Thấy gì từ Đại hội ĐCSTQ?

[trungthuc]

Như tin đã đưa, Đại hội lần thứ 20 ĐCSTQ đã khai mạc tại thủ đô Bắc Kinh hôm Chủ Nhật 16/10 và sẽ kéo dài đến ngày 22/10. Đại hội không chỉ sắp xếp lại hàng ngũ lãnh đạo chóp bu của đất nước 1,4 tỷ dân mà còn có ảnh hưởng đến cục diện của cả thế giới.

Tập Cận Bình, "tân hoàng đế"
Trọng tâm của đại hội, theo nhận định của giới quan sát, là trao cho ông Tập Cận Bình thêm một nhiệm kỳ tổng bí thư thứ ba, phá vỡ giới hạn hai nhiệm kỳ và giới hạn tuổi tác của giới chóp bu TQ. Đến tháng Ba năm sau, Quốc Hội "bù nhìn" dự kiến sẽ bầu ông Tập làm Chủ tịch nước Trung Quốc thêm nhiệm kỳ thứ ba. Cùng với chức Chủ tịch Quân ủy trung ương, tương đương tổng tư lệnh tối cao quân đội TQ, ông Tập sẽ thực sự trở thành một "hoàng đế" có uy quyền tuyệt đối đối với 1,4 tỷ dân Trung Hoa, sánh ngang với Mao Trạch Đông và các ông vua thời phong kiến, vượt qua những người tiền nhiệm Hồ Cẩm Đào, Giang Trạch Dân và cả Đặng Tiểu Bình. Mười năm cầm quyền vừa qua, ông Tập đã thành công trong việc thâu tóm quyền lực cá nhân mà đại hội hôm nay là kết quả. Ông ta sẽ làm gì với uy quyền tột bực đó?

Trong bài diễn văn khai mạc đại hội đọc trước 2,296 đại biểu đại diện cho 96 triệu đảng viên ĐCSTQ và được truyền hình trực tiếp ra cả nước, ông Tập tập trung ca ngợi thành tích của ĐCSTQ trong công cuộc bảo vệ an ninh quốc gia, duy trì ổn định xã hội, bảo vệ cuộc sống của người dân, chống đại dịch COVID và kiểm soát tình hình ở Hồng Kông. Ông lờ đi những thất bại và sai lầm của TQ về kinh tế và đối ngoại.

An ninh, mối hoang tưởng của ông Tập
Trong bài diễn văn dài chưa tới hai tiếng đồng hồ, được cho là ngắn gọn so với bài diễn văn ba giờ rưỡi ông đọc khi khai mạc đại hội 19 ĐCSTQ năm 2017, ông Tập đã 89 lần nói tới khái niệm "an ninh", cho thấy ưu tiên chính sách lớn nhất của ông và ĐCSTQ là bảo vệ an ninh quốc gia, bao gồm an ninh lương thực và năng lượng, bảo đảm các chuỗi cung ứng, cải thiện khả năng ứng phó với thiên tai và bảo vệ thông tin cá nhân.

Ông Tập cam kết sẽ đẩy nhanh việc xây dựng quân đội đẳng cấp thế giới và củng cố năng lực xây dựng một khả năng răn đe chiến lược dù không có dấu hiệu nào cho thấy có quốc gia nào dám đe dọa TQ. Vậy thì việc xây dựng quân đội có "đẳng cấp thế giới" để làm gì ngoài mục đích mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh qua các chiến dịch đe dọa và trấn áp các nước láng giềng, thâu tóm Đài Loan, mở rộng lãnh thổ và xa hơn là đánh bại quân đội Hoa Kỳ, giành vị thế bá chủ thế giới trong một cuộc xung đột kiểu cái "bẫy Thucydides"?

Về Đài Loan, ông Tập nói, "Chúng tôi kiên quyết tiến hành một cuộc đấu tranh lớn chống lại chủ nghĩa ly khai và can thiệp, thể hiện quyết tâm và khả năng mạnh mẽ của chúng tôi trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhà nước và phản đối Đài Loan độc lập". Các đại biểu đã đáp lại bài diễn văn của ông bằng những tràng pháo tay vang dội.

Chuyên gia nghiên cứu Alfred Wu của trường Hành chính công Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore có nhận định, do kinh tế TQ bị chậm lại, ông Tập đang cố chuyển căn cứ cho tính chính danh cầm quyền của ĐCSTQ từ sự tăng trưởng kinh tế sang vấn đề bảo vệ an ninh. "Thông điệp của ông Tập là TQ đang đối mặt với nhiều mối nguy hiểm, cứ như đất nước đang trong tình trạng chiến tranh và ông ta là vị cứu tinh. Với thông điệp đó, Tập kỳ vọng có thể quy tụ mọi người đoàn kết quanh ông ta", giáo sư Wu nói.

Một đường lối phát triển kinh tế đầy mâu thuẫn
Trong các lĩnh vực khác của cuộc sống, bài diễn văn của ông Tập cho thấy đường lối của TQ không có sự thay đổi quan trọng nào mà là sự đảo ngược những chính sách cải cách đặt ra dưới thời Đặng Tiểu Bình. Khái niệm "cải cách" được ông Tập nói đến 48 lần, ít hơn so với 68 lần trong bài diễn văn tại đại hội kỳ trước.

ĐCSTQ sẽ tiếp tục đưa đất nước vào con đường chuyên chế toàn trị, đẩy mạnh việc kiểm soát xã hội, kiểm soát nền kinh tế nhân danh sự "thịnh vượng chung", thực hiện một chính sách ngoại giao quyết đoán hơn.

Về kinh tế, thông điệp của ông Tập có nhiều mâu thuẫn. "Chúng ta phải xây dựng một hệ thống kinh tế thị trường XHCN trình độ cao… củng cố và phát triển mạnh hệ thống công hữu, khuyến khích và ủng hộ mạnh sự phát triển của kinh tế tư nhân, trao toàn quyền cho vai trò quyết định cho thị trường trong việc phân phối nguồn lực và gia tăng vai trò của chính phủ".

Thực tế qua mười năm cầm quyền vừa qua của Tập cho thấy, dù vẫn nói những lời "chót lưỡi đầu môi" về nền kinh tế thị trường và kinh tế tư nhân, ĐCSTQ thực tế vẫn ưu tiên nguồn lực cho các doanh nghiệp nhà nước, lập ra những "kẻ vô địch quốc gia" trong các ngành kỹ nghệ và trấn áp những công ty tư nhân lớn có ảnh hưởng quan trọng đến cuộc sống xã hội. Hậu quả là hiện kinh tế TQ đã bị chậm đáng kể, tăng trưởng năm nay ở mức dưới 3%/năm so với mức 7.86% khi ông Tập lên cầm quyền năm 2012. Hàng loạt công ty đa quốc đang lần lượt rời bỏ khỏi TQ.

Người thiểu số dân tộc Miêu ở tỉnh Quý Châu được huy động tập trung xem tường thuật cảnh ông Tập đọc diễn văn khai mạc đại hội 20 của ĐCSTQ hôm 16/10/2022. (Ảnh: CFOTO/Future Publishing via Getty Images)

Thù địch với thế giới
Về đối ngoại, TQ vẫn là một cường quốc có triển vọng bắt kịp và vượt qua Hoa Kỳ để trở thành cường quốc số một thế giới, nhưng những chính sách của ông Tập như dự án "Vành Đai và Con Đường" biến thành một thứ bẫy nợ, chính sách ngoại giao hung hăng, chính sách bành trướng lãnh thổ, đe dọa các nước láng giềng, và lập trường ủng hộ Nga trong cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine, khiến cho nhiều nước khác lo ngại. Một liên minh các đối thủ của TQ đã hình thành và ngày càng mở rộng.
(*Thậm chí Quốc hội "bù nhìn" đã thông qua đạo luật cho phép đưa quân ra nước ngoài để thực hiện chính sách ngoại giao "lang sói" của ĐSCTQ)

Thất bại ngoại giao lớn nhất trong mười năm qua của Tập Cận Bình là biến nước Mỹ thành thù địch. Trước khi ông này lên "ngôi", chỉ có 40% dân Mỹ không có cảm tình với TQ, bây giờ đã có đến 82% dân Mỹ ghét nước TQ.

Sự thù địch đó không chỉ do các xung đột về quyền lợi quốc gia mà sâu xa hơn là từ chủ nghĩa dân tộc của TQ, từ quan niệm của ông Tập cho rằng, thể chế chính trị độc tài của ĐCSTQ thì tốt hơn so với thể chế dân chủ tự do của Mỹ và phương Tây. Ông Tập buộc các doanh nghiệp tư nhân phải thành lập chi bộ ĐCSTQ, củng cố bức "tường lửa" trên không gian mạng để ngăn chặn người dân TQ tiếp xúc với thế giới bên ngoài; siết chặt tự do ngôn luận ở trong nước nhưng đồng thời đổ rất nhiều tiền bạc và nhân lực để thúc đẩy hoạt động tuyên truyền láo khoét, ngạo mạn của TQ ra thế giới.

Ông Tập thường tuyên bố: "Phương Đông đang trỗi dậy, phương Tây đang suy tàn". và ra sức tuyên truyền mô hình "CNXH mang đặc điểm TQ" đó sang các quốc gia đang phát triển thông qua các hình thức viện trợ, đầu tư và hối lộ, mua chuộc. Công cuộc xây dựng quân đội, nỗi hoang tưởng về an ninh quốc gia và tham vọng bá chủ thế giới của ông Tập tất nhiên sẽ gây ra xung đột với Hoa Kỳ, một quốc gia đang nỗ lực duy trì cái trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và công pháp quốc tế đã là nền tảng cho sự phát triển hòa bình và thịnh vượng của thế giới trong hơn bảy mươi năm qua.

Mối lo của Việt Nam

Với Việt Nam, Tập Cận Bình và ĐCSTQ sẽ mang lại một số cơ hội nhưng thách thức vẫn là chính. Nhiều công ty đa quốc rời khỏi TQ sẽ chuyển cơ sở sản xuất sang Việt Nam, giúp mang lại công việc làm và tăng giá trị xuất cảng. Đó là chuyện đang diễn ra hiện nay.

Nhưng tham vọng bành trướng lãnh thổ của Tập Cận Bình sẽ dẫn đến nhiều vụ va chạm về chủ quyền trên các quần đảo ở Biển Đông, ngư dân Việt Nam sẽ tiếp tục bị chèn ép và không loại trừ khả năng TQ "tiên thủ hạ cường" ở Trường Sa để gây sức ép buộc Việt Nam phải thần phục "thiên triều TQ", xa rời ảnh hưởng của Mỹ và phương Tây.

Cả hai yếu tố đó sẽ đẩy ĐCSVN vào con đường gắn bó ngày càng chặt chẽ với ĐCSTQ, trấn áp tự do nhân quyền của người dân trong nước và đứng hẳn vào phe độc tài trong cuộc đối đầu địa lý chính trị quốc tế hiện nay. Đó là điều bất hạnh cho dân tộc, là lực cản cho tương lai tiến hóa của đất nước, một vấn nạn hết sức đáng lo ngại.