Còn nhiều cam go dù Nga sẵn sàng quay lại Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen

[Romano]

Thoả thuận Ngũ cốc Biển Đen đứng trước cơ hội được hồi sinh khi mới đây Nga khẳng định sẵn sàng quay lại "ngay lập tức" thỏa thuận, tuy nhiên với điều kiện phần nội dung mà Nga quan ngại phải được thực hiện.
Người phát ngôn điện Kremlin, Dmitry Peskov cho biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm vào sáng 2/8 với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan, trong đó tái khẳng định lập trường của nước này về số phận của Thoả thuận xuất khẩu ngũ cốc Biển Đen.

“Nga và Tổng thống Putin đã nói điều này 100 lần rồi. Nga sẵn sàng quay lại thỏa thuận ngay lập tức - không chỉ các cuộc đàm phán, mà cả chính thỏa thuận, chỉ cần thoả thuận được thực hiện phần liên quan đến Nga. Tuy nhiên cho đến nay điều này đã không được thực hiện” - ông Peskov nói.Phản ứng của Nga được đưa ra trong bối cảnh, mới đây đặc phái viên Mỹ tại Liên Hợp Quốc bà Linda Thomas-Greenfield cho biết có "dấu hiệu" cho thấy Nga có thể muốn quay lại thảo luận về thỏa thuận, nhằm cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc bằng đường biển. Đặc phái viên Mỹ tại Liên hợp quốc cho rằng, việc quay trở lại Thoả thuận đem lại lợi ích cho cả phía Nga.

“Chúng tôi đã thấy những dấu hiệu Nga quan tâm đến việc quay lại các cuộc thảo luận. Vì vậy, chúng tôi sẽ chờ xem liệu điều đó có thực sự xảy ra hay không. Tuy nhiên chúng tôi chưa thấy bất kỳ bằng chứng nào về điều đó, nhưng trên thực tế nếu Nga muốn đưa phân bón của mình ra thị trường họ sẽ phải quay lại thỏa thuận này” - bà Greenfield cho hay.

Theo các chuyên gia, việc Nga quay trở lại Thoả thuận không phải là không có khả năng, tuy nhiên điều này sẽ buộc Mỹ và các nước phương Tây điều chỉnh các lệnh cấm vận về tài chính và hậu cần đối với các nhà xuất khẩu Nga, hoặc chí ít cũng phải có các quy định riêng lẻ đối với các công ty xuất khẩu của Nga tham gia Thoả thuận. Nếu không trạng thái “đóng băng” Thoả thuận sẽ tiếp tục kéo dài vô thời hạn và người chịu thiệt hại là tất cả các bên, đặc biệt là Ukraine – bên đang được hưởng lợi nhất hiện nay.

Thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ đã được ký vào tháng 7/2022 tại Thổ Nhĩ Kỳ - tạo ra một hành lang an toàn để xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine từ ba cảng của nước này - Odesa, Yuzhny và Chornomorsk.

Cùng với đó là một thỏa thuận riêng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyến hàng thực phẩm và phân bón của Nga. Nhưng từ lâu Nga cho biết các phần của thỏa thuận liên quan đến những mặt hàng xuất khẩu này của Nga đã không được thực hiện.

Theo trung tâm điều phối chung ở Istanbul, Thoả thuận đã cho phép Ukraine xuất khẩu hơn 32,9 triệu tấn sản phẩm nông nghiệp, bao gồm 16,9 triệu tấn ngô và 8,9 triệu tấn lúa mì.

Hơn một nửa số lương thực xuất khẩu thông qua Thoả thuận này được chuyển tới các nước đang phát triển, 725 nghìn tấn được chuyển tới hỗ trợ những người có nhu cầu ở các quốc gia bị chiến tranh và các điều kiện thời tiết khắc nghiệt như Ethiopia, Somalia và Yemen thông qua chương trình lương thực thế giới (WFP).

Thỏa thuận đã ba lần được gia hạn, bao gồm vào tháng 11/2022 (thêm 120 ngày), vào tháng 3/2023 (thêm 60 ngày) và lần gia hạn gần nhất ngày 18/5, hết hiệu lực vào ngày 17/7.