Văn hóa nhậu nhẹt của dân Việt Nam có lẽ ảnh hưởng rất lớn từ Tàu. Giờ đây người dân Việt vui cũng nhậu, buồn cũng nhậu, không vui không buồn cũng nhậu… Có đến ngàn lẻ mộtlư do gài độ để “chiết tửu”. Thậm chí có người trẻ đă mặc định “Biết nhậu là kỹ năng cần phải có nếu muốn thăng tiến”.
Tất cả đều được thể hiện trong đề tài Nghiên cứu “Thực trạng hành vi nghiện rượu bia của người trẻ tại VN” do PGS-TS Huỳnh Văn Sơn, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM và cộng sự thực hiện.
Thưa ông, đâu là lư do để ông và cộng sự thực hiện đề tài này?
Đề tài này nhằm nghiên cứu thực trạng hành vi nghiện rượu bia của người trẻ. Trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp can thiệp phù hợp.
Những con số đáng chú ư nào trong nghiên cứu này đă khiến ông phải giật ḿnh?
Đó là có khoảng 50,4% bạn trẻ nói dối để được uống rượu bia, 27,7% người mượn tiền để được uống rượu bia. Có đến 37,9% người trả lời sử dụng rượu bia đều đặn, hơn 40% có dấu hiệu nghiện, thèm và phụ thuộc, tỷ lệ người nghiện rượu nặng là 4%.
Ông có lo lắng đến một viễn cảnh không sáng sủa khi những người trẻ quá lạm dụng rượu bia như vậy ?
Tôi cho rằng không chỉ tôi mà sẽ có rất nhiều người lo lắng về thực trạng đáng buồn này, bởi họ là tương lai của đất nước.
Khi những người trẻ đă có dấu hiệu nghiện, nếu như không có những tác động hữu hiệu th́ nguy cơ tăng tiến của hành vi nghiện là điều tất nhiên. Buồn hơn khi một số bạn trẻ c̣n mặc định rằng biết nhậu là “kỹ năng” cần phải có, là chiêu thức để thăng tiến cho công việc.
Người trẻ thường dựa vào những lư do nào để nhậu?
Có hàng loạt lư do để người uống biện minh cho thói quen của ḿnh: cảm thấy phấn khởi, tỉnh táo khi uống rượu; hoặc khi tức giận sẽ uống rượu. Họ cho rằng uống rượu giúp trút bỏ những căng thẳng, lo âu. Có người khoe không ǵ vui bằng việc cầm một ly rượu trên tay. Một số khác lại bảo khi không được uống rượu sẽ có cảm giác bực bội, khó chịu... Cũng có một số người trẻ cho rằng uống rượu bia v́ đó là cách để giao tiếp, để tồn tại, để khẳng định ḿnh và để tạo mối quan hệ tốt đẹp... Đó chính là điều đáng suy ngẫm.
Những dấu hiệu thường thấy của hành vi nghiện rượu bia, theo ông là ǵ?
Đó là có sự tăng liều lượng uống rượu bia để đạt được cảm giác thoải mái và sự tăng liều càng mạnh khi các vấn đề về cuộc sống, về công việc, về tinh thần càng phát sinh nhiều hơn. Trốn tránh sự giao tiếp trong mối tương tác cá nhân. Cố gắng từ bỏ hành vi uống rượu bia nhưng không được, xuất hiện hội chứng cai (cảm giác bức bối, lo lắng, bồn chồn, ray rứt khi không uống rượu bia).
Xuất hiện một số hành vi lệch chuẩn để phục vụ cho việc uống rượu bia. Uống rượu bia bất chấp những hậu quả về mặt sức khỏe, tinh thần, ảnh hưởng đến các hoạt động, đến cá nhân khác kể cả người thân trong gia đ́nh.
Ông vừa nói đến lệch chuẩn, vậy đâu là những hành vi thường thấy nhất?
Ở mức độ nghiện nhẹ, hành vi lệch chuẩn chỉ là nói dối để uống rượu bia, cáu gắt với người khác khi bị ngăn cấm. Ở mức độ nặng hơn, những hành vi trộm tiền hoặc mượn, mua thiếu hoặc uống thiếu thường xuyên gặp. Nếu nghiện rượu bia ở mức độ nặng sẽ có những hành vi nghiêm trọng như xô xát với cá nhân khác, bạo hành gia đ́nh. Uống rượu bia trong mọi t́nh huống mà không quan tâm đến phép lịch sự trong giao tiếp hoặc uống rượu bia khi bị bệnh... Ngoài ra, c̣n vi phạm chuẩn mực đạo đức xă hội, rối loạn trật tự công cộng và ảnh hưởng đến người khác.
Không ít ư kiến cho rằng nhậu là một cách để giao tiếp. Theo ông người trẻ có nên biết nhậu hay không?
Tôi nghĩ đây là một thực tế. Một số khách thể nghiên cứu, trong đó có cả sinh viên thực tập, vẫn than phiền là hay bị rủ rê đi nhậu. Một số người trẻ lại cho rằng nếu không biết nhậu là mất cơ hội thăng tiến. Đó là chưa kể một số c̣n khẳng định khi không nhậu hết ḿnh sẽ bị tẩy chay, sẽ bị mất ḷng... Lâu dần nhiều người trẻ cho nhậu như một kỹ năng.
Thông cảm và không trách các bạn nhưng rơ ràng việc lệ thuộc dần vào hành vi ấy khác hẳn với việc sử dụng hành vi ẫy như một cách thức giao tiếp. Người trẻ biết uống rượu bia như phương thức xă giao khác với chuyện lệ thuộc vào hành vi uống rượu, bia.
Một số nhà tuyển dụng khi phỏng vấn hỏi lao động trẻ: "Có biết nhậu không?” và chỉ nhận lời khi ứng viên biết nhậu, ông nghĩ ǵ về thực trạng này?
Các công ty, xí nghiệp cũng cần nh́n nhận và mau chóng xem xét điều chỉnh thái độ đừng mặc định nhậu như tiêu chí mềm tuyển dụng hay xây dựng thói quen sinh hoạt rượu bia thành một “nét” tương tác cộng đồng thu hẹp.
Ông có lời khuyên ǵ đối với những người trẻ đă và đang nghiện rượu bia?
Có thể nói việc lệ thuộc vào bia rượu thực sự là hành vi nghiện. Cần thông cảm với các cá nhân phải tồn tại trong một môi trường mà rượu bia là phương thức giao tiếp hay để sinh hoạt, kết nối... nhưng hơn ai hết, bản thân ḿnh cần nhận thức rơ ràng và có một quan điểm nhất quán.
Chính bản thân phải chọn phương thức cai nghiện mang tính phù hợp nhất với chính ḿnh và an toàn, hiệu quả cao.
"Biết uống rượu bia cũng là điều tốt v́ giao tiếp tốt hơn trong công việc. Tuy nhiên cần hạn chế uống rượu bia đến mức thấp nhất". (Quốc Bảo, nhân viên văn pḥng).
"Nên chăng mở những khóa dạy kỹ năng về vấn đề này. Để người học, đa phần là bạn trẻ, hiểu được hậu quả của việc quá lạm dụng rượu bia, khi nhậu cần phải chừng mực, có điểm dừng...". (Phi Long, nhân viên văn pḥng).
Thanh Nam / Thanh Niên
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
