Toà FISA buộc FBI sửa chữa thủ tục nghe lén an ninh quốc gia

[cha12 ba]

12/17/19

WASHINGTON (New York Times) — Toà FISA bí mật của liên bang vào hôm thứ Ba cáo buộc FBI đã lừa dối về cơ sở thực tế trong đơn xin nghe lén cựu cố vấn vận động tranh cử của ông Trump, và ban hành án lệnh buộc cơ quan điều tra liên bang đưa ra những thay đổi cách thức các nhà điều tra xin phép một số giám sát an ninh quốc gia.

FISA Photo by Jason Andrew for The New York Times
Trong án lệnh công khai đặc biệt, thẩm phán chủ toạ toà Giám sát Tình báo Ngoại quốc FISA, bà Rosemary M. Collyer cho FBI thời hạn đến ngày 10 tháng 1 năm 2020 để đưa ra kế hoạch. Đây là phản ứng công khai đầu tiên từ toà trước kết quả điều tra đáng sợ của Tổng Thanh tra Bộ Tư pháp về việc giám sát cố vấn Carter Page nhằm phục vụ cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử Mỹ.

Thẩm phán Collyer đặt câu hỏi, nhân viên FBI thường đệ hồ sơ không được hậu thuẫn hay mâu thuẫn với thông tin họ có trong tay, và họ giữ lại những thông tin không có lợi cho hồ sơ, đặt ra câu hỏi liệu thông tin trong những đơn khác của FBI có đáng tin cậy không? Toà “muốn chính phủ cung cung thông tin đầy đủ và chính xác trong mọi hồ sơ,” bà thẩm phán nói thêm.

Trong khi gạt bỏ những tuyên bố từ Tổng thống Trump và đồng minh của ông ta rằng, các viên chức cao cấp của FBI tham gia vào âm mưu chính trị khi khởi sự cuộc điều tra Nga, cuộc điều tra của Tổng thanh tra Michael E. Horowitz cũng lôi ra một loạt lỗi và thiếu chính xác khi các nhân viên FBI chọn những chứng cớ liên quan đến Carter Page có lợi cho họ trong đơn xin toà FISA cho phép được giám sát ông ta.

Án lệnh không ghi cụ thể cải tổ chính sách của cơ quan điều tra liên bang về việc xin phép nghe lén theo Đạo luật FISA, nhưng chỉ ra, toà sẽ cân nhắc liệu đề nghị của FBI có đầy đủ hay không.

Tại phiên điều trần về kết quả cuộc điều tra của ông Horowitz, Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp Hạ viện Lindsey Graham (Cộng hoà – South Carolina) đã nhắn gởi trực tiếp đến toà FISA, kêu gọi các thẩm phán cần phải thực hiện những biện pháp để nhận được sự hậu thuẫn đối với hệ thống giám sát an ninh quốc gia. “Hệ thống FISA, để tồn tại được, phải được cải tổ,” ông Graham nói. “Gởi đến toà FISA, chúng tôi muốn quý toà có hành động sửa chữa. Nếu quý vị án binh bất động, thì chúng tôi sẽ tin rằng quý vị nên ở quanh quẩn đâu đó. Nếu quý vị không làm, toà sẽ bị tổn thương trong tương lai, và tôi nghĩ tất cả chúng ta bây giờ suy nghĩ khác biệt về kiểm tra và cân bằng trong vấn đề này.”

Theo kế hoạch, ông Horowitz dự tính sẽ ra điều trần trước 2 uỷ ban Thượng viện: Uỷ ban Nội an và Uỷ ban Công tác Chính phủ vào thứ Tư.

Tổng thanh tra Bộ Tư pháp đề nghị một số thay đổi: FBI xem xét lại các mẫu đơn vẫn thường được sử dụng để xin toà FISA cho phép hay gia hạn nhằm bảo đảm họ xác định bất cứ thông tin nào cắt giảm nghi ngờ về mục tiêu, Đưa ra bất cứ lý do dẫn đến hoài nghi về người mật báo, và yêu cầu điệp viên và giám sát phải xác nhận lại thông tin từ đơn trước đó khi xin gia hạn.

Trong tuyên bố đưa ra ngay sau khi báo cáo được công bố, Giám đốc FBI Wray chấp nhận kết quả điều tra và đồng ý cần phải thay đổi. Wray cho hay, ông đã chỉ thị “thay đổi chắc chắn” để bảo đảm thủ tục FISA “rõ ràng và ít nhầm lẫn dẫn đến sai sót hoặc thiếu chính xác.”

Tổng thanh tra cũng bắt đầu thẩm tra lại những hồ sơ khác, không liên quan đến đơn FISA để xem xem có những vấn đề rộng lớn hơn không trong việc FBI đưa ra chứng cớ về các nghi can như thế nào.

Quốc hội ban hành FISA vào năm 1978 nhằm kiểm soát việc chính phủ sử dụng giám sát nội địa đối với những cuộc điều tra an ninh quốc gia – nhắm vào các nghi can gián điệp và khủng bố – hoàn toàn khác với các vụ hình sự thông thường. Đạo luật lập ra một toà đặc biệt gồm 11 thẩm phán liên bang do Chánh thẩm Tối cao Pháp viện chọn để đưa ra quyết định những chứng cớ có cho thấy mục tiêu chắc chắn là điệp viên nước ngoài hay không.

Theo hồ sơ chính phủ, vào năm 2018, toà FISA chỉ bác 1 trong số 1.080 đơn xin giám sát điện tử theo đạo luật này. Tuy nhiên, toà cũng yêu cầu sửa đổi 119 đơn trước khi phê chuẩn. Vào năm đó, có 1833 mục tiêu trong đó có 232 người Mỹ.

Nghe lén an ninh quốc gia bí mật hơn những vụ hình sự thông thường. Khi lệnh nghe lén hình sự kết thúc, các mục tiêu thông thường được thông báo về việc này. Nhưng mục tiêu của FISA không được báo việc điện thoại hay email của họ bị giám sát, hay tư gia cơ sở thương mại của họ bị khám xét.

Hương Giang (Theo New York Times)