Virus COVID-19 Tấn Công Cơ Thể Như Thế Nào? - BS. Hồ Ngọc Minh

[florida80]

Có hàng tỉ chủng loại virus corona khác nhau, nhưng trước nay chỉ có sáu loại có thể lây lan đến con người. Trong số đó, có bốn loại thường xuyên gây ra cảm cúm xoàng và ít ai để ý đến. Một loại gây ra cúm SARS vào năm 2003 giết chết 774 người. Một loại khác gây ra cúm Trung Đông hay còn có tên là MERS vào năm 2012, chỉ gây thiệt mạng cho 34 người.


COVID-19, hay có tên khác là SARS-CoV-2, loại virus corona thứ bảy, kết hợp tất cả những sự tàn độc nhất của họ hàng nhà SARS và MERS.

Sau hơn bốn tháng lây lan nhanh và rộng, các bác sĩ vừa chữa trị vừa nghiên cứu cũng như học hỏi thêm về COVID-19. Qua vài chục ngàn nghiên cứu khác nhau, một số hiểu biết được trao đổi nhưng lại đẻ ra thêm nhiều điều không biết.

Hiện nay, giới y khoa đều đồng ý loại virus mới này tấn công cơ thể một cách quỷ quyệt khó lường. Đa số bắt đầu từ hệ thống hô hấp, nhưng COVID-19 cũng đồng thời phá hoại mọi cơ quan trong cơ thể từ đỉnh đầu cho đến tận gót chân. Ví dụ, một mặt, bác sĩ phải lo chữa trị những triệu chứng viêm trên toàn cơ thể, cho đến sự suy thoái về hệ thống hô hấp. Mặt khác, bác sĩ sẽ lo cho hệ thống mạch máu bị đông nghẽn và chặn đứng nguồn oxygen đến các cơ phận.

Virus corona tấn công đến tim, làm suy yếu bắp thịt tim và đảo lộn nhịp đập của mạch điện tim. Nó cũng phá hoại hai trái thận khiến cho nhiều bệnh viện không có đủ máy lọc thận. Khi nó lây lan ảnh hưởng đến hệ thống dây thần kinh, làm hư hại giác quan ngửi và nếm, sau đó lại có khi phá hoại luôn cả trung tâm não bộ. Đồng thời virus cũng làm cho hệ thống mạch máu bị viêm sưng, vách mạch máu bị hư hại và tế bào máu bị đông nghẽn lại khắp nơi trên toàn thân thể.

Cúm do COVID-19 có thể bắt đầu bằng một vài triệu chứng nhẹ hoặc có khi không có triệu chứng gì cả. Tuy nhiên, sau đó vài ngày, nó sẽ làm cơ thể khó thở. Phần lớn nạn nhân là người cao tuổi, nhất là người trên cân béo phì và đàn ông nhiều hơn là đàn bà.

Trong cơ thể chúng ta có một chất men xúc tác enzyme gọi là angiotensin converting enzyme 2, hay còn viết tắt là ACE2. Chất này có mặt ở nhiều nơi như ở thận để kiểm soát sự giãn nở của mạch máu thận và kiểm soát huyết áp; ở tim để điều hoà sự co bóp của tim; ở phổi để phối hợp hoạt động trao đổi dưỡng khí và cả ở hệ thống tiêu hoá cũng như lá gan. Virus corona tấn công tất cả các tế bào ngũ tạng bằng cách khống chế hệ thống ACE2 và ùa vào cổng ACE2 (ACE2 receptors) để vào bên trong tế bào.

Lợi dụng hệ thống ACE2 là phương cách tấn công của các loại cúm SARS và MERS trước đây, nhưng COVID-19 lại rất hữu hiệu hơn nhiều vì số lượng virus cần để tấn công tế bào ít hơn các loại virus trước đây. Cổng ACE2 receptors lại có nhiều và hay rất nhạy cảm ở những người có bệnh cao huyết áp kinh niên. Vì thế, bệnh nhân có bệnh cao huyết áp dễ là nạn nhân của COVID-19.

Cụ thể, ở não bộ, nạn nhân có thể bị tai biến não vì bị nghẽn mạch máu não. Ở đường tiêu hoá, virus làm buồn ôn, ói mữa, tiêu chảy và sưng gan. Ở phổi, khí quản bị sưng lên, không trao đổi dưỡng khi được, đồng thời mạch máu phổi cũng bị tắt nghẽn. Ở trái tim, bắp thịt cơ tim suy yếu, nhịp tim rối loạn và đột quỵ tim do bị nghẽn động mạch vành tim. Ở trái thận, chất dơ không thể giải độc được và cần đến máy lọc thận. Cuối cùng, hệ thống đề kháng bị rối loạn, không chống lại virus mà lại đi phá hoại chính tế bào lành mạnh của cơ thể.

Cho đến thời gian gần đây, COVID-19 “phớt lờ” trẻ em, nhưng mới tuần rồi, một số trường hợp trẻ em bị rối loạn hệ thống miễn nhiễm và thoái hoá tim tương tự như người lớn. Trong số năm trẻ em được điều trị tại bệnh viện Mount Sinai ở New York, tình trạng viêm xoang toàn cơ thể làm cho huyết áp bị tụt giảm, dẫn đến truỵ tim và gây thiệt mạng cho một em.

Hiện nay, phương cách chữa trị vẫn giới hạn trong phạm vi“hỗ trợ mà thôi vì vẫn chưa có một loại thuốc nào có khả năng tiêu diệt COVID-19 ngoại từ sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.

Rất có thể phải tốn nhiều năm nữa sau khi cơn bão đi qua, người ta mới hiểu thêm nhiều về COVID-19 cũng như về thuốc men, yếu tố di truyền, nếp sống, chế độ ẩm thực, biện pháp cách ly xã hội có thể ngăn chận bước tiến của virus.

Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh

Sẽ Phải Sống Với Virus 2 Năm Tới - Từ Thức




Chúng ta sẽ phải sống với coronavirus trong 2 năm tới, ngay cả khi hết lệnh phong tỏa. Đó là lời cảnh báo của một chuyên viên Pháp về virus . Bởi vì virus đã lan tràn khắp thế giới, có thể đã bị ngăn chăn ở một nơi, vẫn hiện diện ở nơi khác.




Trong một cuộc phỏng vấn dành cho FranceInfo ( 06/04), Yves GAUDIN, virologue ( chuyên viên về virus), giám đốc nghiên cứu sinh học tại Đại học Paris-Sarclay, nói : ‘’Không phải chỉ có tôi, nhiều virologues trên thế giới nghĩ như vậy. Có thể nói một phần lớn các chuyên gia đều nghĩ rằng dịch không chấm dứt trên thế giới khi hết phong toả (confinement) ở Pháp (hay một nơi nào khác). Hãy nói một cách rõ ràng, thẳng thắn điều đó’’


VIRUS KHÔNG CÓ MÙA


‘’Người ta cũng không biết chuyện chấm dứt phong toả sẽ diễn ra như thế nào, Yves Gaudin nói tiếp. Đó là một vấn đề chính trị, vì phải có một quyết định . Nhưng, một cách rõ ràng, người ta biết là virus đã lây lan trên khắp thế giới. Ngay cả khi ngăn chặn được virus ở Pháp, người ta thấy dịch bùng nổ ở Anh, Mỹ. Nghĩa là không phải các nơi đều có một tiến trình như nhau, và đặc tính virus có mùa không có gì chắc chắn. Ngay cả trong trường hợp có mùa virus, người ta có thể làm virus chậm lây lan, nhưng không chấm dứt hoàn toàn virus. Người ta đang đối đầu với dịch đã lan tràn khắp nơi, không giống giai đoạn đầu của Sras (Sars) ( chỉ hạn chế tại vài vùng) . Chúng ta sẽ phải sống với tình trạng đó.


Coronavirus sẽ tiếp tục lưu hành. Nó đã truyền nhiễm cho cả nhân loại. Đúng là đại dịch (pandémie), đang lan tới Phi Châu. Có dịch cả ở Nam bán cầu, nghĩa là chuyện có mùa virus không đứng vững. Lúc này là cuối hè, đầu thu, điều đó chứng tỏ virus vẫn sống trong mùa nóng.’’


KHẨU TRANG


Về câu hỏi đang gây tranh cãi : người khỏe mạnh có nên đeo khẩu trang hay không, Yves Gaudin nói :


‘’ Khẩu trang hay không, người ta có thể phòng ngừa với một cái khăn che miệng . Vấn đề, không phải chỉ để phòng ngừa cho mình, nhưng để tránh nhiễm cho người khác, ngay cả khi không có triệu chứng. Sau đó, bạn giặt khăn . Như vậy, bạn giúp hạn chế sự lây nhiểm.

‘’Tôi nghĩ nên dành những khẩu trang có khả năng an ninh cao cho những người tiếp cận với bệnh nhân, thí dụ nhân viên y tế.

‘’Nhiều người tự làm khẩu trang, tôi thấy chuyện đó không có gì khôi hài. Nếu bạn phải ra đường, hãy che miệng, và tránh nói chuyện. Có những nguyên tắc rất đơn giản, phải tập. Trong những tháng tới, đó là những chuyện phải tập, phải làm . Nếu có triệu chứng, hãy ở trong nhà ( dù không còn lệnh phong tỏa)’’





PS: Để khỏi phải sống chung thêm 2 năm với Covid, hy vọng người ta sẽ tìm ra thuốc chủng, thuốc trị thực sự hữu hiệu trong thời gian tới. Và có khả năng cung cấp cho tất cả mọi người, không phải chỉ cho dân những nước giầu.

COVID-19: Lo âu và sợ hãi - BS. Hồ Ngọc Minh






Lo âu và sợ hãi chính nó mới là căn bệnh dịch đáng ngại. (Hình minh họa: Philip Fong/Getty Images)




Độ rày tôi được biết một số thuốc trụ sinh “trị cúm” như Z-pack (azythromycin) bán rất đắt hàng, và trở nên khan hiếm. Thêm vào đó, một số hình ảnh, nhiều đoạn phim video, cho thấy một số hàng nhu yếu phẩm, đồ hộp, ở nhiều cửa hàng siêu thị được khách hàng ưu ái, “dọn dẹp” sạch sẽ. Không những thế, một số người còn khoe trên mạng, những loại tủ chứa đặc biệt, rất kiên cố như để chống bom nguyên tử!



Tại sao vậy? Chỉ vì tin tức cho biết khả năng bị dịch bệnh toàn cầu do virus COVID-19 gây ra “sẽ khó tránh khỏi!”




Tất cả những hình ảnh trên đây có tính cách của ngày tận thế, nhưng, chính chúng lại tạo ra một loại bệnh dịch thứ nhì, lan rộng trên toàn cầu, đó là, bệnh lo âu sợ hãi!

Mặc dù từ nhiều thế kỷ trước, nhân loại đã từng trải qua rất nhiều trận dịch, đủ loại dịch, đã giết chết hàng triệu người, nhưng mỗi lần như thế, người ta lại vẫn cứ lo âu và sợ hãi, chỉ vì thiếu kiến thức cơ bản. Ngày xưa vì thiếu phương tiện truyền thông, còn bây giờ thì truyền thông đại chúng lại thiếu trung thực. Ví dụ, mỗi một người trên mạng xã hội có thể là một “đài phát thanh” mà không ai có thể kiểm chứng được. Và, ngay chính cả những mạng truyền thông quy mô lớn, cũng có khuynh hướng loan truyền sự kiện thêm phần kịch tính, theo kiểu phim kinh dị sống, “life show.”


Đương nhiên, người ta dễ bị kinh hoàng khi đối phó với bất kỳ một tình huống nào không quen thuộc. Trong trường hợp này là một loại virus lạ, bùng nổ ra, mà ngay đến giới y khoa vẫn chưa hiểu thấu. Câu hỏi đặt ra ở đây không phải là “nếu,” mà là “khi nào,” và ta cần phải chuẩn bị và đáp ứng ra sao?




Trước hết, ta phải suy xét tình huống một cách sáng suốt.

Một thí dụ điển hình, theo Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC), trong mùa cúm năm 2019-2020, từ đầu Tháng Mười cho đến nay, có khoảng 45,000,000 (45 triệu) người Mỹ bị cúm flu, 21 triệu người đi khám bác sĩ, 560,000 người vào bệnh viện, và số tử vong lên đến 46,000 người. Để so sánh thêm, hàng năm, trên toàn thế giới, có khoảng 500,000 (nửa triệu) người chết vì bị cúm.




Thế thì, từ khi chúng ta nghe tin về COVID-19 cho đến nay, có bao nhiêu ca được phát hiện ở Mỹ, và có bao nhiêu người tử vong?

Cho đến thời điểm của bài viết này, chiều ngày 2 Tháng Ba, 2020, tổng cộng số người chết vì COVID-19 ở Mỹ là sáu người. Trong đó, bốn người mới qua đời ở thành phố Seattle, tiểu bang Washington, phần lớn là người cao tuổi, hay đang bị nhiều chứng bệnh về tim mạch. Thế thì, thử hỏi, trong cùng một ngày, ở thành phố Seattle, có bao nhiêu người qua đời vì bệnh tim mạch, hay chết chỉ vì bị cúm thường? Chưa kể đến, qua đời vì những lý do bệnh tật khác?




Hay để so sánh thêm, có bao nhiêu người chết trên xa lộ vì tai nạn lưu thông trong cùng một ngày ở Mỹ? Mở ngoặc, trên toàn nước Mỹ, trung bình có gần 38,000 người chết vì tai nạn xe cộ mỗi năm.

Những con số thống kê này, các mạng truyền thông đại chúng ít khi đề cập đến, vì chúng đã trở thành chuyện thường, không phải là thời sự nóng sốt nữa. Dĩ nhiên, mạng người bao giờ cũng quý, nhất là khi, đó là người thân yêu của mình, nhưng ta phải nhìn tình huống một cách khách quan hơn.




Kế đến, tuy ta chưa hiểu một cách thấu đáo về loại virus mới này, nhưng phương thức truyền bệnh, ủ bệnh, và bệnh lý vẫn đi theo một mẫu số chung của tất cả các loại virus, mà trong đó, điển hình là virus gây ra cảm cúm. Cụ thể là truyền bệnh qua đường hô hấp, có thể làm sưng phổi, và bị nhiễm trùng huyết. Bệnh nhân càng lớn tuổi, càng thiếu sức đề kháng, càng dễ bị tử vong.




Biết được nguyên tắc cơ bản, chúng ta hãy bắt đầu từ những phương cách đề phòng cũng rất ư là cơ bản

1-Giữ gìn sức khỏe bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và ngủ ngon giấc. Đừng lo âu và stress nhiều, nhất là lo về COVID-19 đến độ mất ăn mất ngủ.




2-Giữ gìn vệ sinh tốt. Nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước lạnh, trung bình từ 1 đến 2 phút mỗi lần. Nên tránh sờ vào mắt, mũi và miệng. Nên tránh những người đang ho, nhảy mũi, hay đang bị sốt. Riêng những ai đang có triệu chứng thì nên tự nguyện cách ly và tham khảo với bác sĩ.




3-Giữ gìn môi trường sống ở nhà, chỗ làm được vệ sinh. Nên lau chùi thường xuyên nhà bếp, cầu tiêu, phòng tắm, nhất là các mặt bàn, hay những nơi mà ta hay sờ mó vào. Các loại khăn lau, khăn tắm phải được giặt sạch thường xuyên.


4-Nếu chưa chích ngừa cúm influenza, vẫn chưa trễ. Nên nhớ nguy cơ tử vong vì cúm mùa còn cao hơn là cúm COVID-19!






Đừng lo âu và stress nhiều, nhất là lo về COVID-19 đến độ mất ăn mất ngủ. (Hình minh họa: Frazer Harrison/Getty Images)




Sau đây, hãy bàn về hiệu năng của những sản phẩm giúp ngăn ngừa bệnh

1-Các loại thuốc, kem, gel kháng vi khuẩn (antibacterial) thật ra không có hiệu quả bằng việc rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước lạnh.




2-Khẩu trang, tuy có thể ngăn được chất nhờn, nhưng không thể ngăn được những hạt vi khuẩn nhỏ li ti. Khẩu trang được dùng ở bệnh viện thường được thay bỏ thường xuyên, nhưng ở môi trường bên ngoài lại không có ích lợi gì cả, nhất là khi sử dụng khẩu trang trong thời gian dài, và lại sờ mó vào mũi miệng bên dưới khẩu trang, hay dụi tay vào mắt.




3-Các loại thuốc xịt, rửa mũi, tuy có thể giúp đỡ trong thời gian ngắn nhưng cũng không có giá trị dài lâu.




4-Thuốc vitamin và biotic. Nghiên cứu cho thấy tất cả các loại thuốc vitamin, phụ gia này chỉ tốn tiền vô ích, nhưng chẳng giúp đỡ gì nhiều hơn cho việc phòng chống các bệnh vì virus nói chung. Ví dụ, nghiên cứu cho biết, vitamin C chẳng có công hiệu gì với COVID-19 cả.




5-Thuốc trụ sinh. Các bệnh vì virus không thể chữa bằng thuốc trụ sinh. Trong trường hợp cúm nặng, thuốc trụ sinh được dùng để chữa các bệnh gây ra vì vi trùng, theo đám ăn tàn, một khi cơ thể bị suy yếu.




Nói chung, trong khi chờ đợi các loại thuốc chủng ngừa, hay thuốc chữa trị bệnh cúm vì COVID-19, phương thức đề phòng bệnh bằng cách giữ gìn vệ sinh, ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên, giảm stress và ngủ ngon giấc, vẫn có hiệu nghiệm. Rất có thể, COVID-19 sẽ không bao giờ biến mất, và sẽ trở lại dưới dạng thức khác, COVID-20, COVID-21 chẳng hạn. Cho dù loại nào đi nữa, phòng bệnh, sức khỏe tốt vẫn hiệu nghiệm hơn cả. Bằng chứng, một số người còn trẻ, đã từng trải qua COVID-19 cho biết, nhiễm bệnh cũng không đến nỗi tệ so với cúm thường.




Một cách lạc quan, thế nào rồi loại bệnh dich COVID-19 này cũng sẽ thoái hóa, sẽ bị khống chế như những loại bệnh dịch trước đây như cúm SARS, cúm gà, rồi cúm lợn… Cúm nào đi chăng nữa, chúng ta cần đáp ứng một cách trật tự và “logic.”


Khả năng COVID-19 gây ra trận dịch có thể giết hàng triệu người trên toàn cầu, thật ra rất nhỏ. Mối lo âu này không thể xếp hàng đầu trên cả các mối lo âu khác trong cuộc sống. Tôi không muốn nói là, “hãy cứ vui chơi như mọi ngày,” nhưng chỉ nên để ý, tìm hiểu, và suy xét cẩn thận. Lo âu và sợ hãi chính nó mới là căn bệnh dịch đáng ngại.




Hồ Ngọc Minh

nguoi-viet.com

Thank you for sharing sis Fl. How was your weekend?