Ngày cúng tổ sân khấu ngày càng rầm rộ sau 4 năm được phép phục hồi

[Romano]

Vào ngày 5/9 (tức 12/8 âm lịch), không chỉ ở hải ngoại, mà khắp các sân khấu ở trong nước đã đồng loạt tổ chức ngày lễ giỗ Tổ của ngành sân khấu Việt Nam. Có thể thấy rõ do nhiều năm sống dưới chế độ cộng sản, nên miền Bắc gần như không xuất hiện ngày lễ này, trong khi đó ở mọi nơi đều rất rầm rộ, thậm chí như một lễ hội.


Từ năm 2010, ngày giỗ tổ sân khấu trong nước được xuất hiện công khai sau nhiều năm bị coi là mê tín và bất hợp pháp, đã được chọn là Ngày Sân khấu Việt Nam. Đây là ngày duy nhất trong năm, các nghệ sĩ ở mọi loại nghề sân khấu dù có bận rộn đến mấy cũng cố gắng thu xếp để được về thắp nhang trên bàn thờ Tổ, và gặp gỡ bạn bè đồng nghiệp.

Riêng năm nào ở sân khấu Nụ Cười Mới cũng đầy ắp nghệ sĩ đến cúng tổ vì cách tổ chức chuyên nghiệp với đầy đủ các lễ tiết trang trọng nhất. Dàn nghệ sĩ quy tụ về đây cúng tổ khá đông, với các tên tuổi của nghệ sĩ từ hải ngoại cũng như trong nước. Các nghệ sĩ sau khi thắp hương dâng lễ đều nán lại để nhận lộc tổ, cờ lễ và dùng bữa cùng nhau thể hiện tinh thần đoàn kết gắn bó trong nghề.

Danh hài Hoài Linh được tín nhiệm giao chủ trì lễ giỗ Tổ ở cả nhiều sân khấu khác nhau.

Mặc dù buổi lễ chỉ diễn ra trong ba giờ buổi chiều, nhưng lượt người đến cúng tổ và các nghệ sĩ kéo về ngày một đông. Nhìn quang cảnh khói hương nghi ngút ấm cúng mới hiểu hết tấm lòng người nghệ sĩ dành cho Tổ nghề là rất đáng trân trọng.

Nhiều năm trước, vào ngày cúng tổ, các sở văn hoá của thành phố, tỉnh đều có những đoàn thanh tra của chế độ ập đến kiểm tra và phạt vì mê tín di đoan nếu có cúng.

Tổ nghề sân khấu có từ thời khai sinh những sân khấu đầu tiên của Việt Nam, nhưng hiện nguồn gốc không rõ là như thế nào. Chỉ biết các nghệ sĩ như Thành Tôn, Năm Châu, Phùng Há từ khi còn nhỏ đã thấy có lễ giỗ Tổ rồi. Các học giả như Vương Hồng Sển, Sơn Nam, Đinh Bằng Phi… đã có nhiều nghiên cứu về ông tổ sân khấu và đưa ra nhiều yếu tố lịch sử, giai thoại, truyền thuyết… nhưng không chuyện nào giống chuyện nào.

Nghệ sĩ Kim Cương kể rằng nhớ cha bà (chủ gánh hát bội Phước Cương) thuở còn trai trẻ, đi hát bằng ghe, ở những vùng xa, ăn cướp đi thành bang bằng ghe lớn như hải tặc nhưng không bao giờ đánh cướp ghe hát. Ghe của cha bà mỗi khi gặp cướp chỉ cần đánh trống thùng thùng thật lớn, họ biết là ghe hát là yên chuyện. Ai cũng đều tin rằng có tổ nghiệp đỡ đần mọi chuyện sẽ qua.

Còn ở các sân khấu hiện nay, người ta thờ một chữ Tổ với nhiệm ý và lòng trân trọng với nghề. (N. Khanh)

SBTN