Nữ nghệ sĩ Cẩm Thu còn ở Việt Nam hay ở Mỹ?

[vuitoichat]

Hôm lễ phát giải Phụng Hoàng vừa qua, đào Cẩm Thu xuất hiện trong vở hát “Thu Sầu Nhả Tơ,” tuồng trúng giải Phụng Hoàng của soạn giả Trần Văn Hương. Sau đó thì rất nhiều khán giả có mặt hôm bữa ấy, cũng như những người không tham dự do hết chỗ đậu xe, đã gọi về Hội Cổ Nhạc hỏi những câu liên quan đến cô đào Cẩm Thu. Quí vị đã hỏi:

Nữ nghệ sĩ Cẩm Thu. (Hình: Bộ sưu tập của Ngành Mai)

-Cẩm Thu diễn tuồng hôm bữa đó có phải là Cẩm Thu từng đoạt giải Trần Hữu Trang, và Cẩm Thu có phải là bạn đời của nghệ sĩ Linh Tâm?

Vài vị khác lại hỏi:

-Nghe rằng Cẩm Thu và Linh Tâm đã chia tay rồi, và nàng đã có bạn mới, có đúng vậy không, hoặc Cẩm Thu còn ở Việt Nam hay đã sang Mỹ?

Và dĩ nhiên còn rất nhiều câu hỏi khác không thể nhớ hết, do vậy hôm nay người phụ trách mục cổ nhạc dành trọn bài báo để nói về cô đào Cẩm Thu, cũng đồng thời là trả lời chung vậy.

Cẩm Thu tên thật là Võ Thị Cẩm Thu, sinh quán tỉnh Rạch Giá, cha là soạn giả Trương Vũ, thân mẫu là bầu gánh hát Mây Tần từ năm 1964. Từ nhỏ Cẩm Thu theo học ở trường nữ trung học Rạch Giá. Song thân cô thì quanh năm xa nhà theo đoàn hát ít khi sống gần Cẩm Thu. Vì thế, hằng năm vào dịp nghỉ hè hay nghỉ Tết, soạn giả Trương Vũ thường cho người về nhà rước Cẩm Thu đi theo đoàn hát sống với mẹ cha.

Ðến năm 1968, đoàn cải lương Mây Tần đi lưu diễn tận miền Trung, soạn giả Trương Vũ cũng không bỏ lệ hằng năm rước con ra đoàn hát để gia đình đoàn tụ trong dịp Tết, nên Cẩm Thu lại có dịp ra tận miền Trung gặp lại mẹ cha. Và rồi cũng từ năm này cô theo luôn nghề sân khấu cải lương, do bởi xảy ra biến cố Tết Mậu Thân khiến đoàn ngưng hát một thời gian, mà Cẩm Thu thì không thể trở về Nam được để tiếp tục học hành.

Do hoàn cảnh như thế và cũng do trong đoàn thiếu vai trẻ em nên soạn giả Trương Vũ tập cho Cẩm Thu hát, và cô bắt đầu lên sân khấu làm “đào con.” Vai đầu tiên của cô là bé Hiếu trong vở “Người Ðiên Trên Sông Lạnh,” rồi vai Ðạo Ðồng (con của Thị Kính) trong vở “Quan Âm Thị Kính.”

Vài năm sau lớn lên, Cẩm Thu hát đào nhì, đào ba, và đến năm 1974 đoàn đổi tên Lý Hương Thu, kép Út Hậu về nhận vai chánh và Cẩm Thu lên đào chánh. Hình như đoàn này đổi tên một lần nữa, hay là có một đoàn khác mang tên “Tân Tây Ðô” vẫn cặp đào kép chánh Út Hậu Cẩm Thu. Ðiều đáng ghi nhớ là thời gian đoàn Tân Tây Ðô hát tại Sơn Chà, Quảng Ngãi, cả đoàn bị ngộ độc phải đưa đi nhà thương bơm ruột. Cặp đào kép chánh Út Hậu, Cẩm Thu bị trúng độc nặng, đoàn phải tạm nghỉ.

Sau 1975 đoàn đổi tên Sông Hàn, thời này song thân Cẩm Thu rời đoàn, nghỉ nghề, nhưng Cẩm Thu vẫn theo đoàn tiếp tục hát. Thời gian sau Cẩm Thu cùng với 4 nam nữ nghệ sĩ trẻ đoạt huy chương vàng giải Trần Hữu Trang 1992.

Về cuộc đời tình cảm của Cẩm Thu tóm tắt như sau:

Ngày nọ gánh Sông Hàn nhận về một anh kép trẻ, anh chàng chỉ khoảng mười chín, hai mươi tuổi dáng người ốm yếu, yểu điệu lại để tóc dài và bẽn lẽn như... con gái. Trước đó Cẩm Thu đã nghe bầu gánh nói anh kép ấy sẽ hát chung với cô, nên cũng tò mò quan sát chàng ta hơi kỹ. Quả là cái cảm giác đầu tiên khi gặp mặt, Cẩm Thu có hơi... thất vọng. Trong bụng thầm nghĩ, anh kép trẻ này có lẽ không phải là người đàn ông bình thường?

Cẩm Thu nói:

-Nghe loáng thoáng bầu gánh nói tên anh kép là Linh Tâm, cái tên lúc ấy không đọng lại lâu trong tâm trí Thu. Và Thu cũng không thể ngờ được sau này cuộc đời Thu sẽ gắn liền với anh kép trẻ măng ấy.

Dù rằng Linh Tâm nhỏ tuổi hơn, Cẩm Thu được xếp hát chung với chàng ta. Tuy nhiên, mối tình của họ mỗi buổi biểu diễn chỉ bắt đầu trên sân khấu thì cũng kết thúc trên sân khấu. Cho đến một hôm, nụ hôn “nghề nghiệp” bỗng ngượng ngùng. Ðó là khi đối với riêng nhau, họ không còn chỉ là những nhân vật hư cấu trên sân khấu diễn. Họ đã nhìn thấy nhau như những con người thật hiện hữu và mỗi người có một trái tim đang đập dồn dập...

Thế rồi, một buổi tối mùa Xuân trời se lạnh, đoàn Sông Hàn ra lưu diễn ở Hà Nội, có một đám cưới tổ chức giữa đêm khuya sau khi vãn hát. Ðám cưới không rượu hồng pháo hoa, không lễ lạt đủ bộ, cô dâu chú rể cũng chẳng có áo cưới, chỉ có anh em trong đoàn cùng ngồi chia vui một mâm.

Cẩm Thu nói:

-Ðám cưới của Cẩm Thu và Linh Tâm trên đường lưu diễn là thế đó.

Trong ngày vui nhất đời, Thu không được khoác áo cô dâu, thế mà Thu vẫn cảm thấy mình hạnh phúc nhất đời. Thu luôn nghĩ rằng cuộc sống vợ chồng ràng buộc bởi tình yêu chứ không phải hình thức.

Họ sống với nhau trong thời gian khá dài, hình như gần 20 năm và có được 2 người con đã trưởng thành. Nhưng rồi họ không đi hết đoạn đường, lại chia tay đường ai nấy đi. Vài ngày trước buổi lễ phát giải Phụng Hoàng, người viết bài này có đến xem tập tuồng, gặp nghệ sĩ Philip Nam và Cẩm Thu. Philip Nam nói rằng anh và Cẩm Thu đã chính thức là vợ chồng, và đang cộng tác với đoàn nghệ thuật sân khấu Văn Lang.

Nói xong, anh choàng tay sang vai cô đào, ra vẻ âu yếm. Nhìn thấy họ cũng hạnh phúc lắm!

Nếu nói về chuyện tình, chuyện đời và nghệ thuật có liên quan đến đào Cẩm Thu thì còn rất dài, nói nhiều kỳ vẫn chưa hết. Nhưng thôi xin dừng lại đây, có dịp tôi sẽ trở lại câu chuyện.

Ngành Mai/Nguoi-viet.

Mình ở Cali có vài lần gặp Linh Tâm mà không thấy Cẩm Thu, có 1 lần mình đến bắt tay và hỏi Linh Tâm là Cẩm Thu không có đi chung sao ? Linh Tâm trả lòi là Cẩm Thu không có đi chung .