Nhạc sĩ Trần Quảng Nam - ba mươi năm tình cũ

[Hanna]

Trong những ca khúc sáng tác ở hải ngoại thì Mười Năm Tình Cũ của Trần Quảng Nam được coi là đứng đầu danh sách Top Hit. Có một thời khi bản này đang thịnh hành, trong một quán nhạc karaoke cả chục người ghi tên hát nó. Và mặc dù viết nhiều nhạc phẩm nhưng người ta vẫn gắn liền bài này khi nhắc đến tên Trần Quảng Nam.



SBTN: Xin cho biết hoàn cảnh nào viết Mười Năm Tình Cũ?

Trần Quảng Nam: Khoảng năm 1983, bằng hữu văn nghệ có đề nghị tôi viết một ca khúc dễ nghe, ăn khách. Một hôm dọn dẹp nhà, tình cờ dở cuốn album thấy hình cô bạn gái cũ, xúc động và nghĩ ra câu nhạc và lời đầu tiên " Mười năm không gặp tưởng tình đã cũ", và những nốt nhạc kế tiếp tuôn trào, tôi hoàn tất bài hát rất mau. Mấy ngày hôm sau, hát cho bạn bè nghe thử và được ngợi khen. Lúc đó tôi có cộng tác với Quán Văn, một quán ca nhạc cuối tuần ở San Jose, đưa cho ca sĩ Ngọc Tú hát và khán giả thích thú. Sau đó tôi thực hiện băng nhạc và mời ca sĩ Lệ Thu hát bản Mười Năm Tình Cũ năm 1985, đầu năm 1986 phát hành.

SBTN: Nhiều ca sĩ thu băng bài này, nhưng Lệ Thu là người diễn tả hay nhất?

TQN: Đúng vậy. Vào phòng thu chị hát lần thứ nhì là tôi lấy phần thu âm này. Tôi soạn nhạc đệm và cho đến hôm nay nhiều khán giả vẫn thích cái hòa âm của tôi nhất. Ca sĩ Lệ Thu vẫn hát bài này mỗi lần trình diễn nhiều bài và chị nói là thích hát với phần nhạc đệm cũ của tôi. Mặc dù kỹ thuật thu âm không được hoàn hảo nhưng tôi hài lòng với phần hòa âm và giọng hát của Lệ Thu trong bản Mười Năm Tình Cũ.

SBTN: Có thể tác giả để hồn mình vào nhạc đệm cho đứa con tinh thần cho nên nghe hay?

TQN: Đồng ý. Tôi dùng những hợp âm căn bản, dễ nghe và khi viết câu dạo đầu có những cảm xúc dâng trào. Đa số những người viết hòa âm thường làm công việc của một người thợ nhạc hơn là một nghệ sĩ.

SBTN: Lý do tại sao Mười Năm Tình Cũ trở thành Top Hit?

TQN: Tôi nghĩ rằng bài hát này mang âm hưởng của thập niên 60 của Việt Nam từ tiết tấu đến giai điệu. Và trong những năm 85-95 người Việt Nam bị chia cách rất nhiều cho nên có sự đồng cảm với bản Mười Năm Tình Cũ và tạo ra sự cộng hưởng phổ biến khắp nơi. Thêm một lý do nữa là thời đó có phim chuyển âm Xóm Vắng được nhiều người xem và bản Mười Năm Tình Cũ được đưa vào phim cũng góp phần làm nó nổi tiếng. Các ca sĩ đua nhau hát bản này vì nó ăn khách và từ đó tạo nên một hiện tượng cho ca khúc này. Đây cũng là cái may mắn cho vận mệnh của bản nhạc.

SBTN: Xin nói về bản Hai Mươi Năm Tình Cũ?

TQN: Cũng là một cơ duyên. Vào đầu năm 1995, chị Thái Xuân của trung tâm Diễm Xưa yêu cầu viết một bản gọi là hai mươi năm tình cũ để cho Vũ Khanh hát và tôi lục lọi các bản tình ca đã viết có bài nói về kỷ niệm về một mối tình cũ ở Việt Nam có câu mở đầu " Bao nhiêu năm gặp lại...". Bài này chưa có tựa đề cho nên tôi đặt cho nó là Hai Mươi Năm Tình Cũ. Và sau đó nhiều ca sĩ cũng thu âm bản này.

SBTN: So sánh Mười Năm Tình Cũ và Hai Mươi Năm Tình Cũ ?

TQN: Tôi viết Hai Mươi Năm Tình Cũ theo cảm xúc và dùng những nốt nhạc theo tâm tình của mình, diễn tả không cầu kỳ. Giá trị nghệ thuật của một bài hát là một chuyện nhưng còn giá trị xã hội, thời đại mà bản nhạc đó ra đời cũng góp phần tạo nên sự nổi tiếng của nó. Quả thật Mười Năm Tình Cũ phổ biến hơn , nhưng cũng có một số khán giả nói với tôi rằng họ thích Hai Mươi Năm Tình Cũ.

SBTN: Còn về Ba Mươi Năm Tình Cũ ?

TQN: Tôi không có ý định ăn theo cách viết ca khúc kế tiếp như vậy. Nhưng vào năm 2005, tính từ năm 1975 thì đã ba mươi năm, bạn bè muốn nghe một bản thứ ba sau hai ca khúc kia. Lúc đó tôi qua Pháp du lịch và trình diễn và chợt nhớ tới một người tình cũ hiện đang ở đây. Bầu sô nói với tôi là có một cô muốn gặp tôi nhưng tôi lại bận đi nơi khác trình diễn và tôi nhờ chuyển CD nhạc tặng cho cô ấy. Đến khi tôi trở lại Pháp thì bầu sô kể rằng cô ấy sau khi nhận CD thì nhắn lại rằng mối tình thời còn trẻ giờ đã cũ và người xưa giờ đã có con cái và già nua , cho nên bỏ ý định hội ngộ với tôi.

Tôi nghĩ rằng cuộc tình đã không còn tồn tại nữa, đó chỉ là sự ám ảnh của chính mình, là sự hoài vọng về kỷ niệm cũ. Cho đến năm 2013, Câu Lạc Bộ Âm Nhạc San Jose bắt tôi phải nộp 2 ca khúc mới. Tới thời hạn, bí quá tôi chợt nghĩ đến kỷ niệm này và viết thành bản Ba Mươi Năm Tình Cũ " Bao nhiêu năm qua mãi đi tìm một thời đánh mất. Có trong ta cuộc tình, ai vẫn chờ ai bên tháng ngày trôi.. Bao nhiêu năm trôi, đã bao mùa thu qua chới với. Có trong ta cuộc tình đánh mất, ai vẫn chờ ai, ai vẫn chờ ai..." Mình tự hỏi chờ như vậy để làm gì? Sang năm 2015 tôi sẽ ra CD mới có bản Ba Mươi Năm Tình Cũ.

SBTN: Đã viết được bao nhiêu nhạc phẩm?

TQN: Rất nhiều cả mấy trăm bài, một số bị thất lạc. Có cả hai bản trường ca, một số viết cho nhạc không lời nhưng chỉ nằm trong xó phòng. Phổ biến nhạc là vấn đề rất khó khăn. Tôi đã phổ biến khoảng 50 bài trong một số sản phẩm của các trung tâm và 4 cuốn CD là Mười Năm Tình Cũ, Ca Dao Lưu Vong, Tình Cuồng Si, Cám Ơn Tình Yêu.

SBTN: Nhưng cái bóng của Mười Năm Tình Cũ quá lớn làm cho khán giả ít chú ý đến các ca khúc khác?

TQN: Có lẽ tôi viết một số ca khúc đòi hỏi kỹ thuật ở người hát, nói gọn là khó hát. Nhưng thỉnh thoảng tôi vẫn thấy trên Internet người ta hát một số bản khác của tôi và khi đi trình diễn khán giả vẫn yêu cầu tôi hát những bài khác của mình như Tình Cuối Xót Xa, Ở Lại, Cám Ơn Tình Em, Giã Biệt Tình Em...

Câu chuyện văn nghệ với nhạc sĩ Trần Quảng Nam đang dẫn tới nhạc kịch Kiều của anh dàn dựng thì bị gián đoạn vì anh bận việc bất ngờ. Tháng mười năm 2013 anh đã tổ chức một đêm nhạc tại rạp hát ở Santa Clara Convention Theater sức chứa 600 ghế, có diễn vở nhạc kịch Kiều, đoạn Từ Hải và Thúy Kiều do nhiều thân hữu đóng các vai được tán thưởng và giới thiệu ca khúc Ba Mươi Năm Tình Cũ do Diễm Liên ca.

Tuổi gần sáu mươi và gánh nặng gia đình với ba đứa con còn nhỏ làm cho tâm hồn nghệ sĩ của Trần Quảng Nam đôi lúc chới với. Cái chữ chới với anh đã dùng trong ca khúc Hai Mươi Năm Tình Cũ có lẽ đang ám ảnh tác giả. Mười năm tình cũ nhưng đôi lứa tình nhân vẫn còn trung niên, hai mươi năm tình cũ thì lứa tuổi chớm già và qua ba mươi năm tình cũ thì không nên nhìn mặt nhau nữa, để cho đầu óc nhớ về kỷ niệm đẹp thời thanh xuân yêu nhau nồng nàn.

Giới yêu nhạc đón chờ cuốn CD với Ba Mươi Năm Tình Cũ của Trần Quảng Năm vào năm tới 2015. (Trần Chí Phúc)