Phản ứng quốc tế về cuộc đảo chính tại Niger

[Romano]

Tổng thống Niger Mohamed Bazoum hôm qua (26/7) bị quân đội phế truất sau vài giờ bắt giữ. Thế giới lập tức bày tỏ quan ngại về cuộc đảo chính, trong khi các quốc gia châu Phi nỗ lực tìm cách hòa giải.Trong một tuyên bố trên truyền hình, người phát ngôn quân đội Niger, Đại tá Amadou Abdramane cho biết: “Ngày 26/7/2023, chúng tôi - lực lượng quốc phòng và an ninh, họp trong Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc (CLSP) ra quyết định chấm dứt chính quyền Niger mà bạn biết. Điều này xảy ra trong bối cảnh tình hình an ninh, sự quản lý kinh tế và xã hội yếu kém. Chúng tôi khẳng định tôn trọng tất cả các cam kết mà Niger đã ký kết. Chúng tôi cam kết với người dân Niger và cộng đồng quốc tế rằng sẽ đảm bảo mọi nguyên tắc về nhân quyền”.Người phát ngôn quân đội Niger cho biết, biên giới trên bộ và trên không của nước này đã bị đóng cửa cho đến khi tình hình ổn định. Từ 22h đến 5h sáng mỗi ngày, điện sẽ bị cắt trên toàn quốc cho tới khi có thông báo mới. Quân đội Niger cũng cảnh báo sẽ chống lại bất kỳ sự can thiệp nào của nước ngoài.

Phản ứng trước các diễn biến tại Niger, Người phát ngôn Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric cho biết: “Tổng Thư ký đang theo sát tình hình ở Niger. Ông lên án mạnh mẽ nhất mọi nỗ lực giành chính quyền bằng vũ lực và phá hoại nền quản trị dân chủ, hòa bình và ổn định ở Niger. Tổng Thư ký kêu gọi tất cả các bên liên quan thực hiện kiềm chế và đảm bảo bảo vệ trật tự hiến pháp. Liên Hợp Quốc sát cánh cùng Chính phủ và người dân Niger”.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng “bày tỏ sự ủng hộ vững chắc của Mỹ" với Tổng thống Niger, đồng thời nhấn mạnh rằng quan hệ kinh tế - an ninh mạnh mẽ giữa Mỹ và Niger phụ thuộc vào khả năng duy trì quản trị nền dân chủ, cũng như tôn trọng pháp quyền và nhân quyền".

“Tôi đã nói chuyện với Tổng thống Bazoum vào sáng sớm nay và nói rõ rằng Mỹ kiên quyết ủng hộ ông ấy với tư cách là Tổng thống được bầu cử dân chủ. Chúng tôi kêu gọi trả tự do cho ông ấy ngay lập tức. Chúng tôi lên án mọi nỗ lực giành chính quyền bằng vũ lực. Chúng tôi đang tích cực tham gia với chính phủ Niger cũng như với các đối tác trong khu vực và trên toàn thế giới, chúng tôi sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi tình hình được giải quyết một cách thích hợp và hòa bình”.

Liên minh châu Âu (EU) cũng tuyên bố không ủng hộ bất kỳ động thái nào nhằm lật đổ nền dân chủ ở Niger. Bộ Ngoại giao Pháp, Algeria cho biết đang theo dõi tình hình Niger một cách cẩn thận và “lên án những nỗ lực giành chính quyền bằng vũ lực”.

Tổ chức Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) cũng lên án vụ việc. Tổng thống Nigeria Bola Tinubu - Chủ tịch hiện tại của ECOWAS cho biết, Khối các quốc gia này và tất cả những người yêu dân chủ trên toàn thế giới sẽ không dung thứ cho bất kỳ tình huống nào làm tổn hại chính phủ được bầu cử dân chủ.

Tối 26/7 (theo giờ địa phương), Tổng thống Benin Patrick Talon lên đường tới Niger để làm trung gian hòa giải cuộc khủng hoảng. Ông khẳng định sẽ sử dụng mọi phương cách cần thiết để khôi phục trật tự hiến pháp tại Niger.

Ông Bazoum được bầu làm Tổng thống Niger vào năm 2021, lên nắm quyền vào thời điểm quốc gia này đang chìm trong nghèo đói. Kể từ khi giành độc lập năm 1960, tại Niger đã xảy ra 4 cuộc đảo chính cũng như nhiều âm mưu giành quyền lực khác, trong đó có cả các hành động nhằm vào chính ông Bazoum.