Khăn Piêu biến thành... khố: Từ thiếu chuyên nghiệp đến... phản văn hóa

[Hanna]

Khăn Piêu biến thành khố: Sự lai căng khó chấp nhận

Ngay sau khi đêm bán kết The X-Factor – Nhân tố bí ẩn kết thúc (tối 12.10), khán giả truyền hình, đặc biệt là người dân tộc Thái đã bày tỏ sự phẫn nộ và thấy bị xúc phạm khi biểu tượng văn hóa của dân tộc mình – chiếc khăn Piêu - bị đem ra “bôi nhọ”.


Nhóm nhạc Fband đã diện trang phục truyền thống của người Tây Nguyên và đóng cả khố để trình diễn các nhạc phẩm nổi tiếng viết về mảnh đất này. Tiết mục được ban giám khảo chương trình là các ca sĩ Hồ Ngọc Hà, Hồ Quỳnh Hương, Đàm Vĩnh Hưng, Dương Khắc Linh khen hết lời, rằng nhóm nhạc xứng đáng được một suất vào chung kết, nhóm đã bùng nổ và rất sáng tạo. Đặc biệt nhạc sĩ Dương Khắc Linh còn khen trang phục của Fband đẹp mắt và có sự kết hợp ấn tượng. Chẳng ai nhìn và nhận ra chi tiết chiếc khăn Piêu đã được "hóa thân" thành khố.

Nhưng, khán giả và những người làm văn hóa đã ngay lập tức phát hiện ra sự “nghịch mắt” này. Bạn đọc Hoàng Châu – một người dân tộc Thái – bức xúc chia sẻ: “Với người dân Tây Bắc, khăn Piêu là biểu tượng đặc sắc của một nền văn hóa. Là biểu trưng cho nét đẹp của người con gái Thái xinh đẹp, đảm đang... Lên Tây Bắc, khách quý mới được tặng chiếc khăn này... Vậy mà lại bị các bạn mang ra làm khố. Không thể tưởng tượng được những bạn trẻ này nghĩ gì. Tôi thật sự bất bình”.


Trang phục gây tranh cãi của nhóm FBand. Ảnh: Lý Võ Phú Hưng

Còn theo ông Ngô Đức Thịnh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa Việt Nam – chiếc khố mà nhóm nhạc trong chương trình Nhân tố bí ẩn sử dụng chính xác là khăn Piêu của người Thái. “Đây là một sự tùy tiện, cẩu thả, làm ảnh hưởng và xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, tình cảm dân tộc. Ban tổ chức đã không ý thức được sự nguy hiểm của hành động này. Tôi cứ nghĩ không ai lại có thể nhầm lẫn được hai bộ phận trong trang phục của người dân tộc, giữa chiếc khăn của người Thái và chiếc khố của người Tây Nguyên, vậy mà nó lại xảy ra trong một chương trình được phát sóng trực tiếp trên truyền hình, người của ban tổ chức lại không hề phát hiện ra. Đây là một lỗi sai trầm trọng, thể hiện sự thiếu kiến thức, nếu không muốn nói là sự phản văn hóa” – GS Ngô Đức Thịnh chia sẻ.

Ban tổ chức "đá" lỗi cho đơn vị cho thuê trang phục?

Sau khi có những phản hồi không tốt từ dư luận, đặc biệt là cộng đồng người dân tộc Thái trên cả nước gửi thư nhiều nơi, yêu cầu Ban tổ chức chương trình phải công khai xin lỗi người Thái trên sóng truyền hình, đơn vị tổ chức chương trình – Công ty Cát Tiên Sa - đã chính thức lên tiếng thừa nhận sai sót. Theo Cát Tiên Sa, do họ không tìm hiểu kỹ về văn hóa trang phục và quá tin tưởng vào đơn vị cung cấp trang phục trình diễn cho trương chình là Nhà sách Tuổi Trẻ, thuộc Nhà văn hóa Thanh Niên nên mới để xảy ra sự cố này.

“Để có trang phục trình diễn của các thí sinh trên sân khấu, trước đêm thi 2 ngày, bộ phận sản xuất đã liên hệ với các đơn vị trang phục. Cụ thể với nhóm F Band, Ban tổ chức đã tìm và thuê lại đồ diễn từ Nhà sách Tuổi Trẻ, thuộc Nhà văn hóa Thanh Niên. Ban tổ chức đưa ra yêu cầu muốn thuê lại trang phục của dân tộc Bana hoặc Ê Đê, sau đó đã quyết định lấy đúng set đồ được Nhà sách Tuổi Trẻ đưa lên website, với số lượng 4 bộ” – Công ty Cát Tiên Sa trần tình về sự việc.



Hình ảnh Cát Tiên Sa cung cấp cho báo chí với chú thích: H

ình ảnh trang phục Ban tổ chức đã lấy từ Website của Nhà sách Tuổi Trẻ.

Cùng với lời xin lỗi, ban tổ chức chương trình cũng gửi cho báo chí hình ảnh trang phục được khẳng định là từ website của Nhà sách Tuổi Trẻ.

Nhà sách Tuổi Trẻ phản pháo

Tuy nhiên, khi Lao Động liên hệ với nhà sách Tuổi Trẻ thì nhận được phản hồi hoàn toàn trái ngược. Bà Thái Ngọc Minh Tâm – cửa hàng trưởng Nhà sách Tuổi Trẻ thuộc Nhà văn hóa Thanh Niên ngay đầu cuộc trao đổi đã đưa ra lời xin lỗi về sự cố trang phục, đồng thời khẳng định, Cát Tiên Sa đưa ra thông tin không đúng sự thật với báo chí.

“Đến nay, chúng tôi cũng chưa xác định được là có cung cấp trang phục biểu diễn cho Cát Tiên Sa hay không vì giữa hai bên không hề có hợp đồng hay giao kết gì. Thông thường, với các công ty tổ chức sự kiện chuyên nghiệp họ đều yêu cầu chúng tôi ký hợp đồng cung cấp trang phục, nhưng phía Cát Tiên Sa thì không. Nên khi phía đơn vị này thông báo đã thuê lại trang phục bên Nhà sách Tuổi Trẻ, tôi đã rất bất ngờ” – bà Tâm chia sẻ.



Trên website của Nhà sách Tuổi Trẻ không thấy có mẫu trang phục như phía Cát Tiên Sa cung cấp, mà chỉ có hai mẫu này là của dân tộc Ba Na và Ê Đê .

Bà Tâm cũng cho biết thêm: “Theo như camera của đơn vị ghi lại, thì có một phụ nữ tên Phương (không nói là làm việc ở Cát Tiên Sa) 2 lần đến trụ sở của đơn vị yêu cầu thuê 4 bộ trang phục của người Tây Nguyên (cụ thể là của dân tộc Ba Na và Ê Đê).

Lần thứ nhất vào ngày 9.10, lúc này nhân viên của Nhà sách Tuổi Trẻ đã tư vấn và lấy ra đúng bộ trang phục của người Tây Nguyên có trên website của nhà sách, nhưng người này đã không đồng ý. Sau đó, ngày 11.10 (trước khi đêm bán kết diễn ra 1 ngày), người tên Phương này quay lại, đưa cho nhân viên một mẫu trang phục và đề nghị lấy theo mẫu này”.

Người đại diễn Nhà sách Tuổi Trẻ cũng cho rằng việc Cát Tiên Sa nói lấy mẫu trang phục theo đúng hình ảnh Nhà sách Tuổi Trẻ đưa lên website là sai sự thật. “Từ khi tôi về phụ trách đơn vị này 2 năm nay không hề thấy một hình ảnh nào trên website về mẫu trang phục giống như của nhóm Fband trình diễn trong Nhân tố bí ẩn, lẫn lộn giữa khăn và khố như vậy.

Chị Tâm nhấn mạnh đơn vị chúng tôi hoàn toàn không biết họ thuê dùng cho chương trình nào, với mục đích gì và cũng không yêu cầu khăn Piêu mặc chung với đồ Tây Nguyên, đặc biệt là dùng để đóng khố. "Chúng tôi có bằng chứng video cho thấy tại thời điểm ngày 9.10, có khách đến thuê trang phục Tây Nguyên và nhân viên cửa hàng đã mặc đồ Tây Nguyên mẫu cho khách xem, nhưng không hiểu vì lý do gì mà ngày 11.10 người này lại đến và lấy cho bằng được khăn piêu và cái áo Tây Nguyên thay vì lấy nguyên bộ đúng. Họ đã tự mang về và phối đồ theo cách nghĩ của họ” – người đại diện Nhà sách Tuổi Trẻ bức xúc chia sẻ.

Sự việc "Khăn Piêu biến thành... khố" xuất hiện trong một chương trình truyền hình trực tiếp phát sóng toàn quốc đã ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh của Ban tổ chức, chứng tỏ sự thiếu chuyên nghiệp cũng như thiếu cả hiểu biết của những người làm chương trình. Câu chuyện lỗi của ai vẫn chưa có hồi kết vì mỗi bên đều đưa ra chứng cớ của riêng mình. Dù thế nào, sự việc cũng là một "vết sạn" văn hóa không thể chấp nhận của Ban tổ chức chương trình, và cũng là cảnh báo cho họ về các chương trình trực tiếp sau này về việc kiểm duyệt đầy đủ các khâu trước khi bắt đầu phát sóng.