Đồng USD dầu mỏ của Hoa Kỳ gặp rủi ro

Trung Quốc và Nga tách thương mại khí đốt của mình khỏi đồng USD

Quý vị đang nghĩ rằng giá năng lượng đang cao ư? Mức giá này có thể vẫn còn thấp trong ngắn hạn.

Nền kinh tế toàn cầu có liên quan với nhau, trong đó Trung Quốc đang mấp mé gần tâm điểm của mối tương quan này. Không có gì chứng minh điều này tốt hơn mối tương quan của giá khí đốt toàn cầu và việc Trung Quốc quản lý kém nền kinh tế của họ thông qua việc liên tục có các đợt phong tỏa tại các khu vực do COVID, hết tháng này qua tháng khác.

Giá khí đốt cao hơn mức trung bình do Nga xâm lược Ukraine và dẫn đến các lệnh trừng phạt và các lệnh trừng phạt đáp trả. Nhưng nền kinh tế bị phong tỏa của Trung Quốc lại làm giảm nhu cầu về năng lượng. Trạng thái này có thể thay đổi nhanh chóng nếu ông Tập Cận Bình mở cửa nền kinh tế Trung Quốc sau đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sắp tới, làm tăng giá năng lượng toàn cầu. Ông ta có mọi động cơ để làm như vậy, vì khi đã có nhiệm kỳ thứ ba, thì ông ta sẽ có ít lý do hơn để tiếp tục chính sách “zero COVID” đã thất bại của mình.

Phần lớn khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) mà lẽ ra Nga sẽ gửi đến Âu Châu, nếu không có cuộc chiến năng lượng, đang bị trì hoãn — hoặc là do các thủ đô ở Âu Châu muốn trừng phạt Moscow vì cuộc xâm lược này, hoặc là do chính Moscow đang trừng phạt Âu Châu bằng đòn phủ đầu cắt giảm nguồn cung.

Để duy trì doanh thu cho Nga, LNG đó phải được bán đến một nơi nào đó — chẳng hạn như Trung Quốc, thị trường có khả năng là lớn nhất thế giới — do đường ống ở Siberia và nhiều hơn nữa đã được lên kế hoạch. Năm 2021, Nga đã xuất cảng 16.5 tỷ mét khối khí sang Trung Quốc, và tính đến hôm 07/09, họ đang định giá xuất cảng năng lượng trong tương lai chia theo tỷ lệ 50-50 giữa đồng rúp Nga và đồng nhân dân tệ Trung Quốc. Sự dàn xếp này gây áp lực giảm đối với nhu cầu USD trên toàn cầu và tăng áp lực lên lạm phát.

Nhưng nền kinh tế đang chậm lại của Trung Quốc đang làm giảm nhu cầu về LNG của nước này. Do đó, giá LNG ở Á Châu đang giảm trong ngắn hạn trong khi giá ở Âu Châu lại tăng. Các nhà kinh doanh năng lượng của Trung Quốc đã lợi dụng chênh lệch giá này để kiếm lợi. Bắc Kinh có thể mua LNG từ Nga với giá rẻ và bán nó, đôi khi trực tiếp sang Âu Châu, với giá cao hơn.

Một chuyến hàng LNG, giống như chuyến hàng được Tập đoàn JOVO của Trung Quốc bán lại gần đây cho một bên mua của Âu Châu, được biết là có thể mang lại lợi nhuận lên tới 100 triệu USD. Sinopec đã bán 45 chuyến hàng LNG trên thị trường quốc tế, giúp tháo gỡ được các LNG khác để giao hàng rẻ hơn tới mọi nơi, bất kể nó có đi thẳng đến Âu Châu hay không.

Tờ Financial Times lưu ý: “Khi Âu Châu cố gắng thoát khỏi sự phụ thuộc vào Nga về năng lượng, thì điều trớ trêu là khu vực này ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc.”



Một khung cảnh cho thấy bến dầu thô Kozmino trên bờ Vịnh Nakhodka gần thành phố cảng Nakhodka, Nga, hôm 12/08/2022. (Ảnh: Tatiana Meel Reuters)
Tất cả những ai quan tâm đến lợi nhuận và sức mạnh kinh tế của Hoa Kỳ và các đồng minh đều có một động cơ ngắn hạn để nhắm mắt làm ngơ trước hành động sai trái khi dầu và khí đốt của Nga lọt qua các lệnh trừng phạt đầy lỗ hổng đối với Âu Châu thông qua Trung Quốc. Giữ nguồn cung của Nga trên thị trường giao ngay là rất quan trọng để hạn chế lạm phát và tránh suy thoái ở phương Tây, nhưng hành động này cũng làm tăng ảnh hưởng của Bắc Kinh.

Các biện pháp trừng phạt không sai; chúng chỉ gây phản tác dụng với việc giá cả cao hơn, vì vậy ông Vladimir Putin tiếp tục kiếm tiền, cũng như những người bạn của ông ấy ở Bắc Kinh và New Delhi. Bất cứ khi nào giá năng lượng giảm, các nhà độc tài năng lượng ở Moscow, Tehran, và Riyadh có lý do để bắt đầu một cuộc chiến và khiến các nhà kinh doanh dầu sợ hãi mà mua nhiều hơn ngay lúc này để phòng bị khi cần và các nhà xuất cảng gửi hàng đi ít hơn. Kết quả là: giá năng lượng cao hơn trên khắp thế giới.

Ả Rập Xê Út tìm kiếm một mức giá dầu tối thiểu trong dài hạn là 100 USD/thùng, và các lệnh trừng phạt đối với Nga và Iran đã đưa họ đến mức giá ấy và hơn thế nữa. Nếu các biện pháp trừng phạt bắt đầu hoạt động hiệu quả hơn, thì cái giá phải trả có thể tăng cao hơn nhiều.

Trong khi việc bỏ qua tác động của hydrocarbon trong việc gây ra chiến tranh là thức thời, thì các nền dân chủ yêu cầu giới hạn giá dầu, và lãnh đạo OPEC+ (Tổ chức các Quốc gia Xuất cảng Dầu mỏ, cùng với Nga và các đồng minh năng lượng) vốn đang yêu cầu mức giá dầu tối thiểu, đang ngày càng trở nên đối đầu.

Tình trạng đối đầu này vốn không nhất thiết phải xảy ra. Ả Rập Xê Út có truyền thống là đồng minh thân cận của Hoa Kỳ. Để đổi lấy việc bán vũ khí và phòng vệ đối với các quốc gia như Iraq và Iran, họ mở rộng kho dầu to lớn của mình bất cứ khi nào Hoa Thịnh Đốn yêu cầu giảm giá năng lượng.

Tuy nhiên, việc họ đưa Nga vào OPEC+, và mối quan hệ ngày càng thân thiện với Bắc Kinh khiến chúng ta lo ngại. Riyadh đang nghiêng về phía những đồng minh độc tài trên khắp thế giới và đang bắt đầu vũ khí hóa việc kiểm soát dầu của mình để chống lại các mục tiêu chính sách ngoại giao của Mỹ.

Nga và Trung Quốc có mối quan hệ bền chặt vì mỗi bên đều có những gì bên kia cần và cả hai đều muốn độc lập khỏi các lệnh trừng phạt của phương Tây. Người Ả Rập Xê Út sẽ dệt hoa trên gấm cho họ.

Vấn đề căn bản là các nhà độc tài trên thế giới ngày càng mạnh hơn và có tổ chức hơn. Chiến tranh và giá năng lượng cao tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình này. Sức mạnh chung ngày càng tăng của họ làm giảm nỗi sợ hãi về những hậu quả kinh tế hoặc quân sự từ phương Tây do vi phạm luật pháp quốc tế. Thực thi pháp luật đã khó, nhưng chúng ta càng chờ đợi lâu, thì việc thực thi ấy càng trở nên khó khăn hơn.

Vân Du