Sự trợ giúp của chính phủ
Star Rapid, nhà sản xuất nguyên mẫu, đă được hưởng lợi từ các khoản vay của Trung Quốc. Trong ṿng vài ngày sau khi đại dịch bùng phát, 1 ngân hàng quốc doanh đă gọi điện cho Gordon Styles, giám đốc điều hành và chủ sở hữu người Anh của công ty, và liên tục thúc giục ông vay một khoản vay doanh nghiệp trị giá 1,4 triệu USD với lăi suất thấp, điều mà ông đă thực hiện ngay cả khi công ty vẫn có lăi. Các nhà chức trách Trung Quốc cũng tung một loạt các chính sách hỗ trợ cho công ty như giảm thuế, và tất cả những điều đó đă giúp doanh thu của công ty tăng thêm 3 phần trăm.
"Họ muốn đảm bảo rằng các công ty tốt, như họ tính toán, sẽ không rơi vào phá sản chỉ v́ thiếu một chút tiền mặt," ông nói.
Sức mạnh của "cỗ máy xuất khẩu" Trung Quốc làm phức tạp thêm nỗ lực của chính quyền Trump trong việc giảm thâm hụt thương mại. Ông Trump chỉ ra khoản thâm hụt là bằng chứng cho thấy các hành vi không công bằng của Trung Quốc đă gây tổn hại cho Mỹ, và đă vận động tranh cử với lời hứa sẽ cứng rắn hơn với Trung Quốc.
Tháng 1 năm ngoái, Trung Quốc hứa hẹn sẽ tăng mạnh hàng nhập khẩu từ Mỹ như một phần của thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc chiến kinh tế đang kéo dài và ngày càng gay gắt. Nhưng việc mua hàng thực tế đă bị chậm lại.
Thỏa thuận đă thay thế hầu hết các mức thuế quan mới của ông Trump, chủ yếu ở mức 25 phần trăm. Tuy nhiên, những mức thuế đó dường như không ngăn cản được việc nhiều người Mỹ tiếp tục mua các sản phẩm của Trung Quốc, một phần v́ thuế quan chỉ được thu trên giá trị bán buôn của sản phẩm khi chúng đến các bờ biển của Mỹ.
Hongyuan cho biết họ vẫn chưa gặp phải bất kỳ sự cạnh tranh mới nào từ các nhà sản xuất pḥng xông hơi khô tại nhà có trụ sở ở nơi khác, mặc dù phải đối mặt với mức thuế 25% của Mỹ trong hai năm qua. Hongyuan cũng có quyền tiếp cận với hàng chục nhà cung cấp trong bán kính rất gần và cạnh tranh mạnh mẽ để sản xuất cửa kính và bản lề rẻ tiền với chi phí thấp nhất.
V́ vậy, Hongyuan có đủ khả năng để nhập khẩu gỗ từ Canada về Thái B́nh Dương, xẻ gỗ và đánh bóng rồi lắp ráp vào các pḥng xông hơi khô tại nhà, sau đó vận chuyển các pḥng xông hơi khô trong bộ dụng cụ trở lại Thái B́nh Dương với giá thấp hơn chi phí sản xuất các pḥng xông hơi khô ở Mỹ . Người ta vẫn sử dụng lao động chân tay đáng kể, mặc dù máy cưa tự động do Trung Quốc sản xuất hiện nay lấy gỗ ở một đầu và cho ra những tấm ván có nhiều h́nh dạng và kích thước khác nhau ở đầu kia.
Lợi thế về chi phí như vậy đă giúp tăng tỷ trọng của Trung Quốc trong tổng kim ngạch xuất khẩu của thế giới lên gần 20% trong II năm nay, so với mức 12,8% của quư II/2018 và 13,1% của quư II năm ngoái, Rajiv Biswas, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á tại IHS Markit.
Trung Quốc hiện đang chứng tỏ sức mạnh trong việc xuất khẩu đa lĩnh vực. Thặng dư thương mại của Trung Quốc đă tăng vọt vào mùa hè này, đặc biệt là vào tháng Bảy. Xuất khẩu của Trung Quốc được hỗ trợ bởi đồng nhân dân tệ đang yếu một cách bí ẩn ngay cả khi nền kinh tế đă tái sinh từ đại dịch với tốc độ tăng trưởng mạnh hơn so với bất kỳ quốc gia nào khác.
Lợi thế đồng nhân dân tệ
Các nhà kinh tế nước ngoài nghi ngờ chính phủ Trung Quốc đă sử dụng biện pháp kiểm soát chặt chẽ hệ thống tài chính của nước này để giữ cho đồng Nhân dân tệ yếu hơn. Có lẽ hệ thống ngân hàng quốc doanh đă bán một lượng lớn đồng nhân dân tệ và mua USD hoặc euro để hỗ trợ các loại tiền tệ đó.
Tuy nhiên, lợi thế của Trung Quốc không chỉ nằm ở đồng nội tệ yếu. Trung Quốc đă xây dựng mạng lưới tàu cao tốc kết nối 700 thành phố trong một thập kỷ. Quốc gia này cũng có lượng lao động dồi dào, văn hóa làm việc nhiều giờ và các công đoàn nghiêm khắc. Các nhà sản xuất không bị cản trở bởi luật chống ô nhiễm môi trường như ở nhiều nước khác.
Chắc chắn, sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi những thay đổi về địa chính trị, chẳng hạn như nếu các quốc gia khác yêu cầu các công ty chuyển một phần chuỗi cung ứng của họ đi nơi khác. Mỹ và Nhật Bản đă bắt đầu làm như vậy. Các chính phủ châu Âu như Pháp đă bắt đầu đi theo hướng tương tự, đặc biệt là đối với nguồn cung cấp y tế. Các công ty lớn có khả năng thiết lập các chuỗi cung ứng hoàn toàn mới ở những nơi khác, như Foxconn của Đài Loan và Apple, đang t́m kiếm các giải pháp thay thế.
Tuy nhiên, đại dịch đă khiến nhiều chuyến bay ngừng hoạt động và hậu cần chậm lại, ít nhất là tạm thời ngăn cản những nỗ lực chuyển nhà máy sang các nước khác. Nhiều công ty đa quốc gia đă cắt giảm đầu tư v́ nhu cầu toàn cầu chậm lại, và do đó, có rất ít tiền để thiết lập các hoạt động mới ở những nơi khác.
"Trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu, các công ty sẽ không thoái vốn trừ khi các rào cản thương mại buộc họ phải làm vậy. Các công ty thà đóng cửa các cơ sở cũ c̣n hơn là mở những cơ sở mới", Joerg Wuttke, Chủ tịch Pḥng Thương mại Châu Âu tại Trung Quốc, cho biết.
Mỹ Linh
Links:
https://www.nytimes.com/2020/08/31/business/trumps-tariffs-coronavirus-china-exports.html