Nước Mỹ vừa ghi nhận thêm một cú sốc lớn. Khi lạm phát lên cao kỷ lục, trái với hầu hết dự báo trước đó. Nền kinh tế lớn nhất thế giới khó tránh khỏi một kịch bản tồi tệ.
Lạm phát lên đỉnh cao mới
Bộ Lao động Mỹ vừa công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 5 với mức tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước. Mức lạm phát này là cao nhất kể từ 1981 và cao gấp hơn 4 lần so với mức chuẩn 2% mà Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đặt ra để đảm bảo nền kinh tế phát triển lành mạnh.
Như vậy, t́nh h́nh đă không tốt đẹp như kỳ vọng. Sau khi vọt lên mức cao kỷ lục 40 năm hồi tháng 3: 8,5%, lạm phát tại Mỹ đă giảm xuống 8,3% trong tháng 4 nhưng đang có xu hướng tăng trở lại.
Trong khoảng thời gian dài, Fed đă có những nhận định sai lầm về t́nh trạng lạm phát của nước Mỹ. Chủ tịch Fed Jerome Powell và các thành viên nhiều lần cho rằng lạm phát của nước Mỹ chỉ là “tạm thời” do sự đứt găy nguồn cung do đại dịch Covid-19. Gần đây, nhiều tổ chức c̣n cho rằng, mức 8,5% hồi tháng 3 đă là đỉnh và lạm phát Mỹ có xu hướng giảm trở lại.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, lạm phát vẫn chưa ngừng tăng và vừa lập đỉnh cao mới trong 42 năm qua. Chỉ số niềm tin người tiêu dùng Mỹ xuống mức thấp hơn so với thời điểm dịch Covid-19 bùng phát đầu năm 2020.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, trong phiên điều trần trước Quốc hội tuần qua, thừa nhận rằng nước Mỹ sẽ phải đối mặt với t́nh trạng lạm phát cao và kéo dài, tiếp tục đặt mức 6,3% cho năm 2023.
Lạm phát Mỹ gia tăng trở lại và lên đỉnh cao mới chủ yếu do giá năng lượng tăng vọt, tăng thêm 34,6% trong ṿng một năm qua. Trong khi đó, giá lương thực tăng hơn 10%. Giá xăng dầu, hàng hóa và dịch vụ ở Mỹ đồng loạt tăng cao. Riêng trong tháng 5, giá xăng tại Mỹ tăng thêm 4,1%, lên khoảng 27 ngh́n đồng/lít.
Lư do là bởi ảnh hưởng của cuộc xung đột tại Ukraine, việc Trung Quốc đóng cửa để kiểm soát dịch và một số nhà máy lọc dầu lớn tạm đóng cửa.
Lạm phát tiếp tục dâng cao là mối đe dọa đối với chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Cuộc xung đột đă đẩy giá khí đốt và thực phẩm trên thế giới tăng cao. Trong khi, Ukraine và Nga là những nước cung cấp lúa ḿ và ngô chính của thế giới song xuất khẩu bị đ́nh trệ. Ukraine có 20 triệu tấn ngũ cốc phải lưu trữ và đang t́m cách xuất khẩu.
Theo một khảo sát của ABC News trong tuần trước, có tới 71% người Mỹ không đồng t́nh cách Tổng thống Biden xử lư lạm phát. Nhiều người cao buộc chính quyền Biden chi tiêu mạnh tay, khiến lạm phát tăng và chính sách chống nhiên liệu hóa thạch của ông dẫn tới tăng giá nhiên liệu.
Kinh tế Mỹ khó thoát suy thoái
Theo CNBC, các chuyên gia cho rằng, nước Mỹ khó tránh khỏi một cuộc suy thoái, có thể bắt đầu vào quư III/2022 khi lạm phát tăng vọt trong khi tâm lư người tiêu dùng tụt dốc và tiết kiệm của người dân sụt giảm.
Trước đó, trong quư I, Mỹ đă ghi nhận tăng trưởng âm 1,4%.
Cuối tuần qua, thị trường chứng khoán Mỹ đă phản ánh sự lo ngại của giới đầu tư với việc chỉ số công nghiệp Dow Jones giảm gần 900 điểm (tương đương hơn 2,7%), trong khi đó chỉ số công nghệ tụt giảm hơn 3,5%, c̣n chỉ số tầm rộng S&P 500 giảm hơn 2,9%.
Giới đầu tư lo ngại Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đẩy mạnh thắt chặt chính sách tiền tệ để chống lạm phát, cái kết là nền kinh tế Mỹ sẽ suy thoái. Thậm chí, t́nh trạng đ́nh lạm xảy ra - kinh tế đ́nh trệ trong khi lạm phát cao.
Fed đă nâng lăi suất hai lần trong năm nay, một lần thêm 25 điểm phần trăm trong tháng 3 và một lần 50 điểm phần trăm trong tháng 5. Lăi suất cơ bản của Mỹ đă từ mức thấp kỷ lục 0-0,25% lên mức 0,75-1%.
Theo những tín hiệu từ Fed và tín hiệu từ thị trường, Fed sẽ tiếp tục nâng lăi suất thêm 50% điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 6 và một mức tăng tương tự trong cuộc họp tháng 7.
Theo CME Group, lăi suất tại Mỹ sẽ tăng lên 2,75-3% vào cuối năm nay.
Nỗi lo đối với các nhà đầu tư là: ngân hàng trung ương Mỹ có thể tạo ra một sai lầm nữa, sau sai lầm coi nhẹ lạm phát trong năm trước. Sai lầm lần này có thể d́m nền kinh tế Mỹ vào suy thoái.
Thị trường tài chính thế giới chao đảo
Ngay sau cú sốc tại Mỹ, thị trường tài chính thế giới chao đảo. Giá vàng tăng vọt, từ mức quanh 1.830-1.850 USD/ounce có lúc lên gần 1.890 USD/ounce. Thị trường chứng khoán nước nước tụt giảm mạnh. Thị trường tiền số cũng chịu áp lực bán ra. Giá đồng Bitcoin tụt từ ngưỡng 30.000 USD xuống 26.000 USD.
Nước Mỹ đặt mục tiêu giảm lạm phát là ưu tiên số 1, trong khi châu Âu cũng có những bước đi đầu tiên. Trong cuộc họp hôm 9/6, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) quyết định giữ nguyên chính sách tiền tệ nhưng cho biết sẽ nâng lăi suất bắt đầu từ tháng 7, thêm 25 điểm cơ bản. Đồng thời, ECB c̣n để ngỏ khả năng nâng lăi suất mạnh hơn (có thể là 50 điểm phần trăm) vào tháng 9 trong bối cảnh lạm phát cao kỷ lục, nhiều nước ghi nhận mức tăng 2 con số.
Như vậy, lần đầu tiên trong hơn 1 thập kỷ, nhiều khả năng ECB sẽ nâng lăi suất và chấm dứt chương tŕnh mua tài sản quy mô lớn vào ngày 1/7.
Hội đồng Thống đốc ECB cũng dự kiến sẽ “nâng lăi suất dần dần nhưng kéo dài”.
Theo lộ tŕnh này, lăi suất cơ bản của khu vực sẽ tăng lên ít nhất lên mức 0% vào cuối quư III/2022, từ mức -0,5% hiện tại. Kỷ nguyên lăi suất âm kéo dài 8 năm qua sẽ chấm dứt và nó cũng đánh dấu sự kết thúc của nhiều năm thực hiện kích thích kinh tế của ECB.
Tổng cộng, hơn 60 ngân hàng trung ương các nước đă nâng lăi suất trong năm 2022 để chống lại lạm phát.
Hôm 7/6, Ngân hàng Thế giới (WB) hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm nay xuống c̣n 2,9%, so với mức dự báo 4,1% do tổ chức này đưa ra hồi tháng 1/2022; đồng thời cảnh báo nhiều quốc gia có thể suy thoái khi nền kinh tế nước họ rơi vào t́nh trạng lạm phát đ́nh đốn (stagflation) giống như thời thập niên 70.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
