Trong chính trị Mỹ, những quyết định ở Washington không chỉ tác động đến Wall Street hay các tập đoàn đa quốc gia, mà c̣n len lỏi vào từng cộng đồng nhỏ bé, nơi tiếng Anh không phải ngôn ngữ chính. Với người Việt tại Mỹ – một cộng đồng nhập cư có lịch sử đặc biệt – những chính sách dưới thời Trump đang cho thấy một sự thu hẹp đáng kể về nguồn lực truyền thông, kinh tế và khả năng hiển thị trong không gian công cộng.
Mỹ từ lâu đă duy tŕ những gói ngân sách gọi là multicultural – nhắm tới cộng đồng Hispanic, gốc Á, người Mỹ gốc Phi, và các nhóm ngôn ngữ nhỏ. Dưới thời Dân Chủ: ngân sách này được tăng cường, gắn với các chương tŕnh “diversity, equity, inclusion” (DEI). Dưới thời Trump: các gói DEI bị xem là “lăng phí chính trị”, “woke agenda” và lần lượt bị cắt giảm. Đối với các cộng đồng nhỏ, việc này chẳng khác nào bóp nghẹt kênh thông tin song ngữ, vốn là cầu nối văn hóa và ngôn ngữ cho thế hệ nhập cư đầu tiên.
Chính quyền Trump nhiều lần nhấn mạnh thông điệp “English-only” trong dịch vụ công và truyền thông: Các cơ quan liên bang bị khuyến khích giảm tài liệu dịch sang ngôn ngữ khác. Website chính phủ hạn chế hỗ trợ song ngữ. Các chương tŕnh truyền thông công cộng (public health, census) thu hẹp phần dịch thuật. Với cộng đồng Việt – nơi vẫn c̣n một tỷ lệ lớn người lớn tuổi hạn chế tiếng Anh – chính sách này khiến họ khó tiếp cận thông tin y tế, pháp luật, và bầu cử. Ví dụ: thông tin về COVID-19 trong năm 2020 ban đầu được dịch rất chậm, dẫn đến khoảng trống truyền thông trong cộng đồng người Việt cao tuổi.
Chính sách nhập cư và di trú của Trump cũng ảnh hưởng trực tiếp: “Public charge rule” (người nhập cư dùng phúc lợi xă hội bị hạn chế xin thẻ xanh) tạo tâm lư sợ hăi, nhiều gia đ́nh gốc Việt không dám xin Medicaid hay food stamps, dù đủ điều kiện. Siết visa và tị nạn: giảm số người Việt mới có thể vào Mỹ theo diện đoàn tụ hoặc tị nạn chính trị.
Các tờ báo, đài phát thanh tiếng Việt như VOA, RFA đề bị xoá sổ. Nhiều tờ báo Việt ở California, Texas, Virginia phải thu hẹp, giảm in ấn hoặc chỉ c̣n tồn tại online. Điều này khiến khả năng tiếp cận thông tin song ngữ của thế hệ thứ nhất bị thu hẹp nghiêm trọng.
Nó đồng nghĩa với việc tiếng nói của cộng đồng thiểu số như người Việt bị đẩy ra ngoài lề chính trị Mỹ. Trong dài hạn, đây là nguy cơ “tàng h́nh hóa” một cộng đồng nhập cư vốn có lịch sử chính trị phức tạp và nhiều đóng góp cho nước Mỹ.
Chính sách Trump, với khẩu hiệu “America First”, trên thực tế đă biến thành “English First” – và vô h́nh trung làm yếu đi các cộng đồng ngôn ngữ thiểu số. Với người Việt ở Mỹ, điều này thể hiện rơ trong khả năng tham gia chính trị và xă hội bị giới hạn.
“America First”: Khi nước Mỹ chỉ dành cho người da trắng
Khẩu hiệu “America First” từng được Donald Trump biến thành biểu tượng chính trị trong các chiến dịch tranh cử. Với nhiều người Mỹ da trắng, đặc biệt là tầng lớp lao động bị toàn cầu hóa bỏ rơi, đó là lời hứa hẹn: việc làm quay về, biên giới được bảo vệ, an ninh được siết chặt. Nhưng nếu soi kỹ hơn, “America First” không phải là nước Mỹ của tất cả mọi người – mà là nước Mỹ được định nghĩa chỉ dành cho một số người: da trắng, nói tiếng Anh, và trung thành với hệ giá trị bảo thủ.
1. “America First” – khẩu hiệu cũ với bóng ma kỳ thị
Khẩu hiệu này không mới. Lịch sử Mỹ từng có phong trào America First Committee (1940–1941) chống nhập cư, chống Do Thái, phản đối Mỹ tham gia Thế chiến II. Nó mang nặng hơi hướng chủ nghĩa dân tộc da trắng. Trump hồi sinh khẩu hiệu đó năm 2016, nhưng ư nghĩa ngầm th́ không hề thay đổi: ưu tiên nước Mỹ da trắng, c̣n các cộng đồng khác đứng ngoài ŕa.
2. Ai được ưu tiên, ai bị bỏ rơi?
Người da trắng bảo thủ: được hứa hẹn việc làm từ ngành than, dầu khí, sản xuất thép.
Người da màu: bị gắn với “tội phạm, nhập cư lậu, ăn bám trợ cấp”. Chính sách di trú siết chặt, kiểm soát cảnh sát gia tăng, và ngân sách “đa văn hóa” bị cắt.
Người nhập cư không nói tiếng Anh (Hispanic, Việt, Ả Rập, Hoa): mất hỗ trợ song ngữ, khó tiếp cận dịch vụ công.
Người Hồi giáo: bị cấm cửa trực tiếp bởi lệnh travel ban 2017.
Trong khi đó, những chính sách kinh tế “nới lỏng” phần lớn lại ưu tiên cho tập đoàn lớn, chủ yếu do người da trắng chi phối.
3. Biên giới – bức tường hữu h́nh và vô h́nh
“Xây tường biên giới” không chỉ là chuyện Mexico. Nó là biểu tượng của một nước Mỹ muốn dựng bức tường văn hóa – chủng tộc.
Người da trắng được coi là “chủ nhân hợp pháp”.
Các cộng đồng nhập cư bị xem là “người ngoài”, phải chứng minh giá trị mới được công nhận.
Người gốc Á – trong đó có người Việt – bị kẹt giữa: vừa không được xếp vào “da trắng”, vừa không được bảo vệ trong chính sách đa văn hóa khi ngân sách bị cắt.
4. Chính sách kinh tế: ai gánh, ai hưởng?
Trump giảm thuế cho doanh nghiệp lớn, ưu tiên các ngành công nghiệp “da trắng” (năng lượng hóa thạch, sản xuất cũ). Trong khi đó:
Doanh nghiệp nhỏ của người di dân (tiệm nail, quán ăn, shop Á châu) ít được tiếp cận ưu đăi.
Các chương tŕnh hỗ trợ “minority business” bị thu hẹp.
Kết quả: “America First” đồng nghĩa với “Immigrants Last”.
“America First” = “White America First”
Bản chất của khẩu hiệu này không nằm ở việc ưu tiên người Mỹ nói chung, mà ở việc tái định nghĩa “người Mỹ” thành người da trắng, nói tiếng Anh, bảo thủ. Những ai không rơi vào khuôn đó – từ người gốc Việt ở Little Saigon, công nhân Mexico ở Texas, đến thanh niên da đen ở Chicago – đều bị đẩy ra ngoài.
“America First” nghe có vẻ bao quát, nhưng thực chất chỉ củng cố nước Mỹ của một sắc tộc. Nó vẽ lại đường biên giới bên trong nước Mỹ: da trắng được ưu tiên, da màu bị trù dập.
Câu hỏi đặt ra: trong một đất nước đa chủng tộc và di dân như Mỹ, một chính sách chỉ phục vụ cho người da trắng liệu có thể thực sự là “nước Mỹ trước tiên”? Hay nó sẽ biến thành “America Divided” – một nước Mỹ chia đôi, nơi các cộng đồng thiểu số tồn tại nhưng không có tiếng nói?
Bài sưu tầm
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
