Giới CEO Mỹ học cách tránh làm phật ý ông Trump

[june04]

Các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ đang tăng cường chiến lược làm hài lòng ông Trump để quảng bá công ty mình cũng như tránh cơn giận từ Tổng thống.

Tim Cook, giám đốc điều hành (CEO) Apple, hôm 6/8 có một buổi "làm mẫu" tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, khi ông tặng Tổng thống Donald Trump một tấm bảng kính khắc chữ gắn trên đế vàng. Tấm bảng ghi: "Tổng thống Donald J. Trump: Chương trình Sản xuất của Apple tại Mỹ".

"Ngài đã trở thành người ủng hộ tuyệt vời cho động lực đổi mới và sản xuất của Mỹ. Tôi rất biết ơn khả năng lãnh đạo cùng những cam kết từ ngài", CEO Apple nói với Tổng thống.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump hồi tháng 4 công bố mức thuế đối ứng với hàng loạt đối tác và quốc gia, khiến giá trị vốn hóa thị trường của Apple bốc hơi 700 tỷ USD.

Không lâu sau khi nhận những lời khen từ Cook, Tổng thống công bố kế hoạch áp thuế nhập khẩu 100% với sản phẩm bán dẫn nhập khẩu vào Mỹ, song Apple được miễn trừ.

Một số nhà quan sát cho rằng thái độ mềm mỏng, nhún nhường của giới lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ gần đây trước Tổng thống Trump là dấu hiệu cho thấy họ đã rút ra bài học từ những "trải nghiệm đau thương" của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Trong chuyến thăm Nhà Trắng hồi tháng hai, ông Zelensky đã có những phát ngôn "nảy lửa" thổi bùng cuộc đấu khẩu gay gắt với ông Trump. Hành động này ngay lập tức khiến lãnh đạo Ukraine trả giá khi Washington đình chỉ viện trợ quân sự cho Kiev. Tổng thống Ukraine sau đó phải rất nỗ lực mới có thể xây dựng lại mối quan hệ với người đồng cấp Mỹ.

"Họ đã học được cách không phản ứng như ông Zelensky", Jeffrey Sonnenfeld, Phó trưởng khoa Nghiên cứu Lãnh đạo tại Trường Quản lý Yale, nhận xét. "Không CEO nào muốn chọc giận Tổng thống Mỹ".

Những người khác lại xem việc các CEO tán dương Tổng thống Trump là bằng chứng cho một cách tiếp cận mới, đó là chiều lòng hết mức, đồng thời tránh mọi nguy cơ làm phật ý người đứng đầu Nhà Trắng. Chiến thuật đó của các lãnh đạo doanh nghiệp thực sự đã khiến Tổng thống Trump thay đổi quan điểm và có những tuyên bố gây bất ngờ.

Tuần trước, CEO Ford Jim Farley cho biết chính phủ Mỹ "rất sẵn lòng hỗ trợ các công ty như chúng tôi", mặc dù nhà sản xuất ôtô này đã chịu thiệt hại 800 triệu USD do mức thuế quan cao của Nhà Trắng.

Thông điệp từ Farley trái ngược với những bình luận ông đưa ra trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ của chính quyền Trump, khi ông nói rằng thuế quan tạo ra "rất nhiều chi phí và vô số hỗn loạn".

Elon Musk, người đã quyên góp hơn 250 triệu USD cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, được coi là "tấm gương tày liếp" về cái giá phải trả khi chống lại Tổng thống.

Musk từ chỗ là đồng minh thân cận nhất đã biến thành đối thủ của ông Trump sau khi công khai chỉ trích "Đạo luật to đẹp" do Tổng thống đề xuất, trong đó cắt giảm nhiều ưu đãi với xe điện, khiến Tesla thiệt hại hàng tỷ USD lợi nhuận.

Tổng thống Trump từ chỗ ca ngợi Musk là "thiên tài siêu phàm" đã mô tả ông là "một thảm họa" và đe dọa hủy hợp đồng chính phủ dành cho SpaceX cùng Starlink, mảng kinh doanh Internet vệ tinh của Musk.

Đằng sau những cánh cửa đóng kín, các cố vấn cho biết họ chưa bao giờ nhìn thấy mức độ lo lắng như vậy ở các chủ doanh nghiệp suốt nhiều năm qua.

"Một CEO công ty dược phẩm lớn hôm 4/8 nói với tôi rằng cả ngành đang 'hoảng sợ' trước mọi hành động của chính quyền, nhưng ông ấy không dám lên tiếng vì sợ công ty mình bị 'để ý'. "Họ đang phải 'đi nhẹ, nói khẽ'", một cố vấn hàng đầu cho các công ty thuộc danh sách Fortune 500 cho hay.

Chiến thuật khen ngợi đã được chứng minh là có hiệu quả đối với Tổng thống Trump.

Jensen Huang, CEO công ty bán dẫn Nvidia, cũng nằm trong số những người hết lời ca ngợi ông Trump vì tầm nhìn dành cho nước Mỹ. Hiện tại, Tổng thống đã đảo ngược những chính sách kiểm soát xuất khẩu vốn gây tổn hại đến doanh số bán chip toàn cầu của Nvidia.

Một số nỗ lực lấy lòng bắt đầu ngay sau khi ông Trump chiến thắng cuộc bầu cử năm ngoái.

Các CEO đã đổ xô đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago để thắt chặt quan hệ với chính quyền. Nhiều người khác bỏ tiền tài trợ cho bữa tiệc nhậm chức của Tổng thống. Công ty Amazon đã chi 40 triệu USD để mua bản quyền một bộ phim tiểu sử về Đệ nhất phu nhân Melania. Gần đây, công ty này còn ký thỏa thuận cung cấp miễn phí dịch vụ điện toán đám mây trị giá một tỷ USD cho chính quyền liên bang.

Một số lãnh đạo doanh nghiệp ban đầu lạc quan rằng Tổng thống sẽ theo đuổi chương trình nghị sự thân thiện với giới đầu tư, kinh doanh. Nhưng thực tế hỗn loạn hơn nhiều so với dự đoán của họ. Đặc biệt, đòn thuế quan mà Tổng thống Trump áp đặt đã gây ra xáo trộn trên diện rộng cho các công ty đa quốc gia lớn như Apple.

Tuần qua, trong khi những lợi ích của việc xích lại gần Nhà Trắng được thể hiện rõ ràng thì cái giá phải trả cho việc không lấy lòng Tổng thống cũng trở nên rõ nét hơn bao giờ hết.

Một ngày sau khi Cook đặt tấm bảng kính gắn trên đế vàng lên bàn làm việc của Tổng thống tại Phòng Bầu dục, ông Trump đã nhắm vào một CEO công nghệ khác: Tân CEO Intel Lip-Bu Tan.

Ông Trump gọi Tan là một lãnh đạo "mâu thuẫn cao độ", ám chỉ các khoản đầu tư trước đây của CEO này vào ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc. Tổng thống thậm chí còn kêu gọi ông từ chức.

"Thật không may, không giống như các CEO công nghệ khác, Lip-Bu Tan dường như không thể xây dựng được mối quan hệ cá nhân với Tổng thống Trump, điều có thể giúp xoa dịu cơn giận của ông ấy", các nhà phân tích từ công ty quản lý tài sản Bernstein bình luận.

Sau nhiều giờ im lặng, Intel cuối cùng đưa ra một tuyên bố khẳng định họ "cam kết sâu sắc" trong việc thúc đẩy lợi ích an ninh quốc gia Mỹ và mong muốn được "tiếp tục hợp tác với chính quyền".