Ông trùm Wagner trong vụ nổi loạn ở Nga là ai?

[Romano]

Hãng quân sự tư nhân Nga Wagner ít được biết đến nhưng nó đã trở thành tâm điểm chú ý từ khi ông trùm Yevgeny Prigozhin đưa lực lượng này về thành phố Rostov-on-Don trong vụ nổi loạn ở Nga.Vụ nổi loạn của ông trùm Wagner hôm 24/6 diễn ra sau nhiều mâu thuẫn giữa lực lượng này với Bộ Quốc phòng Nga về "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine.
Washington Post và New York Times dẫn các nguồn thạo tin cho biết, từ giữa tháng 6, giới tình báo Mỹ đã phát hiện những dấu hiệu cho thấy nguy cơ Wagner tiến hành một cuộc nổi loạn ở Nga.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden và các chỉ huy quân sự đã được thông báo về sự chuẩn bị của Wagner ngay từ ngày 21/6. Giới tình báo Mỹ cũng tin rằng, bản thân Tổng thống Putin đã nắm được thông tin ít nhất trước một ngày về việc ông trùm Prigozhin chuẩn bị nổi loạn.Wagner là một phần quan trọng trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine, khi lực lượng này được sử dụng để giành quyền kiểm soát và trấn giữ các thành phố như Bakhmut. Tuy nhiên, thời gian gần đây, ông chủ Prigozhin nhiều lần công khai thể hiện quan điểm đối ngược với các lãnh đạo quân đội Nga, đồng thời từ chối ký hợp đồng hợp tác với Bộ Quốc phòng Nga.
Căng thẳng giữa Bộ Quốc phòng Nga và Wagner leo thang đáng kể hôm 23/6, khi Prigozhin cáo buộc lực lượng Nga đã không kích trại dã chiến của Wagner ở miền Đông Ukraine. Cuối ngày hôm đó, Prigozhin đưa ra những phát biểu ghi âm có vẻ kêu gọi nổi dậy chống lãnh đạo quân đội Nga, nhưng thể hiện mơ hồ trong việc nêu ra kế hoạch của mình.
Ngày 24/6, Prigozhin tuyên bố lực lượng Wagner đã rời Ukraine vào Nga và đã đến thành phố Rostov-on-Don, nơi đặt trụ sở quân sự của Nga ở khu vực phía Nam và giám sát chiến dịch quân sự ở Ukraine. Trong báo cáo tình báo cập nhật, Bộ Quốc phòng Anh nhận định lực lượng của Prigozhin dường như đã kiểm soát trụ sở quân đội.
Trong phát biểu trên truyền hình cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi cuộc nổi dậy của Wagner là “cú đâm sau lưng” vào thủ đô Moscow.
Tuy nhiên, đến tối 24/6, Prigozhin thông báo trên Telegram rằng lực lượng Wagner sẽ quay lại vị trí đóng quân. Căng thẳng có vẻ đã được giải toả.
Ông trùm Yevgeny Prigozhin là ai?
Theo thông tin trên báo chí phương Tây, Wagner là một nhóm hoạt động như một công ty quân sự tư nhân, còn gọi tắt là PMC. PMC có thể được chính phủ thuê để thực hiện các dịch vụ an ninh hoặc chiến đấu.Mô hình này không phải hiếm. Mỹ cũng sử dụng các công ty quân sự tư nhân trong những cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan.Khi Wagner ngày càng nổi lên, cái tên Yevgeny Prigozhin, ông chủ của lực lượng này cũng được nhiều người chú ý. Yevgeny Prigozhin đi lên từ nghề bán xúc xích, từng điều hành một công ty cung cấp thực phẩm, với các hợp đồng cung cấp cho Điện Kremlin, vì thế, người đàn ông này còn được gọi là “đầu bếp của Tổng thống Putin”.
Ông trùm 62 tuổi sinh ra ở St. Petersburg, ban đầu phủ nhận liên quan đến Wagner. Thế nhưng năm ngoái, ông đã thừa nhận vai trò lãnh đạo lực lượng này.
Prigozhin dấn thân vào lĩnh vực quân sự từ năm 2014 với quyết định thành lập công ty Wagner. Các thành viên Wagner là cựu binh Nga được Prigozhin tuyển mộ để hỗ trợ Nga bảo vệ lợi ích và an ninh quốc gia.

Prigozhin bị FBI truy nã vì "Âm mưu lừa gạt Mỹ". Cơ quan thực thi pháp luật Liên bang Mỹ đang treo thưởng 250.000 USD cho bất kỳ ai cung cấp thông tin giúp bắt được Prigozhin. Ông trùm này bị Mỹ cáo buộc đóng vai trò giám sát những hoạt động can thiệp chính trị và bầu cử của Cơ quan nghiên cứu Internet có trụ sở tại St. Petersburg từ năm 2014 - 2018. FBI cáo buộc cơ quan mà Prigozhin là người tài trợ đã can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.