“Nếu ai cũng ngần ngừ rồi thôi, buông xuôi như ḿnh th́ bao giờ người Việt mới có văn minh tiến bộ. Tinh thần trách nhiệm công dân của ḿnh ở đâu?” – suy nghĩ của nhà văn Bùi Mai Hạnh từ Úc.
Đă nghĩ là sẽ kư bản Kiến nghị sửa đổi Hiến pháp mà rồi cứ ngần ngừ.Thứ nhất, lo mất thời gian nếu được mời cà phê hỏi han phiền phức. Thứ hai, kư rồi mà vẫn canh cánh nỗi lo ấy sẽ làm người bên cạnh ḿnh khổ sở lo lắng theo. Thứ ba, cứ vương vướng cái tâm lư, ăn bánh vẽ măi chưa chán ư? Thứ tư, thiếu ǵ cách bày tỏ quan điểm yêu nước hay làm cách mạng, đâu phải chỉ có mỗi kư kiến nghị sửa đổi Hiến pháp. Thứ năm, thứ sáu, thứ n… Rồi chợt nhận ra, tất cả đều là lư do lư trấu, biện bạch cho căn bệnh… hèn của ḿnh thôi. Hèn truyền kiếp. Hèn măn tính.
Không kư th́ sao? Quả là… hết thuốc chữa. Rồi khi cơ hội “chữa hèn” qua đi, liệu ḿnh có thể sống thanh thản hết đời với nỗi cắn rứt lương tâm v́ không thắng nổi sự hèn không? V́ đúng lúc cần đóng góp một hành động nhỏ nhoi th́ ḿnh chỉ nói suông. So với việc dám đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền dù có thể bị bức hại, bị triệt tiêu sinh kế, gây hệ lụy đến gia đ́nh con cái th́ việc kư tên vô cùng quang minh chính đại này là việc quá nhỏ.
Nếu ai cũng ngần ngừ rồi thôi, buông xuôi như ḿnh th́ bao giờ người Việt mới có văn minh tiến bộ. Tinh thần trách nhiệm công dân của ḿnh ở đâu? Nhà nước mời dân (là ḿnh) lên tiếng góp ư, dân (ḿnh) không mở miệng nói ǵ, đến khi nhà nước quyết định rồi, lại đ̣i chê trách th́ thành vô duyên. Thế là dân (ḿnh) đành ấm ức câm nín cho đến chết ư?
V́ theo ngành Úc học, ḿnh rất khoái xem chương tŕnh truyền h́nh chính trị Úc. Thích nhất xem hai đảng tranh căi nhau. Không thể nhịn được cười khi bà thủ tướng và ông đảng trưởng đảng đối lập nhảy tưng tưng lên như trẻ con, chỉ thiếu nước xỉa xói vào mặt nhau, khi sau lưng là tiếng các đồng chí của họ ủng hộ hoặc phản đối ầm ầm như vỡ chợ. Rồi th́ tiếng người cầm chịch điều khiển cuộc họp đều đều vang lên: “Trật tự, trật tự. Nếu không im đi tôi sẽ mời các vị ra khỏi pḥng họp đấy”. Bấy giờ họ mới chịu im.
Xem họ căi nhau chán chê, chuyển sang kênh tin tức, ở một sự kiện khác, lại thấy hai vị chính khách đối đầu ấy đang ngồi cạnh nhau tṛ chuyện giống một đôi bạn… Họ sẵn sàng tranh luận đến cùng trước một quyết định nhỏ nhất cho đất nước trên tinh thần tôn trọng nhau. Những buổi họp chất vấn ở Quốc hội luôn được truyền h́nh trực tiếp trên một kênh riêng. Không chỉ thế, bất kỳ người dân nào muốn vào nghe trực tiếp cũng ok, xin mời vào, xin mời ngồi ở hàng ghế của người quan sát.
Thăm quan nhà họp Quốc hội Úc, ḿnh đă vô cùng ngạc nhiên trước thiết kế mang phong cách giản dị và thân dân của pḥng họp. Sự minh bạch được nâng lên đến mức cao nhất có thể để hạn chế tối đa cái gọi là “làm chính trị th́ phải thủ đoạn”. Bà đương kim thủ tướng Úc đă phải rất khó khăn để thắng được đối thủ bằng một lá phiếu. Ḿnh nhớ, cả nước Úc đứng tim hồi hộp khi nghe ông nghị độc lập thay mặt hai ông lănh đạo các đảng nhỏ hơn tuyên bố quyết định của họ ủng hộ ai, “cho” ai là thủ tướng khi số phiếu bầu hai bên đang ở thế 50/50.
Đă thế ông nghị độc lập kia c̣n biết “diễn”, trên sân khấu chính trị, sành điệu như một MC chính hiệu. Ông cố t́nh nói rất chậm để tăng phần hồi hộp của dân chúng khi tuyên bố bà Julia Gillard thắng cử. Ḿnh và ông xă ôm nhau ăn mừng. Ḿnh chẳng thích lắm cách bà “đảo chính” ông sếp Kevin Rudd để lên ngôi lănh đạo Đảng Lao động, cũng không ưa ông lănh đạo Đảng Tự do kia bởi tuyên ngôn cực đoan: sẽ chống đến cùng tất cả mọi quyết sách của đảng cầm quyền bất kể nó đúng hay sai. Nhưng ḿnh nể bà ấy bởi tuyên bố muốn có một cuộc bầu cử sớm cho dân chúng được chọn lựa người xứng đáng lănh đạo họ. Và bà đă trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của nước Úc, một cách chính danh, do dân bầu lên, chứ không phải do “tiếm quyền” mà thành.
Sự minh bạch, tính chính danh là thứ quan trọng bậc nhất bất kỳ đảng cầm quyền nào cũng cần có để thu phục ḷng dân. Nh́n vào thực tế, sự thắng thua đúng sai nơi chính trường chỉ mỏng manh một lá phiếu sợi tóc, để thấy cái “chân lư” đại ư rằng “nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân Việt Nam là được Đảng Cộng sản Việt Nam lănh đạo toàn diện và măi măi” mới nực cười làm sao! Nhân dân có phải là một lũ ḅ đâu mà lại “vu khống”, gán vào đầu nhân dân cái “nguyện vọng” kỳ quái ấy. Sao không thử một lần lấy ư kiến nhân dân đi cho nó chính danh minh bạch đàng hoàng?
Nguyện vọng của nhân dân Úc thể hiện rơ ràng qua lá phiếu của họ. Bao giờ Việt Nam được thế? Bao giờ người Việt được xem cảnh các chính khách Việt tranh luận trực tiếp với nhau không chỉ trước mỗi cuộc bầu cử mà c̣n trước mọi quyết sách lớn nhỏ liên quan đến vận mạng dân sinh? Các chính khách, ai khôn ai dại ai ngu ai tài ai ma lanh ma bùn ai đạo đức tử tế…, tha hồ bộc lộ cho bàn dân thiên hạ ngắm nh́n b́nh phẩm khen chê lựa chọn thậm chí chửi rủa.
Trong gia đ́nh Úc, mỗi thành viên bỏ phiếu bầu cho một đảng khác nhau là chuyện hết sức b́nh thường, là quyền thiêng liêng của mỗi cá nhân không ai có thể tước đoạt hoặc dè bỉu. Khác với nước Mỹ đi bầu hay không là quyền tự do cá nhân, công dân Úc, đến tuổi đi bầu mà không đi sẽ bị phạt tiền rất nặng.
Ở người Việt th́ sao? Ḿnh gọi điện cho một người bạn, chủ doanh nghiệp khá phát đạt, hỏi có biết ǵ về việc sửa đổi hiến pháp không? Cô bạn bảo, thế à, chả nghe thấy ǵ. Thế không đọc báo à, không sinh hoạt tổ dân phố à? Bạn thở dài, ôi trời, lo lương cho ngần ấy nhân viên đủ chết rồi thời gian đâu đọc báo. Bọn tớ dân kinh doanh, chẳng quan tâm chính trị chính em làm ǵ cho mệt. Ông nào lên rồi mà chẳng thế. Có ǵ thay đổi đâu. Chỉ đến khi nào, bỗng nhiên nghe loa phường thông báo, từ nay chúng ta không c̣n một đảng lănh đạo nữa mà là đa đảng, th́ lúc ấy, tớ mới tin là có thay đổi.
Chán, nhưng ḿnh vẫn cố vớt vát: suốt ngày nghe bạn than phiền đạo đức xă hội xuống cấp, đường tắc, ô nhiễm không khí thực phẩm, nạn phong b́ cho thầy cô và bác sĩ, đấy là chính trị đấy, không muốn thay đổi à? Muốn chứ, muốn mà không được th́ phải “cuốn theo chiều gió” thôi. Khó khăn đến đâu luồn lách đến đấy. Ḿnh vẫn kiếm được tiền, công ty vẫn phát triển là ok. Nghe cái “ní nuận” rất đỗi “b́nh dân” của bạn, ḿnh “bỏ nhỏ”, thế đến một lúc nào đấy, đói kém cướp bóc đầy đường đến mức không dám ra khỏi nhà th́ liệu có OK không? Bạn tặc lưỡi, lúc đó hẵng hay. Giờ nghĩ đến hôm nay đủ mệt rồi bạn ơi.
Mệt thật, ḿnh cũng thấy mệt và cả chán nản nữa sau những cuộc nói chuyện kiểu này. Nói với mười người th́ chín người rưỡi bảo ḿnh đừng có hâm mà dính vào mấy chuyện chính trị nhân quyền với cả dân chủ. Chọc vào cái “tổ quỷ” ấy, vào tù không ai thèm đi tiếp tế cho đâu. Sống bên đó thanh b́nh yên ổn, cứ thế mà hưởng, đừng có lôi thôi lắm chuyện. Ừ, nước Úc thanh b́nh thật nhưng sao ḷng ḿnh không thể b́nh yên? Chưa làm ǵ cả, chỉ mới quan tâm đến chính trị thôi đă bị coi là “hâm” là “điên” rồi. Nếu mà “làm ǵ” nữa, có khi bị tống vào trại tâm thần thật!
Ḷng không thể b́nh yên dẫu xung quanh vô cùng thanh b́nh. Để trở thành công dân của xứ sở tươi đẹp này, đầu tiên, ḿnh cần học để biết một điều tối quan trọng: ḿnh có quyền biểu t́nh chống lại những chính sách ḿnh cho là sai trái của chính quyền, có quyền nói lên ư kiến phản biện về các vấn đề xă hội.
Đó là hai thứ quyền c̣n đang được tranh luận xem người Việt có nên được hưởng không và nếu được th́ được đến đâu cho vừa với tầm dân trí (?). Năm ngoái, về Việt Nam đúng dịp diễn ra các cuộc biểu t́nh ở Hồ Gươm, ḿnh hỏi người họ hàng, một giảng viên lâu năm của một trường đại học lâu đời giữa thủ đô ngàn năm văn hiến, có nghe nói ǵ về những cuộc biểu t́nh yêu nước chống Trung Quốc, ông nhếch mép cay đắng mỉa mai: “Thời buổi này làm ǵ có người yêu nước”. Nghe thật xóc óc. Nghĩ măi, có lẽ ông nói đúng nếu hiểu rằng “yêu nước tức là yêu chủ nghĩa xă hội”.
Lẽ nào người Việt Nam lại thờ ơ và bi quan đến vậy trước những chuyện trọng đại như bảo vệ Tổ quốc hay sửa đổi Hiến pháp? Không, họ không hề thờ ơ. Họ bức xúc hàng ngày, nói về nó hàng ngày trong bữa cơm chiều với gia đ́nh hay trong quán cà phê, quán nhậu với đồng nghiệp bạn bè. Nhưng chỉ dừng lại ở đó thôi. Bởi cái tâm lư sợ hăi, chẳng thể nghĩ ǵ xa hơn miếng cơm manh áo, đă như cái ṿng kim cô siết chặt mọi sáng tạo hay mơ ước thay đổi cuộc sống của họ?
Kinh khủng! Chỉ vài năm trước đây, ḿnh cũng thế. Nghĩ ḿnh dân đen thấp cổ bé họng tốt hơn cả nên an phận thủ thường. Nghĩ ḿnh phận con sâu cái kiến không bị gót giày thời đại hồng hoang loạn lạc xéo chết là phúc đức rồi. Ra nơi công quyền, có bị coi như súc vật cũng ráng chịu bởi nỗi sợ hăi nếu phản ứng sẽ bị bắt nạt bị hành hạ nhiều hơn. Có lẽ đă đến lúc cần đoạn tuyệt với cảm giác sợ hăi đến trở thành vô cảm, vô tâm và vô trách nhiệm với những vấn đề lớn lao của đất nước, của chính ḿnh và con cháu ḿnh.
Muốn góp phần vào sự thay đổi, làm mọi thứ tốt dần lên, chẳng có cách nào khác là ḿnh phải thay đổi trước tiên. Ḿnh tin rằng, nếu nhân dân biết họ có quyền nói thật mà không lo bị trù úm, nhân dân sẽ cất lời bảo cho lănh đạo (không chỉ lănh đạo Đảng Cộng sản) biết cách mà điều hành đất nước cho tử tế hơn và chuyên nghiệp hơn.
Cuối cùng, để khép lại mấy ḍng ngẫu hứng này, ḿnh muốn chốt lại một điều: là con dân nước Việt, nhận lời mời gọi của chính quyền, ḿnh quyết định kư vào bản Kiến nghị sửa đổi Hiến pháp. Nếu không sửa được tất theo như bản dự thảo mới của các nhân sĩ, ḿnh chỉ muốn góp ư sửa bỏ điều 4 của Hiến pháp 1992 thôi. Bởi đó là điều vô lư, thậm vô lư. Vô lư đến mức quái gở.
C̣n ǵ quái gở hơn khi một tập thể – dù tinh túy đến mấy đi nữa – tự nhiên cho ḿnh cái quyền bắt người khác phải yêu quí và phục tùng sự lănh đạo/ cai trị vô hạn định của họ. Ư tưởng một đảng sẽ nắm quyền lănh đạo măi măi ghi trong Hiến pháp thật vô duyên đến mức trơ tráo. Chẳng có cái thứ quyền lănh đạo ǵ mà lại tồn tại măi măi và vô điều kiện cả. Sao lại măi măi!? Đến hai người đang yêu nói “yêu nhau măi măi” c̣n cảm thấy ngượng trước sự mong manh tráo trở của ḷng người nữa là “t́nh yêu” giữa nhà cầm quyền và nhân dân. Người Việt chẳng có câu “quan nhất thời dân vạn đại” là ǵ!
Người Việt cũng c̣n có câu “nó lú c̣n có chú nó khôn”, nếu chính quyền có “lú” đi nữa, nhân dân Việt Nam cũng cần phải làm cho họ tỉnh ngộ ra, khôn ra. Cả dân tộc Việt không thể nào lại cũng bị cuốn theo như vậy.
Để chữa căn bệnh đó (nếu có) mà không có thời gian đọc được cả Hiến pháp cũ lẫn Hiến pháp dự thảo, hăy đọc những lời góp ư của các bậc trưởng lăo, các nhân sĩ, các nhà làm luật… đăng tải rất nhiều trên “mạng lề trái”, mà bài của GS. Phạm Vĩnh Cư, của nhà báo Huy Đức và gần đây nhất là bài của nhà báo Nguyễn Đắc Kiên là những ví dụ, để biết ḿnh phải làm ǵ trước khi quá muộn.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Chữa bệnh hèn trước khi quá muộn
