Lệnh ngừng bắn Israel - Hezbollah giúp ông Biden ghi điểm cuối nhiệm kỳ

[june04]

Sau nhiều tháng bế tắc về tình hình Trung Đông, ông Biden cuối cùng cũng có được lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah như chiến thắng cuối nhiệm kỳ.

Israel và Hezbollah ngày 27/11 thống nhất ngừng bắn theo thỏa thuận do Mỹ - Pháp làm trung gian. Thỏa thuận được coi là một khoảng lặng cần thiết để giúp tình hình Trung Đông hạ nhiệt sau thời gian dài liên tục căng thẳng vì nhiều cuộc xung đột, có những lúc tưởng chừng đã bùng phát thành chiến tranh tổng lực.

David Ignatius, nhà phân tích của Washington Post, cho rằng lệnh ngừng bắn này là một chiến thắng cho Tổng thống Mỹ Joe Biden sau nhiều tháng nỗ lực để chấm dứt xung đột ở Trung Đông. Dù vẫn còn nhiều hoài nghi về hiệu quả lâu dài của nó, lệnh ngừng bắn sẽ là một điểm sáng vào cuối nhiệm kỳ của ông Biden, người sẽ chuyển giao quyền lực cho Tổng thống đắc cử Donald Trump trong gần hai tháng tới.

"Nó đánh dấu thành công quý giá về chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Biden sau một năm nỗ lực nhưng không đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza. Thỏa thuận Israel - Hezbollah là thành quả cho nỗ lực ngoại giao con thoi của đặc phái viên Nhà Trắng Amos Hochstein, người đã liên tục đi lại giữa Beirut và Jerusalem trong nhiều tháng qua", Ignatius nhận định.

Tổng thống Biden lạc quan rằng thỏa thuận là "tin tốt" và "đưa chúng ta đến gần hơn với việc hiện thực hóa chương trình nghị sự mà tôi thúc đẩy trong suốt nhiệm kỳ tổng thống, một tầm nhìn về tương lai Trung Đông hòa bình và thịnh vượng". Ông khẳng định sẽ tiếp tục "làm việc không mệt mỏi" trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ để đạt mục tiêu.

"Cũng giống người dân Lebanon xứng đáng có tương lai thịnh vượng và đảm bảo an ninh, người dân Gaza cũng vậy. Họ cũng xứng đáng được chấm dứt chiến tranh và việc phải sơ tán. Người dân Gaza đã hứng chịu cảnh như địa ngục. Thế giới của họ hoàn toàn sụp đổ. Quá nhiều thường dân Gaza đã chịu đựng khổ đau", ông nói.

Ông Biden cũng đề cập tới triển vọng về thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Arab Saudi, mô tả đó như phần thưởng ngoại giao dành cho cả Thủ tướng Netanyahu và Thái tử Mohammed bin Salman. Ông nói thỏa thuận này sẽ cung cấp "lộ trình đáng tin cậy" hướng tới xây dựng nhà nước Palestine, điều mà Israel liên tục bác bỏ.

"Mỹ sẵn sàng ký kết loạt thỏa thuận lịch sử", ông nói.

Hiện chưa rõ chính quyền ông Biden đã thảo luận hoặc phối hợp với nhóm chuyển giao quyền lực của Tổng thống đắc cử Donald Trump thế nào, khi chỉ hai tháng nữa, chính quyền ông Trump sẽ tiếp quản việc giám sát các thỏa thuận ở Trung Đông. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã từng thúc đẩy thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Arab Saudi.

Hiện tại, ông Biden và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ là người giám sát quá trình thực hiện thỏa thuận ngừng bắn 60 ngày giữa Israel và Hezbollah. Các nguồn tin Lebanon cho biết bước đột phá trong cuộc đàm phán của đặc phái viên Hochstein là điều khoản cho phép cả hai bên có quyền tự vệ nếu thỏa thuận bị vi phạm.

Nếu Hezbollah tái xuất hiện ở miền nam Lebanon hoặc có kế hoạch tấn công Israel, động thái này sẽ được báo cáo cho ủy ban giám sát do Mỹ lãnh đạo. Quân đội Lebanon sẽ có trách nhiệm can thiệp đầu tiên, nhưng Israel sẽ đó sẽ được tự do đáp trả động thái của Hezbollah. Ông Netanyahu cảnh báo Israel sẽ tấn công Lebanon nếu Hezbollah vi phạm lệnh ngừng bắn.

"Đây không phải thỏa thuận hoàn hảo, nhưng cả hai bên đều thấy một số lợi thế và nó có thể được duy trì khi các lựa chọn khác đều tệ hơn", Michael Young, nhà báo kỳ cựu người Lebanon, nhận xét về lệnh ngừng bắn mới.

Tuy nhiên, ngay cả khi chính quyền Tổng thống Biden thành công với lệnh ngừng bắn Israel - Hezbollah và tiếp tục thúc đẩy nỗ lực chấm dứt xung đột Gaza trong hai tháng tới, một số nhà quan sát cho rằng tham vọng của ông về đảm bảo hòa bình ở khu vực Trung Đông trước khi rời nhiệm sở vẫn còn rất xa vời.

Các chuyên gia và giới phân tích từ lâu nhận định nỗ lực chấm dứt xung đột giữa Israel và Hezbollah sẽ dễ dàng hơn việc đạt thỏa thuận ở Dải Gaza. Trong nhiều tháng qua, cuộc đàm phán về hòa bình ở Gaza gần như không tiến triển, ngay cả khi Washington nói rằng Tel Aviv đã đạt được mọi mục tiêu về mặt quân sự trong chiến dịch chống lại Hamas.

Thỏa thuận giữa Israel và Hezbollah là minh chứng cho nỗ lực của ông Biden nhằm củng cố di sản đối ngoại, song xung đột Gaza kéo dài sẽ phủ bóng lên những tháng cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ, theo giới quan sát.

"Ngay cả khi ông Biden lạc quan về lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas, thỏa thuận ở Dải Gaza khó đạt được hơn nhiều. Ông Biden nhiều khả năng sẽ kết thúc nhiệm kỳ mà không giải quyết được một trong những cuộc khủng hoảng lớn nhất về chính sách đối ngoại trong 4 năm làm tổng thống", nhà phân tích David Ignatius nhận định.