Vụ ồn ào tác quyền nhạc Trịnh Công Sơn trong liveshow Khánh Ly những tưởng đă có thể khép lại sau khi Thanh tra Bộ VH-TT-DL vào cuộc dàn xếp. Nhưng không.
Hai đêm nhạc Khánh Ly in Hà Nội và Khánh Ly in Đà Nẵng đă diễn ra suôn sẻ trên sân khấu. Khánh Ly đă hát theo đúng hợp đồng và đă nhận thù lao. Những chuyện ồn ào quanh việc nhạc sĩ Phó Đức Phương đ̣i ngăn chặn chương tŕnh, bị mời khỏi show và những tranh căi sau đó cũng đă lắng dịu khi Thanh tra Bộ VH-TT-DL mời cả Công ty Đồng Dao lẫn Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) lên làm việc, để hai bên thương thảo vào chốt lại số tiền tác quyền phải trả là 250 triệu đồng.
KIM BÀI MIỄN TỬ
Thế nhưng thật bất ngờ, sau khi trở về Mỹ, Khánh Lư đă cho công bố một văn bản mà theo đó Trịnh Công Sơn đă cho phép bà sử dụng tác phẩm của ông với giá 5.000USD.
Văn bản cho phép Khánh Ly sử dụng tác phẩm của Trịnh Công Sơn và bản dịch tài liệu này
Văn bản viết tay, đề ngày 22/5/2000 thể hiện: "Tôi là nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Đồng ư cho Khánh Ly xử dụng những bài hát của tôi. Tiền tác quyền là: 5.000 USD". Kèm theo văn bản viết tay đó, Khánh Ly c̣n trưng ra một văn bản (được một số báo gọi là "công chứng của toà án Mỹ) tiếng Anh với nội dung chuyển ngữ bản viết tay của Trịnh Công Sơn.
Với những người yêu mến Khánh Ly và những ai đang xem VCPMC là đơn vị "đ̣i nợ thuê" th́ đây chính là một lá bùa hiệu quả để khẳng định chân lư của ḿnh. Tuy nhiên với những người am hiểu về t́nh t́nh bản quyền tại Việt Nam cũng như những ai đang từng ngày nỗ lực trong công tác bảo vệ bản quyền th́ lá bùa ấy, tại thời điểm hiện nay, là một thất bại lớn trên hành tŕnh bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Năm 2000, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam chưa ra mắt. Măi đến năm 2005 chúng ta mới có Luật Sở hữu trí tuệ và sau đó Việt Nam mới tham gia Công ước Berne. Cho nên ở thời điểm "Sài G̣n cô tiên năm 2000" ấy, rất nhiều người vẫn chưa hề chú trọng đến công tác bảo vệ bản quyền. Nhiều người khác vẫn c̣n mơ hồ về luật và sở hữu trí tuệ.
Cái thuở "hồng hoang" về bản quyền ấy, khi một ca sĩ hoặc một hăng đĩa t́m đến một tác giả để xin phép sử dụng một hay nhiều tác phẩm th́ hầu hết tác giả chỉ viết một tờ giấy tay như văn bản viết tay của Trịnh Công Sơn nêu trên. Thuở "hồng hoang" ấy, sau các thỏa thuận miệng, rất nhiều nhạc sĩ đă không hề ư thức chuyện văn bản cho phép sử dụng tác phẩm của ḿnh phải xác định thời hạn (một năm, hai năm, năm năm...), phải làm rơ là tác quyền hay độc quyền, phải khu biệt phạm vi sử dụng (trong nước, hải ngoại hay toàn thế giới), thậm chí khu biệt phương thức chuyển tải đến khán giả (nhạc chuông, nhạc chờ, làm album, hát sân khấu)...
Đă có không ít tranh căi xoay quanh những bản "hợp đồng" dạng này và nhiều nhạc sĩ đă phải ngậm đắng bởi ḿnh đă không suy nghĩ thấu đáo nên chính bút tích của ḿnh đă gây thiệt hại cho chính ḿnh.
Tuy nhiên, dưới lăng kính pháp lư th́ văn bản của Trịnh Công Sơn có hiệu lực (trừ khi Trịnh Công Sơn viết khi không tỉnh táo, bị ép buộc, bị lừa gạt... như thể hiện trong các quy định của pháp luật). Bởi văn bản ấy không có điều khoản hạn chế nào nên mặc nhiên nó có nghĩa là Khánh Lư được phép sử dụng mọi tác phẩm của Trịnh Công Sơn để tŕnh diễn trên sân khấu, ra album, bán nhạc chuông, nhạc chờ... trên khắp thế giới và vĩnh viễn cho đến khi bà qua đời.
"CUỘC CHIẾN" VCPMC - ĐỒNG DAO
Xin không lạm bàn đến chuyện v́ sao Khánh Ly lại công bố những tài liệu này vào thời điểm này - sau khi bà đă hát, đă nhận cát-sê, đă quay về Mỹ. Cũng xin không lạm bàn đến chuyện văn bản cho phép sử dụng tác phẩm của Trịnh Công Sơn đă nhan chóng được mang đi dịch thuật chỉ ba tháng sau khi Trịnh Công Sơn qua đời. Văn bản viết tay của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn không liên quan ǵ đến cuộc chiến tác quyền giữa VCPMC và Đồng Dao - đơn vị tổ chức show Khánh Ly những ngày qua.
VCPMC không hề đ̣i tiền Khánh Ly mà chỉ đ̣i tiền Đồng Dao. Trịnh Công Sơn cho phép Khánh Ly sử dụng tác phẩm chứ không cho phép Đồng Dao sử dụng. Văn bản của Trịnh Công Sơn cũng không cho phép Khánh Ly chuyển nhượng quyền sử dụng tác phẩm của ông cho bên thứ ba. Nếu chương tŕnh Khánh Ly ở Hà Nội, Đà Nẵng hoàn toàn là do Khánh Ly đầu tư, đứng ra tổ chức, VCPMC sẽ khó ḷng đ̣i được tiền. Nhưng bởi đây là chương tŕnh của Đồng Dao, việc trả phí vẫn là đương nhiên.
"Đồng ư cho Khánh Ly xử dụng những bài hát của tôi". Ḍng chữ đơn giản, ngắn gọn của Trịnh Công Sơn một lần nữa nhắc nhở các tác giả khi cho phép ai sử dụng tác phẩm (tài sản) của ḿnh phải dành nhiều sự quan tâm hơn đến luật, để bảo vệ quyền lợi của bản thân chứ không thể xuê xoa để rồi khi hậu quả xảy ra lại "giá như ḿnh hiểu luật hơn". Một khi bút đă sa sẽ khó mà rút lại.
PHẠM THÀNH NHÂN
Theo phunuonline.com.vn
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
